Stereotypical Language Use in Describing People

Yıl 2002, Sayı: 1, 141 - 156, 27.03.2002

Meryem Şen

Öz

Bu çalışma kadın ve erkeklerin betimleme bağlamında kullandıkları ve yanlı bir dil tutumuna neden olan kalıpsal anlam içerikli tekdüze (stereotype) sözcüklerle, bu sözcüklerin kullanımında
cinsiyet ( gender) faktörünün etkilerine, ve bu bağlamda üretilen tekdüze. dilin biçemsel yapısına odaklandı.20 erkek ve 20 kız, toplam 40 üniversite öğrencisinin katılımıyla iki aşamada gerçekleştirilen çalışmanın ilk aşamasında deneklere kadın ve erkeğin farklı sosyal konumlarda görüntülendiği 4 resim gösterildi ve kendilerinden her bir resmi Semin ve Fiedler'in (1988} Dilsel -Sınıflama Modeline (Linguistic Category Model) göre 5 farklı anlatım düzleminde betimleyen seçeneklerden birini tercih etmeleri, ikinci aşamada ise deneklerden aynı resimleri doğaçlama olarak betimlemeleri istendi. Laboratuar ortamında ses kaydı yapılan anlatımlar Semin ·ve Fiedler'in Dilsel Sınıflama Modeline göre çözümlendi. Sonuçlar deneklerin hem yönlendirilen (birinci aşama) hem de doğaçlama (ikinci aşama)olarak gerçekleşen betimlemelerde resimleri gösterge ve gönderge bağlamında algılayarak nesnel bir dil yanlılığı içinde olduklarını ve bu bağlamda kullanılan tekdüzelendirme dilinin biçemsel yapısının dar anlamlı sıfat ve sıfat işlevli sözcüklerden oluştuğunu ortaya koydu.

Anahtar Kelimeler

Tekdüze Dil, Tekdüzelendirme, Yanlı Dil Kullanımı, Tekdüze Dil, Tekdüzelendirme, Yanlı Dil Kullanımı

Kaynakça

• Downes, William ( 1998). Language and Society. Cambridge: University Press.
• Fiedler, Klaus & Gün.· R. Semin (1992). "Attribution as Socio-cognitive Environment". in Gün R. Semin & Klaus Fiedler (eds), Language, lnteraction and Socia/ Cognition. London: SAGE Publications: 79-101.
• Hinton, Perry.R (2000). Stereotypes, Cognitibn and Culture. East Sussex: Psychology Press.
• Miller, Arthur.G. (1982). in the Eye of the Beholder. New York: Praeger Publishers.
• Semin, Gün. R & Klaus Fiedler (1992). Language, lnteraction and Social Cognition. London: SAGE Publications.
• Stangor, Charles (2000). Stereotypes and Prejudice: Essential Readings. Philadelphia: Psychology Press.
• Troike, Muriel Saville (1990). The Ethncgraphy of Communication.Oxford: Basil Blackwell Inc.
• Wardhaugh, Ronald . (1986) An lntroduction to Sociolinguistics. Oxford: Blackwell Inc.