KÜLTÜRÜN VERGİ AHLAKI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TR 61 BÖLGESİNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 21, 445 - 462, 28.11.2019

Uğur Çiçek , Gizem Uygun

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.596584

Öz

Bu çalışmada, toplumun
kültürel yapısının vergi ahlakı üzerindeki etkisi incelenmektedir. Araştırmanın
evreni TR 61 Bölgesinde yer alan Antalya, Isparta ve Burdur İllerindeki vergi
mükelleflerinden oluşmaktadır. Veriler anket yöntemi ile elde edilmiştir. Kültürün
vergi ahlakı üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla korelasyon analizi
yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; katılımcıların vergi ahlak düzeyleri
arttıkça belirsizlikten kaçınarak daha ihtiyatlı ve kuralcı hareket ettikleri
görülmektedir. Ayrıca vergi ahlakı yüksek olan bireylerin toplumcu bir kültürel
yapıya sahip oldukları tespit edilmiştir. Sonuç olarak, vergi ahlakı ile kültür
arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ancak zayıf bir ilişkinin
olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vergi, Vergi Ahlakı, Kültürel Boyutlar

THE EFFECT OF CULTURE ON TAX ETHICS: AN APPLICATION IN THE TR 61 REGION

Öz

In this study, the impact of the cultural
structure of society on tax morality is examined. The population of the study
consists of taxpayers in Antalya, Isparta and Burdur provinces in TR 61 Region.
Data were obtained by survey method. Correlation analysis was conducted to
measure the effect of culture on tax ethics. According to the results of the
analysis; it is observed that the participants act more cautiously and prescriptively
while avoiding uncertainty as the tax morality levels increase. In addition, it
is determined that individuals with high tax ethic have a social structure. As
a result, it was determined that there was a statistically significant,
positive but weak relationship between tax ethics and culture.

Anahtar Kelimeler

Tax, Tax Ethics, Cultural Dimensions

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2007). Bir Sosyal Sabit Sermaye Olarak Kültür. Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi , 6(20):1-11.
• Aktan, C. C. (2012). Vergi Psikolojisinin Temelleri ve Vergi Ahlakı. Çimento İşveren Dergisi, (1):14-22.
• Alm, J. & Torgler, B. (2006). “Culture Differences And Tax Morale İn The United States And İn Europe”, Journal of Economic Psychology, (27):224-246.
• Altay, H. (2004). Güç Mesafesi, Erkeklik-Dişilik ve Belirsizlikten Kaçınma Özellikleri İle Başarı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 9 (1):302-321.
• Ay, H. (2015). Ahlaki Vergi. Rota Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi , 2 (2):672-691.
• Ayas, I. & Saruç, N. T. (2015). Vergi Kültürü ve Vergi Ahlakı: İtalya-Türkiye. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi , 17 (2):179-188.
• Basım, N. (2000). Belirsizlikten Kaçınma ve Güç Mesafesi Kültürel Boyutları Bağlamında AskerYöneticiler Üzerinde Görgül Bir Araştırma. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi , 10(2):33-52.
• Bedük, A. & Ertürk, E. (2015). Sosyal Mübadele Teorisi Bağlamında Güç Mesafesi ve Örgütsel Adalet Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi: BirAraştırma. İşletme Bilimi Dergisi , 3 (1):1-19.
• Cengiz, E., Gegez, A. E., Arslan, F. M. & Uydacı, M. (2003). Uluslararası Pazarlama Çevresi, Der Yayınları, İstanbul.
• Dağistan, U. (2016). Yönetim Biliminde Sosyo-Kültürel Bağlamın Önemi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 17 (1):1-16.
• Demir, İ. C. (2008). Vergi Ahlakı ve Belirleyenleri Ege Bölgesi Örneği’, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Demir, M. (2009). Toplumun Vergiye Karşı Tutum ve Davranışlarını Etkileyen Faktörler. Akademik Bakış Dergisi (18):1-10.
• Dörtyol, İ. T. (2012). “Ulusal Kültürün Algılanan Hizmet Kalitesi ve Algılanan Müşteri Değeri Üzerindeki Etkisi: Turizm Sektöründe Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Duran, İ. & Ayhan, M. S. (2016). Ekonomik Faktörlerin Vergi Ahlakı Üzerine Etkisi: İstanbul İli Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi (5):516-553.
• Dursun, İ. T. (2013). Örgüt Kültürü ve Strateji İlişkisii: Hofstede’nin Boyutları Açısından Bir Değerlendirme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi , 1 (4):43-56.
• Gökalp, Z. (1997). Türkçülüğün Esasları, İnkilap Kitabevi, İstanbul.
• Gökbunar, A. R., Selim, S. & Yanıkkaya, H. (2007). Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerinde Bir Araştırma. Ekonomik Yaklaşım Dergisi , 18 (69):69-94.
• Güllüpunar, H. & Gümüşok, S. (2016). Hofstede’nin “Belirsizlikten Kaçınma” Kültürelboyutu Bağlamında Türkiye’de Yürütülen Çözüm Süreciyle İlgili 7 Haziran 2015 Milletvekili Genel Secimi Öncesi Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (39):477-492.
• Gürel, E. & Yıldız, İ. (2017). Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinde Vergi Ahlakı ve Vergiye Gönüllü Uyum. Kesit Akademi Dergisi, 3(10):692-714.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s Consequences and International Differences in Work Related Values, Sage, London.
• Hofstede, G. (1983). The Cultural Relativity of Organizational Practices and Theories. Journal of International Business Studies , 2 (14):75-89.
• Horodnic, I. A. & Williams, C. C. (2016). ‘An Evaluation of the Shadow Economy in Baltic States: A Tax Morale Perspective’ Int. J. Entrepreneurship and Small Business, 28(3): 339-358.
• İzgi K. (2011). Vergi Ahlakını Etkileyen Faktörler: Sakarya Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• İzgi, K. & Saruç, N. T. (2011). Sosyo-Kültürel Faktörlerin Vergi Ahlakı Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri İle Yapılan Anket Çalışması. Ekonomi Bilimleri Dergisi , 3 (2):133-141.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Dinamik Akademi Yayınları, Ankara.
• Kargı, V. & Yüksel, C. (2010). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Adaleti ve Mükellefler Üzerine Etkileri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, (54):23-44.
• Kaynar, B. H. (2011). Türkiye'de Vergi Ahlakının Belirleyicileri. ODTÜ Gelişme Dergisi (38):167-190.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın Alpha Güvenilirlik Katsayısı. Journal of Mood Divorders , 6 (1): 47-48.
• Kitapcı, İ. (2015). Vergi Etiği Vergi Psikolojisi “Verginin Sosyo-Psikilojik Teorisi”, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Muter, B. N., Çelebi, K., Sakınç, S. (2003). Kamu Maliyesi, Emek Matbaası, Manisa.
• Oğuz, E. S. (2011). Toplum Bilimlerinde Kültür Kavramı. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2) :123-139.
• Organ, İ. & Yegen, B. (2013). ‘Vergi Bilinci Ve Vergi Ahlakı Oluşumunda Muhasebe Meslek Mensuplarının Rolü: Adana Örneği’, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4):241-271.
• Sa, C., Martins A. & Gomes, C. (2014). “Tax morale, Occupation and Income Level: An Analysis of Portuguese Taxpayers”, Journal of Economics, Business and Management, 2(2):112-116.
• Sakınç, S. & Cura, S. (2012). Mali Sosyalleşme ve Kültür İlişkisi. T.C. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayını, 9-10.
• Saruç , N. T. (2003). “Vergi Etiğinin Vergi Kaçırma Üzerindeki Etkisi: Deney ve Anket Yöntemiyle Yapılan Bir Araştırma”, Vergi Sorunları Dergisi, (176):156-166.
• Sığrı, Ü. & Tığlı, M. (2006). Hofstede'nin 'Belirsizlikten Kaçınma' Kültürel Boyutunun Yönetsel- Örgütsel Süreçlere Ve Pazarlama Açısından Tüketici Davranışlarına Etkisi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 21 (1):327-342.
• Song, Y. & Yarbrough, T. (1978). “Tax Ethics and Taxpayer Attitudes: A Survey”, Public Administration Review, 38(5): 442-452.
• Şahin, M. & Hatırlı, S. A. (2016). ‘Türkiye’de Vergi Uygulamaları ve Vergi Ahlakı İlişkisi: Trabzon, Giresun ve Gümüşhane İlleri Örneği’, Gümüşhane Üniversitesi SBE Elektronik Dergisi, 7(18): 254-272.
• Torgler, B. (2003). Tax Morale, Rule Governed Behaviour and Trust. Constitutional Political Economy, 2 (14): 119-140.
• Torgler, B., Demir, İ. C., Macintyre, A. & Schaffner, M. (2008). “Causes and Consequences of Tax Morale: An Empirical Investigation”, Economıc Analysıs & Polıcy, 38(2):313-339.
• Tosuner, M. & Demir, İ. C. (2007). Toplumsal Bir Olgu Olarak Vergi Ahlakı. Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 9 (3): 1-20.
• Tosuner, M. & Demir, İ. C. (2009). Vergi Ahlakının Sosyal ve Kültürel Belirleyenleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 14 (1):1-15.
• Turan, D. & Yurdakul A. (2014). Geçiş Ülkelerinde Vergi Ahlakı. Business and Economics Research Journal, 5(1): 123-141.
• Tylor, E. B. (1985). Primitive Culture and Leadership, Jossey-Bass, San Fransisco.
• Uğur, T. & Uğur, M. S. (2014). Kültürel Farklılıkların Ülkeler Arası Mal Akımlarına EtkisivÜzerine Bir Literatür İncelemesi. Internatıonal conference On Eurasıan Economıes 2014.
• Uygun, E. & Kasa, H. (2014). Vergi Yükü Kavramı: Türkiye ve Diğer OECD Ülkelerinin Karşılaştırılması. Internatıonal Journal Of Academic Value Studies , 3 (14): 30-38.