Doğrudan ve Esinlenerek Sinema Uyarlamalarında Kurmaca İç Mekan ‘Büyük Umutlar’ Üzerinden Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 22, 203 - 220, 21.06.2020

Demet Arslan Dıncay , Cagil Yurdakul Toker

https://doi.org/10.38155/ksbd.683556

Öz

İç mekan kavramı, sinema sanatı kapsamında kurmaca iç mekan olarak ele alınmaktadır. Kurmaca iç mekan şekillenirken, yaratılan uzam, orijinal anlatıya bağlı kalarak ya da yorumlama biçiminde kendini gösterebilir. Özellikle bir döneme ait anlatıların günümüze uyarlamasında kurmaca iç mekan, dönemin mimari ve iç mimari akımından esinlenerek oluşturulmakta, göstergebilimsel bir araç olarak metnin alt kodlarının izleyiciye aktarılmasında etkin rol almaktadır. Viktoryan dönemin önemli yazarlarından Charles Dickens’in Büyük Umutlar (1861) adlı klasik romanı 19.yy İngiltere’sinde geçer. Kitabın sinema uyarlamaları arasında, 2011 tarihli Brian Kirk Yapımı doğrudan uyarlama ve yorumlanarak uyarlama örneği olan Alfonso Cuarón ait 1998 tarihli yapımlar, aynı metinden hareketle üretilmiş iki faklı yaklaşımı örnekler. Bu çalışmada söz konusu anlatının, dönemine ait toplumsal yapı ve mimari üslubu filme doğrudan ve yorumlanarak yansıtılışı karşılaştırmalı olarak incelenecektir. 19.yüzyıl İngiltere’sinde toplumsal yapı ve iç mekan özelliklerine yoğunlaşılacak, dönem algısını oluşturan temel iç mekan araçları ortaya konulacak, göstergebilimsel bir bakışla filmde metne ait alt mesajlar ve iç mekan kurgusundaki yansımaları, iki ayrı yaklaşım bazında ele alınacak ve karşılaştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kurmaca İç mekan, Viktoryan Dönem İç mekanı, Uyarlama, Charles Dickens, Büyük Umutlar

Kaynakça

• Adanır, O. (2012). Sinemada Anlam Ve Anlatım, Say Yayınları, İstanbul
• Banham, J. (2015). Encyclopedia of Interior Design, Routledge, NY
• Cartmell, D., & Whelehan, I. (2007). The Cambridge Companion To Literature On Screen,1th edition. Cambridge University Press, Cambridge.
• Chatman, S. (2009).Öykü Ve Söylem, Filmde Ve Kurmacada Anlatı Yapısı, çev. Özgür Yaren, Ankara: De ki Yayınları.
• Dickens, C. (2001). Büyük Umutlar, çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yayınları.
• Dinçay, D. (2014).1960-2010 Yılları Arasında İstanbul Kentli Konut İç Mekan Düzenlemelerini Türk Sineması Üzerinden Okumak, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, FBE, Mimarlık Tarihi Programı
• Jacobs, L. (1994) Filmde Zaman Ve Mekan, çev.Yalçın Demir. Eskişehir:Turkuaz Yayınları.
• John, G. (2003) Dickens On Screen.Cambridge University Press, Edinburgh
• Kalafatoğlu, E. (2009). Yüzyıl Dönümü İstanbul Mimarlığında ‘Viktorya Tarzı’ Sayfiye Konutları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, FBE
• Özer, B. (2009). Kültür, Sanat, Mimarlık, Yem Yayınları, İstanbul.
• Wollen, P.(2008).Sinemada Göstergeler ve Anlam,çev. Zafer Aracagök, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Yorke, T. (2005). The Victorian House Explained, Countryside Books, Newbury.
• Yurdakul, Ç. (2014). Alice Harikalar Diyarı’nda Öyküsü: Sinema Uyarlamaları Üzerinden Mekansal Bir Değerlendirme, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, SBE, Sanat Tarihi Programı
• İnternet Kaynakları -http://global.britannica.com/EBchecked/topic/162141/Charles-Dickens Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2019
• -Great Expectation, 2011https://www.imdb.com/title/tt2133574/ Erişim tarihi: 04.09.2019. 1998https://www.imdb.com/title/tt0119223/ Erişim tarihi: 05.09.2019. 2011 https://www.dailymotion.com/video/xsdajp Erişim tarihi: 04.09.2019. 1998https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8Erişim tarihi: 05.09.2019.
• -https://faculty.unlv.edu/kirschen/handouts/victorian.html Son erişim tarihi: 20 Mayıs 2019
• Şekil Kaynakları Şekil 1. https://byronsmuse.wordpress.com/2015/11/20/victorian-interiors-in-art, Erişim tarihi 04.09.2019. _The Contest for the Bouquet by Seymour Joseph Guy (1866) _An evening at home by Edward John Poynter( 1870) Erişim tarihi 28.09.2019 _Young Women Looking at Japanise Object by James Tissot (1869) Erişim tarihi 28.09.2019
• Şekil 2. Doğrudan Uyarlama Örneğinde Viktoryan Alt sınıf konutu_Pip’in çocukluk evi, https://www.dailymotion.com/video/xsdajp Erişim tarihi: 04.09.2019. . Şekil 3. Doğrudan Uyarlama Örneğinde Viktoryan Konutu_Centilmen Pip’ in Londra Konutu, https://www.dailymotion.com/video/xsdajp Erişim tarihi: 04.09.2019.
• Şekil 4. Doğrudan Uyarlama Örneğinde Viktoryan Konutu, Dış mekan _ Bayan Havisham Evi https://www.dailymotion.com/video/xsdajp Erişim tarihi: 04.09.2019.
• Şekil 5. Doğrudan Uyarlama Örneğinde Viktoryan Konutu_ Bayan Havisham Evi, https://www.dailymotion.com/video/xsdajp Erişim tarihi: 04.09.2019.
• Şekil 6. Doğrudan Uyarlama Örneğinde Viktoryan Konutu_Estella Evi, https://www.dailymotion.com/video/xsdajp Erişim tarihi: 04.09.2019.
• Şekil 7. Esinlenerek Uyarlama Örneğinde Finn Bell’in Konutu, çocukluk dönemi https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 8. Esinlenerek Uyarlama Örneğinde Finn Bell’in Konutu, gençlik dönemi https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 9. Esinlenerek Uyarlama Örneğinde mutlu aile evi https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 10 :Esinlenerek Uyarlama Örneğinde Finn’in New York’da Yaşadığı Loft https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 11. Esinlenerek Uyarlama ÖrneğindeDinsmoor Malikanesi Dış Mekan https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 12 Esinlenerek Uyarlama ÖrneğindeDinsmoor Malikanesi https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 13 Esinlenerek Uyarlama ÖrneğindeDinsmoor Malikanesi,kişisel alan https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 14 Esinlenerek Uyarlama ÖrneğindeDinsmoor Malikanesi, geç dönem https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.
• Şekil 15 Esinlenerek Uyarlama ÖrneğindeDinsmoor Malikanesi, son dönem https://www.youtube.com/watch?v=K1S5ZVjN3J4&list=PLE_ZWnYDi0dFRgR-MXTnI9n5qtflaIqD8, Erişim tarihi: 05.09.2019.