Küresel Neoliberalizmin Kentsel Tasvirinde Kapalı Yerleşmeler ve Sosyo-Mekânsal Ayrışma: Latin Amerika - Türkiye

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 2, 411 - 428, 31.10.2017

Sebahat Özkan

Öz

Küreselleşme ve
neoliberalizmin etkisi ile 1980’lerden itibaren değişmeye ve dönüşmeye başlayan
kent, yeni bir kentleşme modeli olan kapalı yerleşimlere kucak açmıştır.
Kapılar, çitler ve barikatlar vasıtasıyla kapatılan ve güvenlik görevlileri
tarafından korunan bu yerleşimler daha çok üst ve üst-orta sınıfa hitaben
ortaya çıkmıştır. Heterojen kentin kaotik ortamından uzaklaşmak isteyen ve
kendi gibi olanla bir arada olma isteği güden bu sınıflar barınma, çalışma ve
sosyalleşme mekânları olarak kapalı yerleşkeleri tercih ederek sosyal ve
mekânsal olarak ayrışma eğiliminde bulunmuşlardır. Diğer taraftan şiddet ve suç
korkusu nedenli güvenlik kaygısı kendini emniyete almak isteyen kesimin kapalı
yerleşkelere olan talebini daha da arttırmış. Bu da ayrışma boyutunun
derinleşmesine neden olmuştur. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı küreselleşmenin
ve neoliberal politikaların Latin Amerika ülkelerini ve Türkiye’yi kentsel
düzeyde nasıl etkilediğini ve sosyo-mekansal ayrışma olgusunun kapalı siteler
ekseninde nasıl meydana geldiğini tartışmaktır. 

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, neoliberalizm, kapalı yerleşmeler, sosyo-mekansal ayrışma

Kaynakça

• ANGOTTI, T. 2013. “Urban Latin America”, Latin American Perspectives, 40(2), ss.5-20.
• AYTAR, İ. 2012. “İstanbul’da Yeni Konutlaşma Eğilimi: Kapalı Siteler- Dünya’da ve Türkiye’de Kapalı Sitelerin Ortaya Çıkış Nedenleri; Benzerlikler ve Farklılıklarının İncelenmesi”, Uluslararası Türkiye-Belçika İlişkileri ve Türk-Kültür Sanatı Sempozyumu, Belçika.
• BALABAN, O. 2011. “İnşaat Sektörü Neyin Lokomotifi”, Birikim Dergisi, 270, ss.19-26.
• BOSDORF, A., HIDALGO, R. ve Sanchez, R. 2007. “A New Model of Urban Development in Latin America: The Gated Communities and Fenced Cities in the Metropolitan Areas of Santiago de Chile and Valparasio”, Cities, 24(5), ss. 365-378.
• BOSDORF, A.ve HIDALGO, R. 2008. “New Dimensions of Social Exclusion in Latin America: From Gated Communities to Gated Cities, the Case of Santiago de Chile”, Land Use Policy, 25(2), ss.153-160.
• CASTELLS, M. 2014. Kent, Sınıf, İktidar, Çev.: A. Türkün, Phoenix Yayıncılık, Ankara, 280s.
• EVREN, Y. 2007.”İstanbul Merkez Bölge’de Bütünleşme ve Ayrışma: 15. ISoCaRP Genç Profesyonel Plancılar Çalıştayı’nın Düşündürdükleri”, YTÜ Mim. Fak. E-Dergisi, 2(1), ss. 11-21.
• FİRİDİN ÖZGÜR, E. 2006. “Sosyal ve Mekansal Ayrışma Çerçevesinde Yeni Konutlaşma Eğilimleri: Kapalı Siteler, İstanbul, Çekmeköy Örneği”, Planlama Dergisi, 2006/4, ss.79-95. http://www.spo.org.tr/resimler/ekler/c1d4df596d01da6_ek.pdf (20.12.2016)
• GÖRMEZ, K. 1991. Şehir ve İnsan, MEB Yayınları, Araştırma İnceleme Dizisi, İstanbul.
• KEYDER, Ç. 1999. “Istanbul, Between the Global and the Local”, Rowman&Littlefield publication, London.
• KURTULUŞ, H. 2005a. “Bir ‘Ütopya’ Olarak Bahçeşehir”, İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Ed.: H. Kurtuluş, Bağlam Yayıncılık, ss.77-126.
• KURTULUŞ, H. 2005b. “İstanbul’da Kapalı Yerleşmeler Beykoz Konakları Örneği”, İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Ed.: H. Kurtuluş, Bağlam Yayıncılık, ss.161-186
• LABORIT, H. 1990. İnsan ve Kent, Çev.: B. Onaran, Payel Yayınları, İstanbul, 190s.
• MARCUSE, P. 1993. “What’s so New About Divided Cities?” International Journal of Urban and Regional Research, 17, ss. 355-365.
• MARCUSE, P. 2005. “Enclaves Yes, Ghettos No: Segregation and the State”, Desegragating the City Ghettos, Enclaves and Inequality, Ed.: D. P. Varady, State University of Newyork Press, Albany, USA
• ÖKTEM, B. 2005. “Küresel Kent Söyleminin Kentsel Mekanı Dönüştürmedeki Rolü: Büyükdere- Maslak Aksı”, İstanbul’da Kentsel Ayrışma, Ed.: H. Kurtuluş, Bağlam Yayıncılık, ss. 25-76.
• ÖKTEM, B. 2011. “İstanbul’da Neoliberal Kentleşme Modelinin Sosyo-Mekansal İzdüşümleri”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (44), ss.23-40. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/5274 (20.12.2016)
• ÖZKAN TÖRE, E. ve KOZAMAN SOM, S. 2009. “Sosyo-Mekansal Ayrışmada Korunaklı Konut Yerleşmeleri: İstanbul Örneği”, MEGARON, 4(3), ss. 121-130. http://www.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON_4_3_121_130.pdf (22.12.2016)
• ÖZTÜRK, S. ve ÖZYAKIŞIR, D. 2005. “Türkiye Ekonomisinde 1980 Sonrası Yaşanan Yapısal Dönüşümlerin GSMH, Dış Ticaret ve Dış Borçlar Bağlamında Teorik Bir Değerlendirmesi”, Mevzuat Dergisi, 8(94) https://www.mevzuatdergisi.com/2005/10a/01.htm (24.12.2016)
• ROITMAN, S. 2005. “Who Segragates Whom? The Analysis Of A Gated Community in Mendoza, Argentina”, Housing Studies, 20(2), ss.303-321.
• SABATINI, F. 2006.”The Social Spatial Segregation in the Cities of Latin America”, https://publications.iadb.org/handle/11319/716
• ŞANLI, T. ve ÖZDEMİR SÖNMEZ, N. 2016. “Üst Gelir Grubunun Sosyo-Mekansal Ayrışımı ‘Ankara Bilkent Angora Evleri Örneği’ ”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), ss.1140-1154.
• UĞURLU, Ö. 2013. “Neoliberal Politikalar Ekseninde Türkiye’de Kentsel Mekanın Yeniden Üretimi”, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, ss.2-12. www.ttb.org.tr (20.12.2016)
• YADA AKPINAR, İ. ve PAKER KAHVECİOĞLU, N. 2007. “Küresel İstanbul’un Mekansallaşması: ‘Kap(ı/a)lı Özel Siteler’”, IAPS-CSBE Network Kültür ve Mekan Toplantıları, Kent Kültür ve Konut, Ulusal Sempozyum 1, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul, ss.168-176.