Sosyal Medyada Gelişmeleri Kaçırma Korkusunun Personel Güçlendirme ve İş Tatmini Arasındaki İlişki Üzerinde Düzenleyici Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 26, 201 - 227, 25.05.2022

Nurcan Çetiner , Mahmut Özdemir

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1072113

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, sosyal medyada Gelişmeleri Kaçırma Korkusunun (GKK) personel güçlendirme ve iş tatmini arasındaki ilişki üzerinde düzenleyici etkisinin bulunup bulunmadığınınincelenmesidir.
Tasarım/Yöntem: Araştırmada tesadüfî olmayan yöntemlerden kolayda örneklem yöntemiyle belirlenen 749 katılımcıya Google form aracılığıyla anket yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve SPSS Process Macro ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Analizler sonucunda; GKK’nin personel güçlendirme ve iş tatmini arasındaki ilişkide düzenleyici rolünün anlamlı olduğu ve ilişkinin yönünü değiştirdiği sonucuna ulaşılmıştır.
Sınırlılıklar: Çalışma sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu ile sınırlı olup, sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu dışındaki diğer sosyal medya ile ilgili kavramlar kapsam dışı bırakılmıştır. Personel güçlendirmenin psikolojik güçlendirme boyutunu kapsamakta olup, yapısal güçlendirme boyutu kapsam dışı bırakılmıştır.
Özgünlük/Değer: Sosyal medyada GKK’nin personeli güçlendirme ile iş tatmini arasındaki ilişkide düzenleyicilik rolünü belirlemeye yönelik yapılan bir çalışmaya daha önce rastlanılamaması nedeniyle, işletme alan yazınındaki boşluğun doldurulması ve işletme alan yazınına katkıda bulunması araştırmanın özgün değerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, Gelişmeleri Kaçırma Korkusu, İş Tatmini, Personel Güçlendirme

The Moderating Effect of the Fear of Missing Out on Social Media on the Relationship between Personnel Empowerment and Job Satisfaction

Öz

Purpose: The purpose of this research is to examine whether the Fear of Missing Out on Social Media (FoMO) has a moderator effect on the relationship between personnel empowerment and job satisfaction.
Design/Methodology: In the research, 749 participants, who were determined by the convenience sampling method, which is one of the non-random methods, were surveyed via Google form. The data obtained were analyzed with the SPSS and SPSS Process Macro.
Findings: As a result of the analysis; It was concluded that the moderator role of GKK in the relationship between personnel empowerment and job satisfaction was significant and changed the direction of the relationship.
Limitations: The study is limited to FoMO the developments in the social media, and other social media-related concepts are excluded, except for the fear of missing the developments in the social media. Personnel empowerment includes the psychological empowerment dimension, and the structural empowerment dimension is excluded.
Originality/Value: Filling the gap in the business literature and contributing to the business literature constitute the original value of the research, since there has not been a study to determine the regulatory role of GKK in the relationship between employee empowerment and job satisfaction in social media.

Anahtar Kelimeler

Social Media, Fear of Missing Out, Personnel Empowerment, Job Satisfaction, Moderating Effect

Kaynakça

• Agho, A. O., Mueller, C. W., & Price, J. L. (1993). Determinants of employee job satisfaction: An, empirical test of a causal model. Human Relations, 46(8), 1007-1027. https://doi.org/10.1177/001872679304600806
• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama işletmelerinde iş doyumu, yaşam doyumu ve öz yeterlilik arasındaki ilişkinin analizi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 180-204. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cbayarsos/issue/4065/53600
• Allison, P. D. (1999). Multiple regression: A primer. Pine Forge Press.
• Alt, D. (2018). Students’ wellbeing, fear of missing out, and social media engagement for leisure in higher education learning environments. Current Psychology, 37(1), 128-138. https://doi.org/10.1007/s12144-016-9496-1
• Aydın, H. (2018). Sosyal medya trendi olan fomo’nun pazarlama alanında kullanımı üzerine literatür taraması. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikacuiibfd/issue/40086/443103.
• Aydoğmuş, C., Ergeneli, A., & Camgöz, S. M. (2015). The role of psychological empowerment on the relationship between personality and job satisfaction. Research Journal of Business and Management, 2(3), 251-276. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2015312979
• Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117(3), 497-529. https://doi.org/10.1037/0033-2909.117.3.497
• Beck, M. (2013). Fighting FOMO: 3 strategies to beat your fear of missing out. Huffington-post.com. https://www. huffpost.com /entry/fomo-fear-of-missing-out_n_3685195
• Bekman, M. (2020). Halkla ilişkiler uygulamalarında dijital medyanın kullanımı: Sosyal medya bağımlılığının, FOMO ve kompülsif çevirimiçi satın almada aracılık rolü (Yayın No. 630220) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi] Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Beyens, I., Frison, E., & Eggermont, S. (2016). “I don’t want to miss a thing”: Adolescents’ fear of missing out and its relationship to adolescents’ social needs, facebook use, and facebook related stress”. Computers in Human Behavior, 64, 1-8. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.05.083
• Bowen, D. E., & Lawler III, E. E. (1992). The empowerment of service workers: What, why, how, and, when. Sloan Management Review, 31-39. https://sloanreview.mit.edu/article/the-empowerment-of-service-workers-what-why-how-and-when
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(3), 470-483. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10365/126871
• Cihangir, M. (2020). Sosyal medya devriminin neo-politik boyutları: Panoramik bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 186-196. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.621353
• Cindiloğlu Demirer, M. (2020). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin kariyer tatmini ve yenilikçi iş davranışı üzerine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(1), 165-184. https://doi.org/10.17153/oguiibf.573761
• Conger, J. A., & Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482. https://www.jstor.org/stable/258093
• Çalışkan, A., & Hazır, K. (2012). Psikolojik güçlendirmenin iş tatminine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü. Cag University Journal of Social Sciences, 9(2), 48-76. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cagsbd/issue/44624/554360
• Çetinkaya, F. Ö. (Ed.) (2019). Sosyal medya ve turizm 4.0. Detay Yayıncılık.
• Çetinkaya, F. Ö., & Şahbaz, R. P. (2019). Sosyal medyada GKK’nin kişinin tatil satın alma niyetine etkisi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 383-402. https://doi.org/10.26677/TR1010.2019.168
• Çetinkaya, F. Ö., & Şahbaz R. P. (2020). GKK’nin kuşaklar üzerindeki tatil satın alma niyetlerine etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special, 152-167. https://doi.org/10.21325/jotags.2020.676
• Deci, E. L., Connell, J. P., & Ryan, R. M. (1989). Self-determination an a work organisaztion. Journal of Applied Psychology,74(4), 580-590. https://doi.org/10.1037/0021-9010.74.4.580
• Doğan, U., & Karakuş, Y. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ sitleri kullanımının yordayıcısı olarak yalnızlık. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 57-71. https://doi.org/10.19126/suje.40198
• Eraslan, M., Karanfi̇l, A. Y., Akgül, M. H., & Korkmaz, S. (2017). Üniversiteler arası spor müsabakalarına katılan muay thai sporcularının şiddet eğilimlerinin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 404-412. https://doi.org/10.20875/makusobed.359528
• Erciş, A., & Türk, B. (2016). Etik çerçevesinde tüketim, tüketici ve çevre: ekolojik okuryazarlığın moderatör rolü. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 20(2), 1-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd/issue/34645/385945
• Eren, V., & Aydın, A. (2014). Sosyal medyanın kamuoyu oluşturmadaki rolü ve muhtemel riskler. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(1), 197-205.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/107219
• Eşitti, B., & Buluk, B. (2018). İçsel pazarlama faaliyetlerinin iş performansına etkisinde iş tatmininin aracı rolü: Beş yıldızlı konaklama işletmeleri örneği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 288-303. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.428696
• Eşitti, Ş. (2015). Bilgi çağında problemli internet kullanımı ve enformasyon obezitesi: Problemli internet kullanımı ölçeğinin üniversite öğrencilerine uygulanması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(49), 75-97. https://doi.org/10.17064/iüifhd.90504
• Eyel, C. Ş., & Tutcu, A. (2020). İş doyumunun sanal kaytarma davranışı üzerindeki etkisi: Gaziantep ilinde özel sektörde çalışanlar üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3596-3612. https ://doi.org/10.20491/isarder.2020 . 1061
• George, D., & Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. 17.0 update (10th ed.), Pearson.
• Gökler, M., Aydın, R., Ünal, E., & Metintaş, S. (2016). Sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ölçeğinin Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(Ek.1), 53-59. https://doi.org/10.5455/apd.195843
• Gürsoy Atar, Ö., & Gürsoy Ulusoy, Ş. (2020). Sosyal medyada ördek sendromu: İnstagram üzerinden bir değerlendirme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 925-951. https://doi.org/10.46928/iticusbe.762651
• Hatipoğlu, M. (2018). Gelişmeleri kaçırma korkusuyla kendimizi mi kaybediyoruz!!!, İnsula Psikoloji. http://www.insulapsikoloji.com/makaleler/fomo/9/
• Haythornthwaite, C. (2005). Social networks and internet connectivity effects. Information, Communication, & Society, 8(2), 125-147. https://doi.org/10.1080/13691180500146185
• Hoşgör, H., Koç Tütüncü, S., Gündüz Hoşgör, D., & Tandoğan, Ö. (2017). Üniversite öğrencileri arasında sosyal medyadaki gelişmeleri kaçırma korkusu yaygınlığının farklı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Academic Value Studies (Javstudies), 3(17), 213-223. http://openaccess.maltepe.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12415/3472
• Koçel, T. (2013). İşletme yöneticiliği. Beta Basım.
• Kuleli, S. (2017). Sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu (fomo) ve sosyal istenirlik değişkenleri arasındaki ilişkinin lise öğrencileri arasında incelenmesi. İnönü Üniversitesi, Malatya. http://icits2017.inonu.edu.tr/dosya/1493752862012192100.pdf
• Luthans, F., Luthans, B. C., & Luthans, K. W. (2015). Organizational behavior: An evidence-based approach. (13th Ed.), Information Age Publishing.
• Niehoff, B. P., Moorman, R. H., Blakely, G., & Fuller, J. (2001). The influence of empowerment and job enrichment on employee loyalty in a downsizing environment. Group and Organization Management, 26(1), 91-114. https://doi.org/10.1177/1059601101261006
• Nye, J. S. (2017). Yumuşak güç-dünya siyasetinde başarının anahtarı. R. İnan-Aydın (Çev.), BB101 Yayınları.
• Oxford Dictionary. (2019). https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/ fomo?q=Fomo
• Örücü, E., Yumuşak, S., & Bozkır, Y. (2006). Kalite yönetimi çerçevesinde bankalarda çalışan personelin iş tatmini ve iş tatminini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 13(1), 39-51. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek/issue/13684/165591
• Özdemir, B., & Ulutaş Atan, E. (2020). Psikolojik güçlendirme ile iş tatmini arasındaki ilişkide örgütsel özdeşleşmenin aracı rolü. International Journal of Social Inquiry, 13(1), 301-328. https://doi.org/10.37093/ijsi.746483
• Özdemir, M., & Çetiner, N. (2021). Akıllı telefon bağımlılığının çalışanların iş tatminleri üzerine etkisi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1679-1694. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1223
• Öztürk, A. T., & Aygün, İ. K. (2020). İş tatmini ve işgören performansı arasındaki ilişki üzerinde iş stresinin aracılık rolünün belirlenmesi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 6(3), 210-234. https://doi.org/10.30855/gjeb.2020.6.3.001
• Pelit, E., Öztürk, Y., & Arslantürk, Y. (2011). The effects of employee empowerment on employee job satisfaction: A study on hotels in Turkey. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 23(6), 784-802. https://doi.org/10.1108/09596111111153475
• Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, 29, 1841-1848. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.02.014
• Raven, B. H., Schwarzwald, J., & Koslowsky, M. (1998). Conceptualizing and measuring a power/interaction model of interpersonal influence. Journal of Applied Social Psychology, 28(4), 307-332. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1998.tb01708.x
• Rondolph, W. A. (1995). Navigating the journey to empowerment. Organizational Dynamics, 23(4), 19-32. https://doi.org/10.1016/0090-2616(95)90014-4
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78. https://selfdeterminationtheory.org/SDT/documents/2000_RyanDeci_SDT.pdf
• Sağlam Arı, G., & Ergeneli, A. (2003). Psikolojik güçlendirme algısı ve bazı demografik değişkenlerin örgütsel bağlılığa etkisi. H. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 129-149. https://dergipark.org.tr/tr/pub/huniibf/issue/7882/103575
• Sakallı, İ., Fidan, Y., & Yıldıran, C. (2020). Yeni teknolojilerin iş doyumu ve motivasyon üzerindeki etkileri. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 393-421. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iticusbe/issue/54570/744259
• Saruhan, Ş. C., &Özdemirci, A. (2016). Bilim, felsefe ve metodoloji. Beta Basım.
• Sevimli, F., & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Üniversitesi İ.İ.B.F. Akademik Bakış Dergisi, 5(1-2), 55-64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39836/472327
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465. https://www.jstor.org/stable/256865
• Sun, T. (2018). Ducky syndrome and a culture of misery. The Standford Daily. https://www.stanforddaily.com/2018/01/31/ducksyndrome-and-a-culture-of-misery/
• Sürgevil, O., Tolay, E., & Topoyan, M. (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yaşar University, 8(31), 5371-5391. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jyasar/issue/19143/203138
• Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet işletmelerinde liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 23-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaziticaretturizm/issue/49901/639607
• Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681. https://www.jstor.org/stable/258687
• Tolay, E., Sürgevil, O., &Topoyan, M. (2012). Akademik çalışma ortamında yapısal ve psikolojik güçlendirmenin duygusal bağlılık ve iş doyumu üzerindeki etkileri. Ege Akademik Bakış, 12(4), 449-465. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/559279
• Torlak, Ö., & Ay, U. (2014). Facebook’ta bulunma amacı ve facebook reklamlarına duyuylan ilgi arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 83-94. https://doi.org/10.18037/ausbd.76064
• Tozkoparan, S. B., &Kuzu, A. (2019). Öğretmen adaylarının gelişmeleri kaçırma korkusu (fomo) düzeyleri ve siberaylaklık davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(1), 87-110. https://doi.org/10.18039/ajesi.520825
• Tsevairidou, L., Matsouka, O., Tsitskari, E., Gourgoulis, V.,& Kosta, G. (2019). Transformational leadership style, psychological empowerment and job satisfaction in Greek municipal sport organizations. Sport Mont, 17(2), 29-34. https://doi.org/10.26773/smj.190605
• TÜİK, (2022). Ücretli çalışan istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ucretli-Calisan-Istatistikleri-Subat-2022-45819#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=Sanayi%2C%20in%C5%9Faat%20ve%20ticaret%2Dhizmet,602%20bin%20642%20ki%C5%9Fi%20oldu.
• Ulutürk, U. (2015). Teknolojiden uzak kalamıyorum diyorsanız!. https://www.tavsiyeediyorum.com/makale_15903.htm.
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Manualforthe minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota Studies in Vocational Rehabilition, Minneapolis: University of Minnesota, Industrial Relations Center, 22, 1-119. https://vpr.psych.umn.edu/sites/vpr.umn.edu/files/files/monograph_xxii_-_manual_for_the_mn_satisfaction_questionnaire.pdf
• Whiting, A., & Williams, D. (2013). Why people use social media: A uses and gratifications approach. Qualitative Market Research: An International Journal, 16(4), 362-369. https://doi.org/10.1108/QMR-06-2013-0041
• Wolniewicz, C. A., Tiamiyu, M. F., Weeks, J. W., & Elhai, J. D. (2018). Problematic smartphone use and relations with negative affect, fear of missing out, and fear of negative and positive evaluation. Psychiatry Research, 262, 618-623. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2017.09.058
• Yaşar, M. (2014). İstatistiğe yönelik tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 59-75. https://doi.org/10.9779/PUJE640
• Yıldırım, S., & Kişioğlu, A. N. (2018). Teknolojinin getirdiği yeni hastalıklar: Nomofobi, netlessfobi, fomo. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 1-7. https://doi.org/10.17343/sdutfd.380640
• Yıldız, S. (2014). Örgütsel adaletin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisinde iş tatmininin aracı rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 14(2), 199-210. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRVME5qY3hNUT09/orgutsel-adaletin-orgutsel-vatandaslik-davranisina-etkisinde-is-tatmininin-araci-rolu
• Yuzeitis, K., Bliss, A., Sandlie, T., & Honzel, N. (2019). Negative emotional states as predictors for fomo. Carroll College Student Undergraduate Research Festival 2019, 25 April, Carroll College Carroll Scholars. https://scholars.carroll.edu/surf/2019/all/112.
• Yüksel, İ. (2005). İletişimin iş tatmini üzerindeki etkileri: Bir işletmede yapılan görgül çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 291-306. https://dergipark.org.tr/tr/pub/doujournal/issue/66653/1042895
• Zhao, X. R., Qu, H., & Ghiselli, R. (2011). Examining the relationship of work-family conflict to job and life satisfaction: A case of hotel sales managers. International Journal of Hospitality Management, 30, 46-54. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2010.04.010