Assessing the Sustainability of Water and Wastewater Services in the Scope of Cost Recovery and Affordability: The Case of Water and Sewerage Administrations

Year 2025, Volume: 18 Issue: 6, 3668 - 3693, 20.11.2025

Selim Armut

https://doi.org/10.35674/kent.1656109

Abstract

The purpose of this study is to evaluate the status of Water and Sewerage Administrations in terms of cost recovery and affordability in the sustainable implementation of water and wastewater services. In this context, the concepts of cost recovery and affordability in the implementation of services were examined. The 2023 activity reports, balance sheets, Court of Accounts audit reports, and 2025 water tariffs of Water and Sewerage Administrations were discussed, and the financial and fiscal situations of the administrations, cost recovery situations, and water affordability were evaluated. It is observed that the revenues related to water services of the administrations constitute a significant portion of the revenues generated by water services and the share of the Iller Bank in covering the realized expenses. The ability of the administrations to pay their short-term debts is low on a sectoral basis. When the financial structure ratios of the administrations are examined, it is seen that they are generally above the limit values , and the ability of the administrations to pay their long-term debts is usually high in the water sector. It was determined that the household income corresponding to the 3% affordability threshold value in all administrations was below the 2025 minimum wage value of 22,104.67 TL. When the number of hours required to work at minimum wage was examined, it was found that it was below the 8-hour working time limit in all administrations, with values ranging from 0.84 to 3.97 hours. It was observed that the Water and Sewerage Administrations did not consider costs in the creation of water tariffs, or that the tariffs were not determined with costs in mind during the relevant tariff-setting processes.

Keywords

cost recovery , affordability , sustainability of water services , residential water price , water and sewerage administrations

Su ve Atıksu Hizmetlerinin Sürdürülebilirliğinin Maliyet Geri Kazanımı ve Ödenebilirlik Kapsamında Değerlendirilmesi: Su ve Kanalizasyon İdareleri Örneği

Abstract

Bu çalışmada insani tüketim maksatlı içme ve kullanma suyu ile kullanılmış atık suların toplanması ve çevreye duyarlı bir şekilde bertarafı hizmetlerinin sürdürülebilir biçimde gerçekleştirilmesinde maliyet geri kazanımı ve ödenebilirlik yönünden Su ve Kanalizasyon İdarelerinin durumunun değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda öncelikle içme suyu ve atık su hizmetlerin gerçekleştirilmesinde maliyet geri kazanımı ve ödenebilirlik kavramsal olarak incelenmiştir. Çalışmada Su ve Kanalizasyon İdarelerine ait finansal ve mali durumun incelenmesinde en son 2023 yılına ait sayıştay denetim raporları yayınlandığından bu yıla ait gerçekleşen bütçe verileri ile sayıştay raporları değerlendirilmiştir. Hane halkı konut suyu ödenebilirliğinin incelenmesinde ise en son tespit edilen 2025 asgari ücret verisi ve 2025 yılı su tarifeleri değerlendirilmiştir. İdarelere ait gelir kalemleri içerisinde bulunan su hizmetlerinden sağlanan gelirlerin ve İller Bankası payının idarelerin gelirlerinin önemli bir kısmını oluşturduğu görülmektedir. İdarelerin kısa vadeli borçlarının ödeyebilme kabiliyetlerinin sektörel bazda düşük olduğu söylenebilmektedir. İdarelerin mali yapı oranlarına bakıldığında ise genellikle sınır değerlerin üzerinde olduğu ve genel olarak idarelerin uzun vadeli borçlarını ödeyebilme kabiliyetlerinin su sektöründe yüksek olduğu görülmektedir. İdarelerin tamamında da %3 ödenebilirlik eşik değerine karşılık gelen hane halkı gelirinin 22.104,67 TL olan 2025 yılı asgari ücret değerinin altında olduğu belirlenmiştir. Asgari ücretle çalışılması gereken saat sayısına bakıldığında tüm idarelerinde 8 saatlik çalışma süresi olan sınır değerinin altında olduğu, bu değerlerin 0,84 ile 3,97 saat arasında değiştiği görülmüştür. Su ve Kanalizasyon İdarelerinin içme ve kullanma suyu ile atık su tarifelerinin oluşturulmasında maliyetleri dikkate almadığı veya ilgili tarife belirleme süreçlerinde maliyetlerin göz önüne alınarak tarifelerin oluşturulmadığı görülmektedir.

Keywords

maliyet geri kazanımı , ödenebilirlik , su hizmetlerinin sürdürülebilirliği , konut suyu fiyatı , su ve kanalizasyon idareleri

References

• Adana Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Abone Hizmetleri ve Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.adana-aski.gov.tr
• Akıllı, H., & Özaslan, R. (2017). Su Kayıplarının Önlenmesinde Teknoloji Kullanımı: Büyükşehir Belediyelerinde Scada Uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (Kayfor 15 Özel Sayısı), 1599-1618.
• Alıcı, O. V., ve Yolcu, T. (2024). Su ve Kanalizasyon İdareleri Genel Kurulları Hakkında Bir Değerlendirme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (67), 25-33.
• Alıcı, O. V. (2020). Su ve Kanalizasyon İdareleri Üzerindeki İdari Vesayet Yetkisinin Dönüşümü: Teknik Vesayet. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 1(42), 247-268.
• Alıcı, O. V., Deran, A., Yaman, A., ve Işıldaklı, B. (2024). Kırsal Mahalle Uygulamasının Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Hizmet Sunumuna Etkisi ve Analizi: Mersin Örneği. Kent Akademisi, 17(6), 2169-2193.
• Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Abone Hizmetleri ve Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.aski.gov.tr
• Antalya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.asat.gov.tr
• Aydın Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025,www.aydınaski.gov.tr
• Balıkesir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.balsu.gov.tr
• Bithas, K., Kollimenakis, A., Maroulis, G., and Stylianidou, Z. (2014). The Water Framework Directive in Greece. Estimating the Environmental and Resource Cost in the Water Districts of Western and Central Macedonia: Methods, Results, and Proposals for Water Pricing.
• University Research Institute of Urban Environment and Human Resources, Department of Economics and Regional Development, Panteion University, Athens, Greece.
• Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.buski.gov.tr
• Chen, D., Liu, Z., Luo, Z., Wang, W., & Chen, J. (2013). Analysis of Residential Water Tariffs and Basic Water Demand Using Statistical Data. Pakistan Journal of Statistics, 29(5).
• Christian-Smith, J., Balazs, C., Heberger, M., & Longley, K. (2013). Assessing Water Affordability. A Pilot Study in Two Regions of California.
• Çabuk, A.(2013). Finansal Analiz Teknikleri. Önce, S. (Ed.). Finansal Tablolar Analizi içinde (Ünite 3). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Dağıdır, S., ve Alıcı, O. V. (2024). Su ve Kanalizasyon İdarelerinin Stratejik Planlarında İklim Değişikliği. Kent Akademisi, 17(3), 1086-1103.
• Denizli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.deski.gov.tr
• Dige, G., De Paoli, G., Strosser, P., Anzaldua, G., Ayres, A., Lange, M., & Navrud, S. (2013). Assessment of Cost Recovery Through Water Pricing.
• Diyarbakır Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.diski.gov.tr
• EPA Science Advisory Board. (2002). Affordibilty Criteria for Small Water Drinking Systems: An EPA Science Advisory Board Report.
• Erzurum Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Abone Hizmetleri ve Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.eski.gov.tr
• Eskişehir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.eskisehir-eski.gov.tr
• Feinstein, L. (2018). Measuring Progress Toward Universal Access to Water and Sanitation in California. Oakland, California: Pacific Institute. https://pacinst. org/wpcontent/uploads/2018/09/Measuring-Progress_Pacific-Institute_Sep-2018. Pdf.
• García-Valiñas, M.D.L.Á., Martínez-Espiñeira, R., & González-Gómez, F. (2010). Measuring Water Affordability: A Proposal for Urban Centres in Developed Countries. International Journal of Water Resources Development, 26(3), 441-458.
• Gawel, E., Sigel, K., & Bretschneider, W. (2013). Affordability of Water Supply in Mongolia: Empirical Lessons for Measuring Affordability. Water Policy, 15(1), 19-42.
• Gaziantep Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.gaski.gov.tr
• Goddard, J. J., Ray, I., & Balazs, C. (2022). How Should Water Affordability be Measured in the United States? A Critical Review. Wiley Interdisciplinary Reviews: Water, 9(1), e1573.
• Hanak, E., Gray, B., Lund, J. R., Mitchell, D., Chappelle, C., Fahlund, A., ... & Suddeth, R. (2014). Paying for water in California (p. 81). San Francisco: Public Policy Institute of California.
• Hatay Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.hatsu.gov.tr
• İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Abone Hizmetleri ve Tarife Uygulama Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.iski.istanbul
• İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.izsu.gov.tr
• Kahramanmaraş Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.maraskaski.gov.tr
• Karagül, A.A. (2013). Oran Analizi. Önce, S. (Ed.). Mali Analiz içinde (Ünite 4). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kayseri Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.kaski.gov.tr
• Kocaeli Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.isu.gov.tr
• Konya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.koski.gov.tr
• Mack, E. A., & Wrase, S. (2017). A Burgeoning Crisis? A Nationwide Assessment of the Geography of Water Affordability in the United States. PloS one, 12(1), e0169488.
• Malatya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.maski.gov.tr
• Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.manisasu.gov.tr
• Mardin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.marsu.gov.tr
• Massarutto, A., 2007, 'Water Pricing and Full Cost Recovery of Water Services: Economic Incentive or Instrument of Public Finance?' Water Policy, 9(6), 591–613.
• Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.meski.gov.tr
• Molinos-Senante, M. and Donoso, G. 2016. Water Scarcity and Affordability in Urban Water Pricing: A Case Study of Chile. Utilities Policy, 43, 107-116.
• Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Abone Hizmetleri ve Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.muski.gov.tr
• Ordu Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.oski.gov.tr
• Ortigara, A. R. C., Kay, M., & Uhlenbrook, S. (2018). A Review of the SDG 6 Synthesis Report 2018 from an Education, Training, and Research Perspective. Water, 10(10), 1353.
• Özgün, H., Çiçekalan, B., & Öztürk, İ. (2018). Türkiye’de Mevcut Su ve Atık Su Yönetim Sektörü için Tarife Ödeme Gücü Oranlarının Karşılaştırılmalı Değerlendirilmesi. Sakarya University Journal of Science, 22(2), 806- 815.
• Pierce, G. & McCann, H. (2015). Los Angeles County Community Water Systems: Atlas and Policy Guide. UCLA Luskin Center for Innovation.
• Polat, E., Ekergil, V., ve Kavak, S. (2024). Türkiye’deki Büyükşehirlerin Konut Su Tarife Yapısının Farklı Ülkeler ile Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(2), 189-214.
• Raftelis, G. A. (2005). Water and Wastewater Finance and Pricing: A Comprehensive Guide. CRC Press.
• Reynaud, A. (2010). Private Sector Participation, Regulation, and Social Policies in Water Supply in France. Oxford Development Studies, 38(2), 219-239.
• Reynaud, A. (2016). Assessing the Impact of Full Cost Recovery of Water Services on European Households. Water Resources and Economics, 14, 65-78.
• Rockaway, T. D., Coomes, P. A., Rivard, J., & Kornstein, B. (2011). Residential Water Use Trends in North America. Journal‐American Water Works Association, 103(2), 76-89.
• Sakarya Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.sakarya-saski.gov.tr
• Samsun Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.saski.gov.tr
• Sawkins, J. W., & Dickie, V. A. (2005). Affordability of Household Water Services in Great Britain. Water and Environment Journal, 19(3), 207-213.
• Sayıştay Başkanlığı. 2023 Yılı Su ve Kanalizasyon İdareleri Sayıştay Denetim Raporları. Erişim Tarihi: 20.01.2025, www.sayisyay.gov.tr
• Sipahi, B., Yanık, S., & Aytürk, Y. (2016). Şirket Değerleme Yaklaşımları, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.teski.gov.tr
• Teodoro, M. P. (2018). Measuring Household Affordability for Water and Sewer Utilities. Journal‐American Water Works Association, 110(1), 13-24.
• Teodoro, M. P. (2019). Water and Sewer Affordability in the United States. AWWA Water Science, 1(2), e1129.
• Trabzon Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.tiski.gov.tr
• Tuna, M., Demir, E., ve Töremen, E. (2021). Belediyeler ve Bağlı İdareler Tarafından Alınan Yol, Su Tesisleri ve Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Paylarının Tespiti ve Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(4), 3071-3089.
• UNDP (United Nations Development Program). (2006). Beyond Scarcity: Power, Poverty and the Global Water Crisis. In the Human Development Report.
• US EPA (Environmental Protection Agency). (1997). Combined Sewer Overflows - Guidelines for Financial Capability Assessment and Schedule Development.
• US EPA (Environmental Protection Agency). (1998). Information for States on Developing Affordability Criteria for Drinking Water.
• Van Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Uygulama ve Tarifeler Yönetmeliği. Erişim Tarihi:20.01.2025, www.vaski.gov.tr
• Villumsen, M., & Jensen, M. H. (2014). AAAQ and the Right to Water: Contextualising Indicators for Availability, Accessibility, Acceptability and Quality. Copenhagen (DEN): The Danish Institute for Human Rights.
• Wasimi, S. A. and Hassa, S. (2012). Social Considerations in Domestic Water Pricing: A Case Study of Perth, Western Australia. Australian Journal of Water Resources, 15(2): 131-144.
• Watkins, K. (2006). Human Development Report. Beyond Scarcity: Power, Poverty, and the Global Water Crisis, UNDP Human Development Report. 440 pp.
• Zhao, Y.Q. and Crosbie, D. (2012). Water Pricing in Ireland: A Techno-Economic and Political Assessment. International Journal of Environmental Studies.