Transition to Multiparty System in Turkey: An Analysis of Internal and External Dynamics

Yıl 2020, Cilt: 17 Sayı: 1, 465 - 486, 30.04.2020

Vahap Uluç

https://doi.org/10.33437/ksusbd.615325

Cited By: 3

Öz

The subject matter of this study is the internal and external cause of the transition of Turkey to as multiparty system. In contrast with the West, dynamics independent from the public had determined the process of transition to the multiparty system in countries modernizing in later periods like Turkey. Transition of Turkey to the multiparty system is based on two main dynamics, namely, the internal and external dynamics. The large masses displeased with the government as a result of the poor course of the economy and some capital groups wishing to take their shares from the power in the country had been effective on the transition to the multiparty system to a certain degree. However, the main determining factors in the transition to the multiparty system the need of Turkey to get closer to the West and the US, and that the Soviet Union had become a serious threat for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Multiparty system, Internal dynamics, External dynamic

Türkiye’de Çok Partili Sisteme Geçiş: İç ve Dış Dinamiklerin Analizi

Öz

Bu çalışma, Türkiye’nin çok partili siyasal sisteme geçişinin iç ve dış nedenlerini konu edinmektedir. Türkiye gibi geç modernleşen ülkelerde, Batı’dan farklı olarak halktan bağımsız dinamikler çok partili sisteme geçiş sürecini belirlemiştir. Türkiye’nin çok partili sisteme geçişi iç ve dış olmak üzere iki temel dinamiğe dayanmaktadır. İçerde ekonominin kötü gidişatına bağlı iktidardan iyice soğuyan geniş halk kesimleri ve sermaye gruplarının iktidardan pay almak istemeleri belli ölçüde çok partili sisteme geçişi etkilemiştir. Ancak çok partili sisteme geçişte asıl belirleyici unsur Türkiye’nin ABD ve Batı’ya yanaşma ihtiyacı hissetmesi ve Sovyetler Birliği’nin Türkiye için ciddi bir tehdit haline gelmesidir. 

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Çok Partili Sistem, İç Dinamikler, Dış Dinamikler

Kaynakça

• Ahmad, Feroz (2015), Demokrasi Sürecinde Türkiye, Hil Yayınları, İstanbul.
• Ahmad, Feroz (1995), Modern Türkiye’nin Oluşumu, Sarmal Yayınevi, İstanbul.
• Akandere, Osman (1998), Milli Şef Dönemi, Çok Partili Hayata Geçişte Rol Oynayan İç ve Dış Tesirler, 1938-1945, İz Yayıncılık, İstanbul.
• Akıncı, Abdulvahap ve Usta, Sefa (2015), “Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçişte Etkili Olan İç Faktörlerin Analizi”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 29, ss. 41-52.
• Akşin, Sina (2012), Kısa Türkiye Tarihi, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Armaoğlu, Fahir (t.y), 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Alkım Yayınevi, İstanbul.
• Aydemir, Şevket Süreyya (2016), İkinci Adam 1938-1950, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Baysal, Kubilay (1984),Türkiye Ekonomisi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3236, İstanbul.
• Çalık, Mustafa (1989), “Batılılaşma ve Bürokratik Modernleşme Münasebeti Üzerine Bazı Düşünceler” Türkiye Günlüğü, Say: 2, ss. 6-15.
• Çavdar, Tevfik (2004),Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara.
• Çufalı, Mustafa, “Cumhuriyet Döneminde Çok Partili Hayata Geçişte Rol Oynayan Dinamikler”, liberal.org.tr/Mustafa_Cufali.pdf, (05.12.2018).
• Dursun, Davut (1999), Demokratikleşemeyen Türkiye, İşaret Yayınları, İstanbul.
• Eğilmez, Mahfi (2018), Değişim Sürecinde Türkiye, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Erdoğan, Mustafa, “Türkiye’de Demokrasiye Geçiş Deneyimi (1945-1960)”, http://www.liberal.org.tr/sayfa/turkiyede-demokrasiye-gecis-deneyimi-1945-1960-mustafa-erdogan, 349.php (20.12.2018).
• Haytoğlu, Ercan (1997), “Türkiye’de Demokratikleşme Süreci ve 1945’te Çok Partili Siyasi Hayata Geçişin Nedenleri (1908-1945)”, PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 3, ss. 46-56.
• İnalcık, Halil (1990), “Osmanlı Toplum Yapısının Evrimi” Türkiye Günlüğü, Sayı: 11, ss. 30-41.
• İnan, Afet (1983), Mustafa Kemal Atatürk’ün Karsbad Hatıraları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• İşyar, Ömer Göksel (2009), Karşılaştırmalı Dış Politikalar, Dora Yayınları, Bursa.
• Kaan, Oğuz (2008), II. Meşrutiyet Döneminde Muhalefet: Ahrar Fırkası, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Kahraman, Hasan Bülent (2010),Türk Siyasetinin Yapısal Analizi-II 1920-1960, Agorakitaplığı, İstanbul.
• Kara-İncioğlu (2007), “Türkiye’de Çok Partili Sisteme Geçiş ve Demokrasi Sorunları”, Türkiye’de Politik Değişim ve Modernleşme, (Der. Kalaycıoğlu, Ersin - Sarıbay, Ali Yaşar), Alfa Aktüel, İstanbul, ss. 253-266.
• Karpat, Kemal (2017), Türk Demokrasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Karpat, Kemal (2012), Türk Siyasi Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Kepenek, Yakup (2014), Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Keyder, Çağlar (2005), “1990’larda Türkiye’de Modernleşmenin Doğrultusu”, Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, (Ed. Bozdoğan, Sibel – Kasaba, Reşat), Tarih Vakfı, İstanbul, ss. 29-42.
• Koçak, Cemil (2017), Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), İletişim Yayınlar, İstanbul.
• Kongar, Emre (1995), Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, Remzi Kitapevi, İstanbul.
• “Köylülerin Toprak Rüyası Nasıl Kabusa Döndü”, https://www.ulusal.com.tr/yurt/koylulerin-toprak-ruyasi-nasil-kabusa-dondu-h107014.html, (21.12. 2018).
• Lewis, Bernard (1996), Modern Türkiye’nin Oluşumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Örmeci, Ozan (2008), Türk Siyasal Hayatı, Güncel Yayınları, İstanbul.
• Özcan, Feridun Cemil (2016), “Ellili Yıllarda Türkiye Ekonomisi”, Türkiye’nin 1950’li Yılları, (Haz. Kaynar, Mete Kaan), İletişim Yayınları, İstanbul, ss. 39-67.
• Özdemir, Nuray (2013), “Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Yol Vergisi”, Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: 32, Sayı: 53, ss. 213-247.
• Sancaktar, Caner (2012), “Türkiye’de Çok Partili Rekabetçi Siyasetin Doğuşu: Siyasal Değişimin İç ve Dış Dinamikleri”, Bilge Strateji, Cilt: 4, Sayı: 7, ss. 31-64.
• Sarıbay, Ali Yaşar (2001), Türkiye’de Demokrasi ve Politik Partiler, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Sarınay, Yusuf, “Türkiye’nin Nato’ya Girişi”, www.tarihtarih.com/?Syf=26&Syz=354664&/Türkiye’nin-Natoya-Girişi-yrd.-Doç.-Dr.-Yusuf-Sarınay-(04.11.2018).
• Shaw, Stanford ve Shaw, Ezel Kural (2000), Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, E Yayınları, İstanbul.
• Sönmezoğlu, Faruk (2012), “Türkiye Cumhuriyeti’nin Dış Politikasında Süreklilik ve Değişim”, Türk Dış Politikası’nın Analizi, (Der. Sönmezoğlu, Faruk – Baklacıoğlu, Nurcan Özgür – Terzi, Özlem), Der Yayınları, İstanbul.
• Tezel, Yahya (2015), Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Timur, Taner (1991), Türkiye’de Çok Partili Hayata Geçiş, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Tuna, Serkan (2007), “Cumhuriyet Ekonomisinin İlk Devalüasyonu: 7 Eylül 1946”, Akdeniz Üni. İİBF Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 7, ss. 86-121.
• Yeşil, Ahmet (1988), Türkiye’de çok Partili Siyasi Hayata Geçiş, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Zürcher, Erik Jan (2005), Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.