Sosyal Medya ve Post Truth (Hakikat Ötesi): Covid-19 Özelinde Bir Değerlendirme

Year 2021, Volume: 7 Issue: 28, 451 - 464, 25.09.2021

Seçil Utma

Abstract

Gerçeklerden daha çok inançların ve duyguların ön plana çıktığı bir kavram olan Post Truth (Hakikat Ötesi), kitle iletişim araçlarının özellikle de sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte gündeme gelmiştir. Ha-kikat ile yalan arasındaki sınırların belirsizleştiği bir dönemi ifade eden Post-Truth çağın, kitlelerin doğru bilgiye ulaşmasını engelleyerek, onların yönlendirilmesinde etkili olduğu, bu noktada özellikle sosyal medyanın önemli rol oynadığı görülmektedir. Yeni medyanın gelişimiyle yalan ha-berlerin daha hızlı bir şekilde yayılmaya başlaması ile birlikte hakikatin değersizleştiği post-truth (hakikat ötesi) dönemine girilmiştir. Çalışmada Post-Truth (Hakikat Ötesi) kavramı üzerinde durularak, sosyal medya ve Post-Truth kavramı arasındaki ilişki Covid-19 pandemisi bağlamında ku-ramsal olarak ele alınmaktadır.

Keywords

Post truth, sosyal medya, Covid-19.

Social Media and Post Truth: An Evaluation On Covid- 19

Abstract

Post Truth, which is a concept in which beliefs and feelings come to the fore more than the truth, came to the fore with the increase in the use of mass media, especially social media. It is seen that the Post-Truth era, which refers to a period in which the boundaries between truth and lies are blurred, has been effective in guiding the masses by preventing the masses from accessing the right information, and social media plays an important role at this point. With the development of new media and the spread of fake news more rapidly, the post-truth period has entered, when the truth is devalued. In the study, by focusing on the concept of Post-Truth, the relationship between social media and the concept of Post-Truth is theoretically discussed in the context of the Covid-19 pandemic.

Keywords

Post truth, social media, Covid-19.

References

• Araujo, S. F. (2019). Truth, half-truth, and post-truth: Lessons from William James. Journal of Constructivist Psychology, 1, 13.
• Atmaca, A. Ö. (2016). ABD’nin hakikat ötesi başkanı: Donald Trump. The Turkish Yearbook of International Relations, 47, 105-111.
• Babacan, M. E. (2016). Sosyal medya kullanım alanları ve bağımlılık ilişkisi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 3(1), 7-28.
• Bostancı, M. (2019). Sosyal medya dün bugün yarın. Palet.
• Bradshaw, S. and Howard, P.N. (2018). The global organization of social media disinformation campaigns. Journal of International Affairs, 71 (15), 23-32.
• Cesarino, L. (2020). What the Brazilian 2018 elections tell us about post-truth in the neoliberal-digital era. Hot Spots, Fieldsights, https://culanth.org/¹eldsights/what-thebrazilian- 2018-elections-tell-us-about-post-truth-in-the-neoliberal-digital-era
• Çömlekçi, M. F. ve Başol, O. (2019). Sosyal medya haberlerine güven ve kullanıcı teyit alışkanlıkları üzerine bir inceleme, İleti-ş-im, 30, 56-77.
• Devlin H. (2020), Can a face mask protect me from coronovirus? Covid 19 myths busted. Guardian, www.guardian.com
• Doruk Şahin, Ö. (2018). Hakikat ötesi (post-truth) dönemde doğrulama platformları: Teyit.org örneği. Dönüşen Dünyada İletişimin Rolü Uluslararası Sempozyum Bildiriler Kitabı, 15-16 Mart 2018 (151-163), KKTC.
• Eroğlu, Ş. ve Çakmak, T. (2020). Post-truth dönemini anlamak: Hacettepe üniversitesi bilgi ve belge yönetimi bölümü öğrencilerinin yeni medya araçları kapsamında bilgi bozuklukları ve doğrulama algılarının değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 307-325.
• Frangonikolopoulos, C. and Poulakidakos, S. (2018). Regimes of truth in the communication and reporting of the European Union post-truth, post-propaganda or just propaganda?. Journal of Media Critiques [JMC], 3 (12), 59-76.
• Günenç, M. (2019). Martin Crimp’in attempts on her life oyununda (post-truth) hakikatin değersizleşmesi okuması. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (19), 1-13.
• Jensen, K. B. and Helles, R. (2017). Speaking into the system: Social media and manyto- one communication. European Journal of Communication, 32(1), 16-25.
• Kavaklı, N. (2019). Yalan haberle mücadele ve internet teyit/doğrulama platformları. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 663-682.
• Kavaklı, N. (2019). Üniversite öğrencilerinin arasında internet teyit/ doğrulama plat-formlarının kullanımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 398 - 411.
• Kırık, A. M., ve Taşkıran, İ. (2016). Gazetecilerin sosyal medyayı haber kaynağı olarak kullanımı: Medya profesyonellerinin bakış açısını tespit etmeye yönelik bir araştırma. Intermedia International e-Journal, 3(4), 213-241.
• Kırık, A. M. ve Özkoçak, V. (2020). Yeni dünya düzeni bağlamında sosyal medya ve yeni koronavirüs (Covid-19) pandemisi, Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 133-154.
• Kırık, A. M. ve Sönmez, M. (2017). İletişim ve mutluluk ilişkisinin incelenmesi. İnif E-Dergi, 2(1), 15-26.
• Kızıldağ, H. (2020). WhatsApp’ta yayılan Covid-19 mesajları zincir mektupların yeni ve farklı bir biçimi olabilir mi?. Electronic Turkish Studies, 15(4), 667-678
• Kocabay Şener, N. (2018). Doğruluk kontrol merkezi” ve “yalan haber” kavramlarına ilişkin içeriklerin medyada yansımasının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 355-373. DOI: 10.31123/akil.454397
• Köseoğlu, Y. ve Al, H. (2013). Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(3), 103-125
• Kurt, H. (2014). Gazetecilik pratiği ve sosyal medya. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13(4), 821-835.
• Martens, B., Aguiar, L., Herrera, E. G. and Langer, F. M. (2018). The digital transformation of news media and the rise of disinformation and fake news - An economic perspective. Digital Economy Working Paper 2018-02, JRC Technical Reports.
• Oxford Languages (2020). Word of the year 2016. Oxford University Press, Available online: https://languages.oup.com/word-of-the-year/2016/, Erişim Tarihi: 24.04.2020.
• Park, C. S., & Kaye, B. K. (2020). What’s this? Incidental exposure to news on social media, news-finds-me perception, news efficacy, and news consumption. Mass Communication and Society, 23(2), 157-180. DOI: 10.1080/15205436.2019.1702216
• Özcan, M. (2018). Öznenin ölümü: Post-truth çağında güvenlik ve Türkiye. İnsamer, 1-12.
• Özkan, Ö. (2019). hakikat sonrası çağda medyada gerçeklik: Maya takvimi söylentisinin medyada sunumu. Selçuk İletişim, 12 (1), 64-91.
• Sarıoğlu, E. (2020). Yalan haber, “post-truth” kavramı ve medya üçlemesi: Geçmişten günümüze gündem belirleyen örnekler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9 (1), 377-397.
• Schindler, S. (2020). The task of critique in times of post-truth politics. Review of International Studies, 1-19.
• Schackmuth, A. (2018). Extremism, fake news and hate: effects of social media in the post-truth era. [College of Liberal Arts & Social Sciences Theses and Dissertations], DePaul University.
• Pastreich, E.(2020, Mart 16). The global media and Covid-19. Foreign Policy in Focus. (Erişim Tarihi: 15 Temuz 2020) https://fpif.org/the-global-media-and-covid-19/
• Sine, R., ve Sarı, G. (2018). Profesyonel gazetecilerin gözünden sosyal medya ve habercilik ilişkisi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 30, 364 -384.
• Toktay, Y. (2019). Sosyal medyada dezenformasyon, manipülasyon ve propaganda etkisi: Zeytin dalı harekatı örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Turan, C. (2015). Açıklığın yanılsaması: Dezenformasyon çağımızın kitle imha silahı mı?. Akademik Bilişim Konferansı. Yayın No: 4286280.
• Ulaş, M. ve Yeşil A. (2020). Batı dijital medyasının Türkiye’ye yönelik algı manipülas-yonu: ko¬ronavirüs haberleri üzerine ampirik bir araştırma. Erciyes İletişim Dergisi, 7(2), 939-963.
• Ulaş, S. (2020). Marka iletişiminde sosyal medya ve çevrimiçi etkileşim (online enga-gement) ilişkisi: Limasol Türk kooperatif bankası örneği, Manas Sosyal Araştır-malar Dergisi, 9(1), 274-285.
• Uluç, G., ve Yarcı, A. (2017). Sosyal medya kültürü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 88-102.
• Uluç, G. ve Küngerü, A. (2018). Yeni gerçek-ötesi dönem (post-truth): Birleşik Krallık tabloid gazetelerde brexit referandumu incelemesi. Route Educational and Social Science Journal, 5(1),1134-1152.
• Ünal, R., ve Taylan, A. (2017). Sağlık iletişiminde yalan haber - yanlış enformasyon sorunu ve doğrulama platformları. Atatürk İletişim Dergisi, 14, 81 100.
• Yıldırım, Y. (2017). Post-truth döneminde Epikuros’ta mutluluk ve dostluk kavramla-rını yeniden düşünmek, Fiscaoeconomia, 1(3), 108-125.
• URL -1: “Amerikanınsesi.com”. Facebook İçerik Doğrulamak İçin Reuters’la Anlaştı. Amerikanın Sesi: www.amerikaninsesi.com (ErişimTarihi:12 Şubat 2020).
• URL-2: Hürriyet Gazetesi, (2020). Canan Karatay’ın Açıklaması Ortalığı Karıştırdı! Sadece Kelle Paça Virüsten Korumaz, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sadece-kelle-paca- virustenkorumaz-41454556 (Erişim Tarihi: 18 Temmuz 2020).
• URL-3: Yeniçağ Gazetesi, (2020), Oytun Erbaş: “Coronovirüs Türklere Bulaşmıyor”, https://www.yenicaggazetesi.com.tr/oytun-erbas-corona-virus-turklere-bulasmiyor-270766h.htm (Erişim Tarihi: 20 Kasım 2020).