Alman Felsefesinde Ayniyetsizlik ve Sanat: Wagner ve Mahler’in Müziğine Felsefi Bir Bakış

Yıl 2024, Sayı: 2, 195 - 214, 25.10.2024

Diler Ezgi Tarhan

Öz

Hiçbir sanatsal yaratım etkinliğinin içinde bulunulan çağın entelektüel ikliminden ve tarihsel koşullarından soyutlanarak ele alınamayacağını düşünerek Wagner müziğinin Mahler üzerindeki etkisi ve bu etkileşimin müzik felsefesi tarihindeki kültürel ve estetik arkaplânı açıklanırken sözkonusu müzikal etkileşim, Alman felsefesinde o döneme damgasını vuran kültür krizi, tarihsel çöküş, estetik bir pathosa öykünme ve köksüzlük gibi temel felsefî tartışmalar etrafında değerlendirilmiştir. Bu amaçla salt Wagner ve Mahler’in o dönemki müzikal üretkenlikleri ve kurdukları etkileşimin tarihsel dayanakları değil, Alman felsefesinin o dönem yaşadığı varoluşsal sancılar, ayniyetsizlik krizinin toplumda yol açtığı yabancılaşma, Nazizm’in açtığı yaraları estetik bir pathosla iyileştirme tesellisi ve Almanlarda o dönem otantik sanata duyulan açlığın Antik Yunan sanatına öykünmeci bir tutumla aşılmaya çalışılması gibi konular da ele alınmış; tüm bu entelektüel ve kültürel hesaplaşmaların sanatsal üretim üzerindeki tesiri, büyük Alman düşünürlerinin estetik anlayışları ışığında yorumlanmıştır. Dolayısıyla Alman sanat felsefesinin Wagner ve Mahler’in yaşadığı döneme sirayet eden felsefi arkaplanı, o dönemin kültür dünyası ve sanat algısıyla ilişki içinde ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Müzik Felsefesi, Ayniyetsizlik, Yabancılaşma, Richard Wagner, Gustav Mahler

Kaynakça

• Bacofen, J.J. (2020). Das Mutterrecht. Kessinger Publishing.
• Blaukopf, K. (1969). Gustav Mahler oder Der Zeitgenosse der Zukunft. Viyana: Molden Yay.
• Borchmeyer, D. & Maayani, A. & Vill, S. (2000). Richard Wagner und die Juden. Stuttgart · Weimar: B. Metzler Yay.
• Diderot, D. (2014). Oyunculuk Dersleri, (T. Kanbur, Çev.) Kafekültür yay.
• Hamann, B. (2012) Hitlers Wien. Lehrjahre eines Diktators. Piper Yay.
• Lacoue-Labarthe, P. (1986). Die Nachahmung der Modernen. Berlin: Engeler yay.
• Lacoue-Labarthe, P. & Nancy, J.L. (1994) Il Mito Nazi, Genoa: Il Melangolo Yay. Mahler, G. (1997). Ein Glück ohne Ruh’. Die Briefe Gustav Mahlers an Alma. H.L.de LaGrange & G. Weiß (Ed.). Berlin: Btb yay.
• Marx, K. (2016). Louis Bonaparte’ın On Sekiz Brumaire’i, (T.Bora, Çev.) İstanbul: İletişim yay.
• Maser, W. (2001). Adolf Hitler. Legende - Mythos – Wirklichkeit. Bechtle Yay.
• Nietzsche, F. (2020) Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu. (İ.Z.Eyüboğlu, Çev.) İstanbul: SAY yay.
• Okan, C. (2024) Schopenhauer’in Metafizik Sistemi ve Bu Bağlamda İsteme Kavramının Wagner ile Richard Strauss’un Eserleri Üzerinden Analizi, MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Partsch, E.W. & Pausch, O. (1997). Die Ära Gustav Mahler. Wiener Hofoperndirektion 1897–1907. Cortina I: Materialien aus dem Österreichischen Theatermuseum und der Theatersammlung der Österreichischen Nationalbibliothek, Viyana: Böhlau Yay.
• Rohde, E. (2010). Psyche, Nabu Press.
• Schelling, F.W.J. (1914). Briefe über Dogmatismus und Kritizismus. O. Braun (Ed.), Leipzig: Felix Meiner Verlag.
• Schiller, Friedrich, Über naive und sentimentalische Dichtung, Reclam, Philipp, jun. Verlag, I.Baskı, 2002.
• Schreiber, W. (1971). Mahler. Hamburg: Reinbek Yay.
• Vill, S. (1979). Vermittlungsformen verbalisierter und musikalischer Inhalte in der Musik Gustav Mahlers. Frankfurter Beiträge zur Musikwissenschaft içinde VI.Band, Tutzing: Schneider Yay. Wagner, C. (1977). Die Tagebücher 1878–1883, II.Band, Münih: Piper Yay.
• Wagner, R. (2018). Briefe Richard Wagner's an Otto Wesendonck. Palala Yay. (Scholar Select)
• Wagner, R. (2016). Der Ring des Nibelungen, Das Rheingold / Die Walküre / Siegfried / Götterdämmerung (Vollständiges Textbuch). M. Holzinger (Ed.), Holzinger Yay.
• Wagner, R. (2015). Über Staat und Religion / Religion und Kunst. Hofenberg Yay.