TÜRKİYE VE BAZI ÜLKELERDEKİ VERGİ REFORMLARINA BİR BAKIŞ

Yıl 2012, Cilt: 4 Sayı: 7, 36 - 62, 28.12.2014

Önder Çalcalı

Öz

Vergi, devletlerin otoriter güçlerine bağlı olarak, kamu harcamalarını karşılamak üzere vatandaşlarından aldığı en önemli finansal kaynaktır. Bu finansal kaynağın türü, oranı, yüklendiği kişi ve kurumlar zaman içinde değişebilir. Bu değişiklik, nihai olarak vergi sistemlerinin değişmesi gibi çeşitli seviyelerde olabilir. Söz konusu değişim ve dönüşümler, boyutlarının derinliğine, göre vergi reformu olarak adlandırılabilir. Vergileme konusundaki bu değişim, bazen devleti yöneten siyasi iradenin tercihleri doğrultusunda olabileceği gibi, bazen de uluslararası ekonomik ilişkilerin ve küreselleşmenin etkileriyle, kısmen veya tamamen irade dışı olabilmektedir. Bu bağlamda, geçen yüzyılda ve yakın tarihte Türkiye ve birçok ülkede vergileme alanında reform sayılabilecek birçok değişiklik yaşanmıştır. Bu çalışmada, Türkiye‟nin kuruluşundan beri yaşamış olduğu belli başlı vergi reformları, dönemler itibariyle, ele alınmıştır. Ayrıca, vergileme konusunda Dünya‟da yaşanan değişim ve dönüşümler, belli başlı örgütler yanında, çeşitli ülke örnekleriyle birlikte analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Vergi Reformları, Türkiye ve Dünya'da Vergi Reformları

Kaynakça

• Akalın, G. (2004), Türk Vergi Sisteminin Yeniden Yapılandırılması, Asomedya,http://www.aso.org.tr/kurumsal/media/kaynak/TUR/asomedya/ ekim2004/dosyaekim2004.html, erişim: 11 Mart 2012.
• Alvarez, D. (2007) “Mexico”, Tax System and Tax Reform in Latin America, Country Studies, http://mpra.ub.unimuenchen.de/5223/ erişim: 22 Kasım 2011. Bulutoğlu, K. (1970) Türk Vergi Sistemi, Fakülteler Matbaası, İstanbul
• Bulutoğlu, K. (1981) The Reform in The Political Process, Vergi Reformları (Vergi Reformu Kongresi Tebliğ ve Yorumları), İstanbul.
• Burton, G. & A. Stevens. (2005), Brazil‟s Latest Constitution Guarantees Local Government Significant Autonomy, http://www.citymayors.com/government/brazil_government.html, erişim:17 Mart 2012.
• Celentano, A. B. (2007), Consumption Taxes in Brasil: Objectives, Constraints, Challenges, http://www.receita.fazenda.gov.br/publico, erişim: 07 Nisan 2012.
• Demirli, Y. (2011), Gelişmekte Olan Ülkelerde Vergi Reformları ve Türkiye‟de Gelir Üzerinden Alınan Vergiler Açısından Değerlendirme, Maliye Bakanlığı S.G.B., Yayın No:2011:412.
• Dikmen, M. O. (1969), Maliye Dersleri, 3.Baskı, İstanbul, Fakülteler Matbaası.
• Durmuş, M. (2003), Maliye Politikaları Teori Ve Uygulamaları, Ankara, Yaklaşım Yayınları.
• Emil F. ve Yılmaz H. H. (2003) Kamu Borçlanması, İstikrar Programları ve Uygulanan Maliye Politikalarının Kalitesi: Genel Sorunlar ve Türkiye Üzerine Gözlemler, ERC Working Papers in Economics September,
• Güngör, K. (2002), 4369 Sayılı Yasa İle Getirilen Temel Değişikliklerin 2003 Mali Yılına Girmeden Hatırlanması ve İrdelenmesi, Mevzuat Dergisi, Sayı 56.
• Ganghof, S. (2003), Globalization, Tax Reform Ideals and Social Policy Financing, www.ideas.repec.org, erişim Tarihi: 10 Nisan 2012
• Karakaş, İ. E. (2010), Zararlı Vergi Rekabetine Karşı Vergi Reformları ve Türk Vergi Sistemindeki Çalışmalar Osmangazi Üniversitesi S.B.E., Maliye A.B.D., Yüksek Lisans Tezi.
• Kıvanç, H. H. (2007), Vergi Reformunun Çerçevesi ve Türkiye‟deki Gelişimi, E- Yaklaşım Dergisi, Sayı: 177.
• Lledo, V., A. Schneider & M. Moore (2004), Governance, Taxes and Tax Reform in Latin America, IDS (Institute of Development Studies) Working Paper, No: 221 .
• Moore, K. (2003), The Effects of the 1986 and 1993 Tax Reforms on Self Employment, December 22, Washington
• Nadaroğlu, H. (1976), Kamu Maliyesi Teorisi, 2. Baskı, İstanbul, Sermet Matbaası.
• Nadaroğlu, H. (1981), Türkiye‟de Vergi Reformlarının Genel Bir Değerlendirilmesi, Vergi Reformu Kongresi Tebliğ ve Yorumları, Vergi Reformları, Sayı:131, İstanbul
• Nadaroğlu, H. (1990), Gelişmiş Ülkelerdeki Gelir Ve Kurumlar Vergilemesinde Yeni Yaklaşımlar, İ.Ü. Yayın No:3659
• OECD (2004), Recent Tax Policy Trends and Reforms in OECD Countries, OECD Tax Policy Studies, No:9 OECD “Economic Survey: Mexico 2007, Addendum”, www.oecd.org/dataoecd/17/8/39431351.pdf, erişim: 28 Mart 2012
• OECD (2010), Revenue Statistics 1965-2009
• Öz, E. (2002), Gelişmekte Olan Ülkelerde Vergi Reformu, Vergi Dünyası Dergisi, Nisan, Sayı:248
• Özsoylu, A. F. (2006), Çin: Bir Devin Uyanışı, Nobel Kitabevi: Adana.
• Seviğ, V. (1998), Vergi Reform Tasarısı Üzerinde Düşünceler, Ekonomide Durum, Bahar, s.146.
• Seviğ, V. (2003), Maliye Hesap Uzmanları Kurulu, Dünya Gazetesi, Perşembe, 29.05.2003, Mali Makaleler Arşivi, http://www.vergiturk.com. erişim: 3 Nisan 2012
• Sönmez, N. (1981), Vergi Reformları, Vergi Reformu Kongresi Tebliği ve Yorumları; Vergi Reformları, Ocak, s.132.
• Stiglitz, J. E. (1994), Kamu Kesimi Ekonomisi, (Çev. Ömer Faruk Batırel), İstanbul, Marmara Üniversitesi İİBF, Yayın No: 396
• Turhan, S. (1993), Vergi Teorisi ve Politikası, İstanbul, Filiz Kitabevi
• The World Bank [WB] (1991), The Lessons Of Tax Reform, First Publication 1991, A World Bank Publication, Washington
• Thirsk, W. (1997) Overview: The Substance and Process of Tax Reform in Eight Developing Countries, Tax Reform İn Developing Countries, içinde, Wayne Thirsk (Ed.), Washington, World Bank Regional And Sectoral Studies, s. 11-15
• Uysal, M. (2004), Gelişmekte Olan Ülkelerde Vergi Politikaları”, Türkiye‟de Vergi Politikaları Arama Konferansı, İstanbul, 4-5 Eylül 2004
• Varcan, N. (1987), Türkiye‟de Vergi Politikalarının Oluşumu, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve Bilimler Fakültesi Yayınları, No:43
• Varsano, R. (2003) Tax Reform in Brazil: The Long Process in Progress, Rio de Janeiro: IPEA http://www.fiscalreform.net/library/pdfs/u_Tax%20Reform%20in%20Brazil.pdf erişim: 5 Nisan 2012
• Vazquez, M. & McNab R. (1997), Geçiş Ekonomilerinde Vergi Reformu: Tecrübeler ve Dersler, (Çev: Hasan Yılmaz İzlimek) (2005), Adana.
• Yaraşlı, G. O. (2005) Türkiye‟de Vergi Reformu, Ankara, Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Yayın No:2005/367.
• Yaşa M. (1980) Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ekonomisi 1923-1978, İstanbul, Akbank Kültür Yayını http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/mevzuat/metinx.asp?mevzuatkod=1.5.4369&sourceXmlSearch= erişim: 14 Mart 2012 141 Seri No‟lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
• http://www.alomaliye.com/gvk_tebligleri/gvk_141.htm, erişim: 03 Nisan 2012
• Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/688.html, erişim: 09 Kasım 2012