Taking the City of Ani and Sultan Alp Arslan

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 25, 590 - 601, 31.12.2021

Mehmet Özmenli

https://doi.org/10.38155/ksbd.971594

Öz

When Turkish history is examined, leaders draw attention as the most effective reason for the establishment, development and collapse of states. Leaders shape the history of nations with their abilities, far-sightedness, and ability to fulfill the requirements of the age in which they live. Leader is expressed as the person who is effective in procuring the weapons necessary for strategy, discipline, intelligence, tactics and war. Another important characteristic is that they make political maneuvers on time and on the spot. The actions of the Seljuk Sultan Alp Arslan, which is the subject of our study, during the process of taking the City of Remembrance, which is one of his activities, proves that he has leadership qualities.

In order to take the city of Alp Arslan, whose target is west, he made preparations such as weapons and equipment on time and on site. Before Anı, which was the largest and most sheltered city of its age in this region, was taken within the walls, castles were taken from Georgians, Armenians and Byzantines in a way to draw a kind of crescent.

The Sultan's political maneuvers, exchange of ideas with his commanders, benefiting from intelligence information, and taking quick decisions in the face of the situation ensured that the city was taken. Since the castle is a city, the expression city is preferred in the text.

Anahtar Kelimeler

Alp Arslan, Strategy, Ani City, Catapult, Neft

Anı Kentinin Alınması ve Sultan Alp Arslan

Öz

Türk tarihi incelendiğinde, devletlerin kuruluşunda, gelişmesinde ve çökmesinde en etkili olan gerekçe olarak liderler dikkati çekmektedir. Liderler, yetenekleri, uzak görüşlülükleri, yaşadıkları çağın gereklerini yerine getirebilmeleri gibi özellikleri ile milletlerin tarihine yön vermektedirler. Lider, strateji, disiplin, istihbarat, taktik ve savaş için gerekli olan silahların temin edilmesi konusunda etkin olan kişi olarak ifade edilmektedir. Siyasi manevraları da zamanında ve yerinde yapmaları bir diğer önemli hususiyetleridir. Çalışmamızın konusu olan Selçuklu Sultanı Alp Arslan’ın, gerçekleştirdiği faaliyetlerinden bir olan Anı Kenti'nin alınması sürecinde yaptıkları onun liderlik vasıfları taşıdığını kanıtlar niteliktedir.

Hedefi batı olan Alp Arslan Anı kentini almak amacıyla silah, teçhizat gibi hazırlıkları zamanında ve yerinde gerçekleştirmiştir. Surlar içinde çağının bu bölgedeki en büyük ve korunaklı kenti olan Anı alınmadan önce Gürcü, Ermeni ve Bizanslılardan, bir tür hilal çizecek biçimde kaleler alınmıştır.

Sultan’ın siyasi manevraları, komutanları ile gerçekleştirdiği fikir alışverişleri, istihbarat bilgilerinden yararlanma, durum karşısında seri kararlar alması Kentin alınmasını sağlamıştır. Kale kent olmasından dolayı metin içinde kent ifadesi tercih edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Alp Arslan, Strateji, Anı Kenti, Mancınık, Neft

Kaynakça

• Aristages Lastiverts, (1985), History, trans. R. Bedrosian, New York, (İndirilme tarihi: http://rbedrosian.com/seb1.htm. 12.06.2007.
• Anonim Selçuknâme, (2014), Tarih-i Ali Selçuk, Çev. Halil İbrahim Gök- Fahrettin Coşguner, Ankara: (a)tıf Yayınları,
• Ahmed bin Mahmud, (1977), Selçuk-nâme, Haz. Erdoğan Merçil, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
• Al-Bondari, (2016), Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi (Zubdat al-Nuşra va Nuhbat al Usra), Çev. Kıvameddin Burslan, 3. Baskı, , Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Ali El Hüseyni, (1943), Ahbarü'd- Devleti's- Selçukiye, Çev. Necati Lügal, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Brosset, Marie Felicite, (2003), Gürcistan Tarihi, Çev. Hrant D. Andreasyan, Ankara: Türk Tarih Kurumu,
• Brosset, M. Felicite, (1864), Les Ruine D’Ani, Atlas General, St. Petersburg.
• Claude Cahen, (1988), Türklerin Anadolu'ya ilk girişi, Çev. Yaşar Yücel- Bahaeddin Yediyıldız, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Clausewitz, C. V., (1999), Savaş Üzerine, Çev. H. Fahri Çeliker, İstanbul: Özne Yayınları.
• İbrahim Duman, (2020), Büyük Selçuklu Ordusunda Kullanılan Savaş Aletleri, İstanbul: Selenge Yayınları
• Ersan, Mehmet - Alican, Mustafa, (2012), Selçukluları Yeniden Keşfetmek, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Göksu, Erkan, (2018), Kutadgu Bilig’e Göre Türk Savaş Sanatı, 1. Baskı, İstanbul: Kronik Yayınları.
• Göksu, Erkan, (2020), Büyük Selçuklular, İstanbul: Selenge Yayınları
• Göksu, Erkan, (2008), Türk kültüründe Silah, II. Basım, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Hamdullah Müstevfi Kazvini, (2015), Tarihi Güzide, Haz. Erkan Göksu, Yay. Haz. A. Ayna- B. Şahin- A. Alhan- S. Kübra Akdemirel-A. Tepe- S. Temiz, I. Basım, İstanbul: Bilge Kültür Sanat. Hewsen, Robert H., (1992), The Geography of Ananias of Sirak (Asxarhac'oyc), The Long and Short Recensions, Weisbaden.
• Honigman, Ernest, (1970), Bizans Devleti'nin Doğu Sınırı, Çev. Fikret Işıltan, İstanbul: İ. Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• İbnü’l Esir, (1989), el Kamil fi’t- tarih, Çev. Abdülkerim Özaydın, C 9, İstanbul: Bahar Yayınları.
• İbn Kesîr, (1985), El Bidaye Ve'n-Nihaye, Çev. Mehmet Keskin, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Kalaycı, İsa- Kuşçi, Ahmet, (2018), "Tarih-Strateji Biliminin Gelişimi Ve Türklerdek Yansımaları", Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi,19, ss. 281-294.
• Kaşgarlı Mahmut, (2005), Divanı Lügatit Türk, Çev. Seçkin erdi- Serap Tuğba Yurteser, 1. Basım, İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• Keleş, Nevzat, (2016), Şeddadiler (951-1199), 1. Basım, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Kerimüddin Mahmudi Aksarayi, (2000), Müsameretü'l- Ahbar, Çev. Mürsel Öztürk, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Kırzıoğlu, Mehmet Fahrettin, (1982), Anı Şehri Tarihi ( 1018- 1236), Ankar: San matbaası
• Köymen, Mehmet Altay, (2001) Büyük Selçuklu İmparatorluğu tarihi III ( Alparslan ve Zamanı), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Lang, David Marshall, (1997), Eski Halk ve Ülkeler, Gürcüler, Çev. Neşenur Domaniç, İstanbul: Ceylan Yayınları.
• Nizamülmülk, (2010), Siyasetname, Çev. Mehmet Taha Ayar, ikinci baskı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Orkun, Hüseyin Namık, Eski Türk Yazıtları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1994.
• Ögel, Bahaeddin, (1998), Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Özgüdenli, Osmangazi, (2017), Selçuklular C.I, 3. Basım, İstanbul: İsam.
• Reşidü’d-din Fazlullah, (2020), Camiü’t-Tevarih- Selçuklu Devleti, Çev. Erkan Göksu- Hasan Hüseyin Güneş, İstanbul: Selenge Yayınları.
• Sevim, Ali, (2005), “Sıbt İbnül-Cevzî'nin Mirâtüz-Zamân Fî Tarihi’l-Âyan Adlı Eserindeki Selçuklularla İlgili Bilgiler”, Makaleler II, , İstanbul: Berikan Yayınevi.
• Sevim, Ali, (1988), Anadolu'nun Fethi- Selçuklular Dönemi, Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Sıbt İbnü’l-Cevzi, (2011), Miratü’z-Zaman fi Tarihi’l- Ayan’da Selçuklular, Çev. Ali Sevim, Ankara: Türk Tarih Kurumu,.
• Subaşı, Ömer, (2013), "XI. Yüzyılda Tao-Klarceti Bölgesinde Türk Hâkimiyeti", Turkish Studies, 8/5, ss. 705-731.
• Ebu'l-Fazl Muhammed B. Hüseyin-i Beyhakî, (2019), Tarih-i Beyhakî, Çev. Necati Lügal, Hicabi Kırlangıç, Ankara: Türk Tarih Kurumu
• Togan, A. Z. V., (1981), Umumî Türk Tarihine Giriş, C. I, 3. Baskı, İstanbul: İÜ. Edebiyat Fakültesi Yayınları. Tzu, San, (2013), Savaş Sanatı, Çev. S.Özbudun- Z. Ataman, İstanbul: Anahtar Yayınları.
• Yinanç, Mükrimin Halil, (1944), Türkiye Tarihi Selçuklular Devri, İstanbul: İ. Ü. Yayınları.