Dağınık Aviyonik Mimari Kullanan Bir Uçak İçin Küçük Ölçekli İki Simülatör Tasarım ve Uygulama Örneği: Temel Uçuş Göstergeleri ve Uyarı Sistemi Benzetimleri

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 1, 187 - 212, 01.03.2012

Yasin Kaygusuz Soner Uyar Çağrı İlçe Tolga İnal Koray Özel

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Dağınık Aviyonik Mimari Kullanan Bir Uçak İçin Küçük Ölçekli İki Simülatör Tasarım ve Uygulama Örneği: Temel Uçuş Göstergeleri ve Uyarı Sistemi Benzetimleri

Öz

Hava aracı özgün geliştirme projelerinin önemli fazlarından birisi de temel uçuş göstergesi gibi pilotların yoğun kullandığı cihazların insan faktörü açısından uygunluğunun ve yeterliliğinin, kullanıcılara, uçuş emniyet ya da sertifikasyon otoritelerine gösterildiği aşamadır. Bu tip insan makine arayüzlerinin yeterliliğinin gösterimi konusunda uçuşa elverişlilik dokümanlarında çeşitli taleplerde bulunulmaktadır. Rafta hazır ticari (RAHAT) akıllı aviyonikleri, merkezi bir bilgisayarın olmadığı mimarilerde kullanan sistemlerde bunların çalışır durumda tecrübe edilmesi için bir benzetim sistemi olması büyük fayda sağlayacaktır. Ayrıca bu tip bir benzetim sistemi aviyonik entegrasyon çalışmalarına da büyük fayda sağlayabilir. Hava aracı mürettebat uyarı sistemleri ise, kritik durumların hava aracı mürettebatı tarafından anında fark edilmesini sağlaması ve varsa fonksiyon kayıpları hakkında bilgi vermesi sebebiyle hava aracında bulunan en önemli sistemlerden biri olarak değerlendirilir. Bu sistemleri tanımlayan uçuşa elverişlilik standartları, sertifikasyon dokümanları ve de rehber dokümanların yetersiz kaldığı ya da çeliştiği alanlar mevcuttur. Bu çalışmada, gerçek bir hava aracı tasarım projesinde, temel kokpit donanımlarının yeterliliğini ispatlamak ve hava aracını çeşitli ortamlarda tanıtmak amacıyla 2010 yılı içinde tamamlanmış, gerçek aviyoniklerle entegre edilmiş bir küçük ölçek uçuş ve kokpit benzetimi sisteminin aviyonik mimarisi, donanımı ve yazılım yapısı, test ile geliştirme süreçleri anlatılacaktır. Ayrıca yine havacılıkta yaygın olarak kullanılan 3 tasarım rehberiyle uyumlu bir görsel/işitsel uyarı sisteminin benzetilmesi çalışması da özetlenecektir. Böylelikle aynı gövdeye entegre iki ayrı benzetim sistemi tanıtılacaktır

Anahtar Kelimeler

ARINC 429 (ARINC 429, 2001), dağınık aviyonik mimari, görsel ikaz sistemi, hava aracı mürettebat uyarı sistemi, insan makine arayüzü benzetimi, kokpit simülasyonu, RAHAT, sesli ikaz

Kaynakça

• AC/ACJ 25.1332 (2002). FAA/JAA AC/ACJ 25.1332, Flight Deck Alerting, Washington, DC USA.
• ADA 106732 (1981), Aircraft Alerting Systems Design Guidelines, DOT/FAA ADA 106732 Aircraft Alerting Systems Standardization Study Volume II, Springfield, Virginia USA.
• ARINC 429 (2001). ARINC (Aeronautical Radio Incorporated) MARK 33 Digital Information Transfer System, (DITS) Part 1, Functional Description, Electrical Interface, Label Assignments, Word Formats, ARINC Specification 429 Part 1.
• Bara G. (2010). Model Checking of State Management Module of a Flight Management Software, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Enformatik Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• EASA CS23 (2003). CS 23, Certification Specifications for Normal, Utility, Aerobatics and Commuter Category Airplanes.
• Helfrick A., (2007). Principles of Avionics. Avionics Communications Inc. Leesburg, VA, ABD.
• Kaygusuz, Y. ve Uyar, S. (2011). Conceptual Design Study of a Flight Crew Alerting System Architecture With a Brief Survey of Common Guidelines. ICM2011 IEEE International Conference on Mechatronics, İstanbul, Türkiye
• Song L. ve Kuchar, J.K., (2001). Describing, Predicting, and Mitigating Dissonance Between Alerting Systems, 4th International Workshop on Human Error, Safety, and System Development, Linköping, Sweden.
• Liu, C.L. ve Layland, J. (1973). Scheduling algorithms for multiprogramming in a hard real-time environment, Journal of the ACM 20(1), 46–61.
• Pritchett A.R. (2001). Reviewing The Role of Cockpit Alerting Systems:Implications for Alerting System Design and Pilot Training. World Aviation Congress & Exposition, Seattle, WA, USA.
• SAE ARP 4256A (2001), SAE ARP 4256A Design Objectives for Liquid Crystal Displays for Part 25 (Transport) Aircraft.
• SAE ARP 4102/4 (2007), SAE Committee S7 SAE ARP 4102/4, Aerospace Recommended Practice, Fligt Deck Alerting System SAE Aerospace Group, Europe Office; London UK.
• SAE AS 8034A (2003), SAE AS 8034A Minimum Performance Standard for Airborne Multipurpose Electronic Displays.
• Thompson J.G., Stough H.P. ve W.S.Green. (1999). Analytical Study of the Reliability of a General Aviation Cockpit Instrumentation System, 1999 World Aviation Conference, SAE, AIAA, San Fransisco, CA, ABD.
• USA DoT FAA, (2008). Advisory Circular AC 61-136, FAA Approval of Basic Aviation Training Devices (BATD) and Advanced Aviation Training Devices (AATD).