Byung-Chul Han’da “Devrim,” “Emek” Ve “Özgürlük” Kavramlarının Kullanımı

Yıl 2025, Sayı: 2, 40 - 62, 22.10.2025

Necdet Yıldız

Öz

Bu makale, Byung-Chul Han’ın Karl Marx’ın devrim, emek ve özgürlük kavramları hakkındaki düşüncelerini nasıl yeniden yorumladığını ve bu yorumlar üzerinden kendi görüşlerini nasıl ortaya koyduğunu incelemektedir. Han, dijital çağda neoliberal yönetim biçimlerine karşı geliştirdiği keskin eleştirilerle tanınan çağdaş bir düşünürdür. Eleştirilerinde Nietzsche, Adorno, Benjamin ve Foucault gibi önemli filozofların fikirlerinden faydalanarak bu düşünceleri günümüz bağlamında yeniden ele almış ve yorumlamıştır. Han’ın günümüz ile ilgili olarak oluşturduğu teorik çatı Marx’ın sınıf çatışması ve devrim gibi temel kavramlarını modern toplumun koşullarına uygun şekilde eleştirerek yeniden yorumlamıştır ve bugünün şartlarında bir sınıf devriminin ortaya çıkabilmesindeki zorlukları ortaya koymuştur. Makale, öte yandan, Han’ın Marx’ın en önemli kavramlarından biri olan “tür varlık” (Gattungswesen) anlayışını dışlamasının felsefi bir yanlış olduğunu öne sürmektedir. Marx’ın insan doğası ve özgürleşmeye dair geliştirdiği fikirler, tür varlık kavramı etrafında şekillenmektedir ve düşünür bunu son derece kuvvetli bir argümantasyonla ortaya koymuştur. Han’ın Marx’ın bu kavramlarına getirdiği yorumların oldukça güçlü ve ilerletici yönleri olduğunu söyleyebiliriz. Ancak, özellikle emek anlayışıyla birlikte “tür varlık” kavramının da reddedilmesi, Marx’ın felsefesinin belki de en güçlü olduğu kısımlara haksız bir karşı çıkış anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, bu makalede Han’ın Marx’ın bu kavramlarını yeni bağlamlarda nasıl kullandığı değerlendirirken, düşünürün ortaya koyduğu yaklaşımların ne ölçüde haklı olduğu konusunda bir tartışma sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Değer felsefesi , Siyaset felsefesi , Marx , Byung-Chul Han , sınıf bilinci

Teşekkür

Yazıyı özenle takip edip yaptıkları katkılar için makalenin tüm hakemlerine teşekkür ederim.

The Use Of the Concepts “Revolutıon,” “Labor,” And “Freedom” in Byung-Chul Han

Öz

This article examines how Byung-Chul Han reinterprets Karl Marx’s concepts of revolution, labor, and freedom, and how he articulates his own views through these reinterpretations. Han is a contemporary thinker well known for his sharp critiques of neoliberal modes of governance in the digital age. In his critiques, he draws on the ideas of influential philosophers such as Nietzsche, Adorno, Benjamin, and Foucault, re-appropriating and reinterpreting them in today’s context. Han’s theoretical framework, reinterprets Marx’s fundamental concepts such as class struggle and revolution in light of the conditions of modern society, highlighting the difficulties of the emergence of a class-based revolution under current circumstances. The article, however, argues that Han’s exclusion of one of Marx’s most central concepts—“species-being” (Gattungswesen)—constitutes a philosophical error. Marx’s reflections on human nature and emancipation are shaped around the notion of species-being, which he developed with remarkably strong argumentative force. It can be acknowledged that Han’s recontextualization of Marx’s concepts contain highly powerful and progressive insights. Yet his rejection of the concept of species-being, especially in connection with labor, amounts to an unjust dismissal of perhaps the most compelling aspects of Marx’s philosophy. In conclusion, while this article evaluates how Han recontextualizes Marx’s concepts, it also offers a discussion on the extent to which Han’s reinterpretations can be considered justified.

Anahtar Kelimeler

value philosophy , political philosophy , Marx , Byung-Chul Han , class consciousness

Kaynakça

• Arendt, H. (1994). İnsanlık durumu (B. S. Şener, çev.). İletişim.
• Berkin, C., Miller, C., Cherny, R., & Gormly, J. (2011). Making America, Volume 2: A History of the United States: Since 1865. Wadsworth.
• Bindseil, U., & Fotia, A. (2021). Introduction to central banking. Springer. https://library.oapen.org/handle/20.500.12657/49520
• Han, B.-C. (2016). Şiddetin topolojisi (Dilek Zaptçıoğlu, Çev.). Metis.
• Han, B.-C. (2017). Şeffaflık toplumu. Metis Yayınları.
• Han, B.-C. (2019). Yorgunluk toplumu (Samet Yalçın, Çev.; Beşinci basım). Açılım Kitap.
• Han, B.-C. (2020a). Kapitalizm ve ölüm dürtüsü (Çağlar Tanyeri, Çev.). İnka Yayıncılık.
• Han, B.-C. (2020b). Psikopolitika: Neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri, Çev (Haluk Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
• Han, B.-C. (2020c). Zamanın kokusu: Bulunma sanatı üzerine felsefi bir deneme (Şeyda Öztürk, Çev.; Dördüncü Basım). Metis Yayınları.
• Han, B.-C. (2022a). Enfokrasi: Dijitalleşme ve Demokrasinin Krizi (M. Özdemir, Çev.). Ketebe Yayınları.
• Han, B.-C. (2022b). Palyatif Toplum: Günümüzde Acı (Haluk Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
• Han, B.-C. (2022c). Ritüellerin yok oluşuna dair: Günümüzün bir topolojisi (Çağlar Tanyeri, Çev.). İnka Yayıncılık.
• Han, B.-C. (2024a). Sürünün içinde: Dijital dünyaya bakışlar (Zeynep Sarıkartal, Çev.). İnka Yayıncılık.
• Han, B.-C. (2024b). Tefekkür yaşamı. Ya da eylemsizlik üzerine. Ketebe. https://www.ketebe.com/tefekkur-yasami-byung-chul-han
• Harvey, D. (2005). A brief history of neoliberalism. Oxford University Press.
• Lazzarato, M. (2012). The making of the indebted man: an essay on the neoliberal condition (J. D. Jordan, trans.). Semiotext(e).
• Locke, J. (2012). Yönetim üzerine ikinci inceleme (F. Bakırcı, Çev.). Ebabil Yayınları.
• Marx, K. (1976). Ücretli Emek ve Sermaye, Ücret, Fiyat ve Kâr (S. Belli, Çev.). Sol Yayınları.
• Marx, K. (1992). Feuerbach Üzerine Tezler (S. Belli, Çev.). İçinde F. Engels, Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu (3. bs, ss. 61-64). Sol Yayınları.
• Marx, K. (1997). Kapital: Üçüncü Cilt (A. Bilgi, Çev.; 3. bs). Sol Yayınları.
• Marx, K. (2000). Kapital: Birinci Cilt (A. Bilgi, Çev.; 3. bs). Sol Yayınları.
• Marx, K. (2013). 1844 El Yazmaları (M. Belge, Çev.). Birikim Yayınları.
• Marx, K., & Engels, F. (1968). Alman İdeolojisi (Feuerbach) (S. Hilav, Çev.). Sosyal Yayınlar.
• Marx, K., & Engels, F. (2018). Komünist Manifesto (Tanıl Bora, Çev.; C. 1). İletişim Yayınları.
• Mill, J. S. (2009). Hürriyet Üstüne (2. bs). Liberte Yayınları.
• Paine, T. (2003). Common Sense, the Rights of Man and Other Essential Writings of Thomas Paine. Penguin. https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=DhgM6x3qRvoC&oi=fnd&pg=PT11&dq=common+sense+rights+of+man&ots=yIijkUYvEj&sig=m9bBZ14OFb2IrcAKEHWirkt-4rY
• Palley, T. I. (2004, Mayıs 5). From Keynesianism to Neoliberalism: Shifting Paradigms in Economics. Foreign Policy In Focus. https://fpif.org/from_keynesianism_to_neoliberalism_shifting_paradigms_in_economics/
• Pamuk, Ş. (2014). Türkiye’nin 200 yıllık iktisadi tarihi. İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rauchway, E. (2008). The Great Depression and the New Deal: A very short introduction. Oxford University Press. https://books.google.com/books? hl=tr&lr=&id=JvKKjKL3nQcC&oi=fnd&pg=PP9&dq=the+great+depression+and+the+new+deal&ots=104iNkLAOo&sig=Fq3K_gpzTghipp41oSIEGjqZ_9E
• Schroeder, M. (2024). Value Theory. İçinde E. N. Zalta & U. Nodelman (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2024). Metaphysics Research Lab, Stanford University. https://plato.stanford.edu/archives/win2024/entries/value-theory/
• Smith, A. (2020). Milletlerin Zenginliği: Doğası ve Nedenleri Üzerine Bir İnceleme (M. Acar, Çev.).
• West, D. (2020). Kıta Avrupası felsefesine giriş (A. Cevizci, Çev.). Paradigma.
• Zizek, S. (2020). Pandemic!: COVID-19 shakes the world. John Wiley & Sons. https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=gjXnDwAAQBAJ&oi=fnd&pg=PP6&dq=pandemic+zizek&ots=4PHQz69q8l&sig=MEyRKTLZN1cABTpxNTPhxdtpwNc
• Zuboff, S. (2019). The age of surveillance capitalism: the fight for a human future at the new frontier of power. PublicAffairs. https://archive.org/details/zuboff-shoshana.-the-age-of-surveillance-capitalism.-2019/page/n13/mode/2up