Primary Expectations From Tourist Guides in Promoting Local Food Culture in Unesco Creative Cities: The Case of Afyonkarahisar

Year 2025, Volume: 1 Issue: 1, 34 - 46, 25.03.2025

Yiğit Aslan , Akif Gökçe , Elbeyi Pelit

Abstract

Purpose: Afyonkarahisar province, which is in the UNESCO creative cities network, is one of the places that stand out with its gastronomic elements in our country. When considered as a touristic destination, the main problem of the research is whether cities of similar scale in our country are sufficiently introduced in terms of local food culture. In this direction, the main purpose of the researcher is to determine what kind of expectations are from tourist guides, which tourists see as one of the most reliable sources of information, in the promotion of local food culture.

Method: In this study, which investigates the expectations from tourist guides in the promotion of local food culture, the universe is the tourism stakeholders providing services in Afyonkarahisar. In this direction, the tourist business owners operating in the city and who establish the closest communication with the guides were selected with the criterion sampling method, considering that they represent the research universe most accurately. In this context, 18 local food and beverage business owners were interviewed as a sample using the semi-structured interview technique, which is one of the qualitative data collection techniques, and it was assumed that in-depth information on the subject would be obtained from them. As predicted by Creswell (2018) and Yıldırım and Şimşek (2018) regarding where the data collection process should stop, interviews continued until data saturation was reached. In this context, it was understood that data saturation was reached as a result of the interview with the eighteenth participant. Data were collected face-to-face between July 1-13, 2024.

Findings: The data obtained within the scope of the research were first transcribed and processed into a word file; corrected for semantic shifts and spelling/spelling, transferred to qualitative analysis program and coded simultaneously by all authors, first openly and then axially. The resulting codes were divided into themes/sub-themes and compared; themes and sub-themes on which all authors reached a consensus were processed. After descriptive analyses, five themes were created in the research: (i) studies of different stakeholders, (ii) social media, (iii) visits of tourist groups, (iv) local dishes on menus and (v) expectations from guides. As a result of the comprehensive examinations carried out under the relevant five themes; (i) tourist guides in Afyonkarahisar province are not sufficient in promoting local food culture and (ii) there is a lack of knowledge about local food culture. Another important finding obtained in the research is that the willingness level of tourist guides to learn the local culture of Afyonkarahisar is low. Other results obtained include that local dishes are given importance in menus but promotion activities are not sufficiently carried out in this regard, stakeholders are not coordinated and do not provide sufficient support to businesses in promoting local tastes.

Practical Implications: Specialization and/or support training can be provided for professional tourist guides to have general information about local and regional products, and in particular, to provide additional information about the gastronomic elements of the region. The expectations of tourism stakeholders on this issue can be collected through frequent workshops or can be revealed through such exploratory studies. However, more importance can be given to promotion and advertising activities in line with the demand of local tastes and thus the supply can be shaped. Finally, other studies can be conducted with similar gastronomic richness and the scale of Afyonkarahisar and the expectations from the guides in those destinations can be investigated and the results obtained can be compared with this study.

Originality/Scientific Contribution: Tourist guides do not only handle the tangible heritage that a geographical region contains; they also ensure the transfer of local cultural heritage. Based on this, the current study examines the expectations from tourist guides in the promotion of local food culture in Afyonkarahisar province and how these expectations are evaluated from the perspective of local business owners. Based on this, it is thought that this study is original in terms of its results and will contribute to the field.

Keywords

Local Food, Local Culture, Tourist Guide, Afyonkarahisar

Unesco Yaratıcı Şehirlerde Yerel Yemek Kültürünün Tanıtımında Turist Rehberlerinden Temel Beklentiler: Afyonkarahisar Örneği

Abstract

Amaç: UNESCO yaratıcı şehirler ağında bulunan Afyonkarahisar ili, Türkiye’nin sahip olduğu gastronomik unsurlarıyla ön plana çıkan yerlerden birisidir. Turistik bir varış noktası olarak düşünüldüğünde Türkiye’deki benzer ölçekte şehirlerin yerel yemek kültürü açısından yeterince tanıtılıp tanıtılmadığı, araştırma temel problemini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, turistlerin en muteber bilgi kaynaklarından birisi olarak gördüğü turist rehberlerinden yerel yemek kültürünün tanıtımında ne tür beklentiler olduğunun tespiti, araştırmacının ana amacıdır.

Yöntem: Yerel yemek kültürünün tanıtımında turist rehberlerinden beklentilerin araştırıldığı bu çalışmada evren, Afyonkarahisar’daki hizmet sunan turizm paydaşlarıdır. Bu doğrultuda araştırma evrenini en doğru temsil gücü olduğu düşünülerek şehirde faaliyet gösteren ve rehberler ile en sıkı iletişimi kuran turistik işletme sahipleri, ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Bu kapsamda örneklem olarak 18 adet yerel yiyecek-içecek işletme sahibi ile nitel veri toplama tekniklerinden biri olan yarı-yapılandırılmış mülakat tekniği ile görüşme gerçekleştirilmiş, kendilerinden konuya yönelik derinlemesine bilgilerin elde edileceği varsayılmıştır. Veri toplama sürecinin nerede durması konusunda Creswell (2018) ile Yıldırım ve Şimşek’in (2018) ön gördürdüğü gibi veriler doygunluğa ulaşana dek görüşülmeye devam edilmiştir. Bu kapsamda on sekizinci katılımcı ile yapılan görüşme sonucunda veri doygunluğuna ulaşıldığı anlaşılmıştır. Veriler, 1-13 Temmuz 2024 tarihleri arasında yüz yüze toplanmıştır.

Bulgular: Araştırma kapsamında elde edilen veriler, öncelikle transkripte edilerek bir word dosyasına işlenmiş; anlam kaymaları ve yazım/imla açısından düzeltilip, nitel analiz programına aktarılarak tüm yazarlar tarafından eş zamanlı bir şekilde önce açık sonra da eksensel kodlanmıştır. Oluşan kodlar, tema/alt-temalara ayrılarak karşılaştırılmış; tüm yazarlar tarafından üzerinden fikir birliği oluşan tema ve alt-temalar işleme alınmıştır. Tanımlayıcı analizler sonrası araştırmada (i) farklı paydaşların çalışmaları, (ii) sosyal medya, (iii) turist gruplarının ziyaretleri, (iv) menülerde yerel yemekler ve (v) rehberlerden beklentiler olmak üzere beş tema oluşturulmuştur. İlgili beş tema altında gerçekleştirilen kapsamlı incelemeler sonucunda; (i) Afyonkarahisar ilinde turist rehberlerinin yerel yemek kültürünün tanıtımı konusunda yeterli olmadıkları ve (ii) yerel yemek kültürü hakkında bilgi eksiklikleri olduğu şeklinde iki ana durum tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen bir diğer önemli bulgu ise turist rehberlerinin Afyonkarahisar yerel kültürünü öğrenmeye olan isteklilik düzeylerinin düşük olduğudur. Menülerde yerel yemeklerin önemsendiği ama bu konuda tutundurma faaliyetlerinin yeterince yapılmadığı, paydaşların koordineli olmadığı ve yerel tatların tanıtımı konusunda işletmelere yeterince destek vermediği ise elde edilen diğer sonuçlar arasındadır.

Pratik Çıkarımlar: Profesyonel turist rehberlerinin yerel ve yöresel ürünler hakkında genel bilgi sahibi olması, özelde ise bölgenin gastronomik ögeleri hakkında ekstra bilgilendirme yapılması hususunda uzmanlaşma ve/veya destek eğitimler verilebilir. Turizm paydaşlarının bu konuda beklentileri, sık sık çalıştay ve atölyeler vasıtasıyla toplanabilir ya da bu tür keşifsel çalışmalar ile ortaya konulabilir. Bununla birlikte, yerel tatların talebi doğrultusunda tutundurma ve tanıtım faaliyetlerine daha çok önem verilebilir ve bu sayede arz şekillendirilebilir. Son olarak ise, Afyonkarahisar ölçekli ve gastronomik açıdan benzer zenginlikler ile başka araştırmalar da yapılarak o destinasyonlardaki rehberlerden beklentiler de araştırılarak elde edilen sonuçlar, bu çalışma ile karşılaştırılabilir.

Özgünlük/Bilimsel Katkı: Turist rehberleri, sadece coğrafi bölgenin içinde barındırdığı somut mirası ele almazlar; aynı zamanda yerel kültürel mirasın aktarımını da sağlamaktadırlar. Buradan hareketle mevcut araştırmada Afyonkarahisar ilinde turist rehberlerinden yerel yemek kültürü tanıtımında ne tür beklentiler olduğu ve bu beklentilerin yerel işletmecilerin bakış açısından nasıl değerlendirildiği incelenmiştir. Buradan hareketle de, bu çalışmanın sonuçları bağlamında özgün olduğu ve alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords

Yerel yemek, Yemek kültürü, Turist rehberi, Afyonkarahisar

References

• Ahipaşaoğlu, H. (2001). Seyahat işletmelerinde tur planlaması ve yönetimi. Detay Yayıncılık.
• Akay, B., & Özsöğütçü, B. (2018). Turist rehberlerinin turlarda gastronomiyi kullanmaları üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(3), 143-153. https://doi.org/10.21325/jotags.2018.244
• Alderighi, M., Bianchi, C., & Lorenzini, E. (2016). The ımpact of local food specialities on the decisio to visit a tourist destination: Market-expanding or business-stealing? Tourism Management, 57, 323-333. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2016.06.016
• Armesto, X. A., & Gomez, B. (2004). Productos agroalimentarios de calidad, turismo y desarrollo local: El caso del Priorat. Cuadernos Geográficos, 34(1), 83–94.
• Benckendorff, P. (2016). Attraction. İçinde: Jafari, J. ve Xiao, H. (ed.). Encyclopedia of Tourism (pp. 62). Springer International Publishing.
• Correia, A., Moital, M., Da Costa, C. F., & Peres, R. (2008). The determinants of gastronomic tourists satisfaction: A second-order factor analysis. Journal of Foodservice, 19, 164-176. https://doi.org/10.1111/j.1745-4506.2008.00097.x
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitabevi.
• Çapar, G., & Yenipınar, U. (2022). Use of local food as a source of intangiable cultural heritage in tourism industry. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 4(1), 100-115. https://doi.org/10.21325/jotags.2016.25
• Deveci, B., Türkmen, S., & Avcıkurt, C. (2013). Kırsal turizm ile gastronomi turizmi ilişkisi: Bigadiç örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3(2), 29-34.
• Du Rand, G., E., & Heath, E. (2006). Towards a framework for food tourism as an element of destination marketing. Current Issues in Tourism, 9(3), 206-234. https://doi.org/10.2164/cit/226.0
• Gillespie, C., & J. A. Cousins (2001). European gastronomy into the 21st century, Butterworth-Heinemann.
• Gyimothy, S., & Mykletun, R. J. (2009). Scary food: Commodifying culinary heritage as meal adventures in tourism. Journal of Vacation Marketing, 15(3), 259-273. https://doi.org/10.1177/1356766709104271
• Hall, C. M., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N., & Cambourne, B. (2003). Food tourism around the world: Development, management and markets. Elsevier Butterworth-Heinemann.
• Harrington, R. J., & Ottenbacher, M.C. (2010). Culinary tourism- A case study of the gastronomic capital. Journal of Culinary Science & Technology, 8, 14-32. https://doi.org/10.1080/15428052.2010.490765
• Haven-Tang, C., & Jones, E.,(2006). Using local food and drink to differentiate tourism destinations through a sense of place. Journal of Culinary Science & Technology, 4(4), 69-86. https://doi.org/ 10.1300/J385v04n04_07
• Keskin, E., Ardıç Yetiş, Ş., & Yorgancı, B. (2020). Turist rehberlerinin gastronomiye yönelik bilgi ve algı düzeylerinin tavsiye niyetine etkisi: Kapadokya örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(3), 553-566. https://doi.org/10.24010/soid.763243
• Kivela, J., & Crotts, J.C. (2006). Tourism and gastronomy: Gastronomy’s ınfluence on how tourists experience a destination. Journal of Hospitality and Tourism Research, 30(3), 354-377. https://doi.org/10.1177/1096348006286797
• Köroğlu, Ö. (2013). Turist rehberlerinin iş yaşamındaki rolleri üzerine kavramsal bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 91-112.
• Leask, A. (2003). The nature and purpose of visitor attractions. In: Fyall, A., Garrod, B., & Leask, A. (Ed.). Managing Visitor Attractions: New Directions, (pp: 5-15). Butterworth-Heinemann.
• Long, L.M. (2004). Culinary tourism. The University Press of Kentucky.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma (S. Turan, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Navarro, D. (2015). Tourist resources and tourist attractions: Conceptualization, classification and assessment. Cuadernos de Turismo, 35, 481-484.
• Nesterchuk, I. (2020). Gastronomic tourism: History, development and formation. Zeszyty Wyższej Szkoły Turystyki i Ekologii, 9, 77-88.
• Ooi, C. C. (2004). Poetics and politics of destination branding: Denmark. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 4(2), 107-128. https://doi.org/10.1080/15022250410003898
• Reisinger, Y. (2009). International tourism: Cultures and behavior. Butterworth-Heinemann.
• Roininen, K., Arvola, A., & Lahteenmaki, L. (2006). Exploring consumer perceptions of local food with two different qualitative techniques: Laddering and word association. Food Quality and Preference, 17(1), 20-30. https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2005.04.012
• Scherle, N., & Nonnenmann, A. (2008). Swimming in cultural flows: Conceptualising tour guides as intercultural mediators and cosmopolitans. Journal of Tourism and Cultural Change, 6(2), 120-137. https://doi.org/10.1080/14766820802364147
• Smith, S., & Costello, C. (2009). Segmenting visitors to a culinary event: Motivations, travel behavior, and expenditures. Journal of Hospitality Marketing & Management, 18, 44-67. https://doi.org/10.1080/19368620801989022
• Smith, S. (2015). A sense of place: Place, culture and tourism. Tourism Recreation Research, 40(2), 220-233. https://doi.org/10.1080/02508281.2015.1049814
• Sorcaru, I. A. (2019). Gastronomy tourism a sustainable alternative for local economic development. Economics and Applied Informatics, 25, 104-110. https://doi.org/10.35219/eai1584040912
• Sümbül, G. (2019). Yerel kültürün turist rehberleri tarafından aktarılması-nero turist rehberleri üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Şenel, P., Kalyoncu, M., & Demiral, G. N. (2022). Turist rehberleri rollerinin yerel mutfak kültürü bağlamında incelenmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(2), 918-943. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1023
• Tılmaç Işık, T. & Kılıçhan, R. (2022). Turistlerin turist rehberlerinin gastronomik performanslarına yönelik algıları ve yerel yiyecek içecek tüketme niyetleri arasındaki ilişki: Kapadokya örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(4), 3842-3864. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1171
• Tikkanen, I. (2007). Maslow’s hierarchy and food tourism in Finland: Five cases. British Food Journal 109(9), 721-734. https://doi.org/10.1108/00070700710780698
• Yenipınar, U., Bak, E., & Çapar, G. (2014). Turist rehberliği meslek kanununun, meslek örgütleri ve öğretim elemanlarının bakış açısı ile değerlendirilmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 86-114.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yi, C. L., Mei, L. L., & Yi, C. C. (2017). How tour guides’ professional competencies influence on service quality of tour guiding and tourist satisfaction: An exploratory research. International Journal of Human Resource Studies, 7(1), 1-19. http://dx.doi.org/10.5296/ijhrs.v7i1.10602
• Yuan, S. (2015). Reflections on local specialties and gastronomic tourism. Chinese Studies, 4, 15-19. http://dx.doi.org/10.4236/chnstd.2015.41003.
• Yurt, İ., Bayraklı, B., & Özengi, M. (2024). Gastronomi turizminin sürdürülebilirliğinde turist rehberlerinin rolü. Journal of Academic Tourism Studies, 5(1), 61-78. http://dx.doi.org/10.29228/jatos.74701
• Zahari, M. S. M., Jalis, M. H., Zulfifly, M. I., Radzi, S. M., & Othman, Z. (2009). Gastronomy: An opportunity for Malaysian culinary educators. International Education Studies, 2(2), 66-71. https://doi.org/10.5539/ies.v2n2p66