Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin Nöbetçi Öğretmen Algılarının Örtük Program Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 1, 31 - 47, 30.04.2024

Ayşe Özer , Süleyman Nihat Şad

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1196434

Öz

Bu araştırmada nöbetçi öğretmenlerin ortaokul ve lise öğrencileri tarafından nasıl algılandığının metaforlar yoluyla ortaya konulması ve bu algıların örtük program açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yönteminin benimsendiği çalışmada olgubilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın verileri amaçlı örnekleme yöntemlerinden tipik örnekleme yöntemine uygun olarak 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Malatya ili merkez ilçe belediye sınırları içerisinde yer alan üç ortaokul ve üç lisede öğrenim gören 286 öğrenciden toplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerden açık uçlu bir anket formu yardımıyla “Nöbetçi öğretmen … benzer çünkü …” cümlesindeki boşlukları tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğrencilerin nöbetçi öğretmene ilişkin algılarının örtük program bağlamında ele alındığı güven verme, görev bilinci ve çalışkanlık, yardımseverlik, öğretmene yönelik olumsuz tutum, rehberlik, bilgili olma, okul kurallarını öğrenme, özgürlüğün kısıtlanması, dıştan denetim, adil olma ve duyarsızlık olmak üzere toplam 11 temaya ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nöbetçi öğretmen, Örtük program, Metafor, Ortaokul, Lise.

Investigation of the Secondary and High School Students’ Views about Duty Teachers in terms of Hidden Curriculum

Öz

The aim of this study is to reveal how duty teachers are perceived by secondary and high school students through metaphors and to analyze the students’ metaphors in terms of hidden curriculum. Phenomenology design was used in this qualitative research. The data was gathered from 286 students attending three secondary and three high schools located in the central district of Malatya province during the 2020-2021 school year. The participating students were chosen according to the typical sampling method. Using an open-ended survey form, participating students were asked to complete the blanks in the sentence of “Duty teachers are like… Because...”. Gathered data was analyzed by utilizing content analysis. As a result of the analysis, the views of students about the duty teachers are discussed within the context of the hidden curriculum and 11 distinct themes were emerged: reassurance, sense of mission and hardworking, benevolence, negative attitude towards teacher, guidance, having wisdom, learning school rules, restriction of freedom, external control, being fair, and indifference.

Anahtar Kelimeler

Duty teacher, Hidden curriculum, Metaphor, Secondary school, High school

Kaynakça

• Arslan, M. M. M. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının ilkokullardaki okul güvenliğine ilişkin gözlemleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 607-620.
• Ayyıldız, A. (2015) Okul güvenliğinin sağlanmasında nöbetçi öğretmen uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Ayyıldız, A., ve Akın, U. (2016) Okul güvenliğinin sağlanmasında nöbetçi öğretmen uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish Studies, 11(3) ,345-370. Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9246
• Bayındır, N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin okuldaki nöbet görevlerindeki öncelikli davranışları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 199- 205.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Delice, O. E. ve Arslan, M. M. (2018). Koruyucu güvenlik önlemlerine yönelik okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 54-71.
• Demir, M. (2013). Eğitimci olmayan hizmetli personelin örtük program çerçevesinde öğrencilerin duyuşsal gelişimine olan etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis.
• Dreeben, R. (1976). The unwritten curriculum and its relation to values. Journal of Curriculum Studies, 8(2) 111-124 Doi: 10.1080/0022027760080203
• Gömleksiz, M., Kilimci, S., Vural, R. A., Demir, Ö., Koçoğlu Ç. ve Erdal, E. (2008). Okul bahçeleri mercek altında: Şiddet ve çocuk hakları üzerine nitel bir çalışma. İlköğretim Online, 7(2), 273-287.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M. B. ve Taşğın, S. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Günay, G. ve Özbilen, F. (2014). İlköğretim öğretmenlerinin okul nöbet görevleri üzerine bir değerlendirme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 64-78.
• Gündoğdu, K., Saracaloğlu, A. S., Altın, M. ve Üstündağ, N. (2015). Okul nöbetlerinin öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi: Problemler ve öneriler. İlköğretim online, 14(1), 276‐294. Doi: 10.17051/io.2015.66228
• Karakütük, K., Özbal, E. Ö. ve Sağlam, A. (2017). Okul yönetiminde okul güvenliğini sağlamak için yapılan uygulamalar konusunda öğretmen ve okul müdürlerinin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1214-1232. Doi: http://dx.doi.org/10.17860/mersinefd.343161
• Kıral, B. ve Kepenekci, Y. K. (2018) Nöbetçi öğretmenlik uygulamasının çocuğun güvenliğini sağlamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 694-713.
• Martin, J. R. (1976). What should we do with a hidden curriculum when we find one?. Curriculum Inquiry, 6(2), 135-151.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396. doi:10.1037/h0054346
• MEB. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (İlkokul 1, 2 ve 3. Sınıflar). Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018122171428547HAYAT%20B%C4%B0LG%C4%B0S%C4%B0%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (1992). İlköğretim kurumları yönetmeliği. Resmi Gazete, 21166. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21166.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (1973). Milli eğitim temel kanunu. Resmi Gazete, 12, 2342. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2014). Okul öncesi eğitim ve ilköğretim kurumları yönetmeliği. Resmi Gazete, 29072. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1703.pdf adresinden alınmıştır.
• MEB. (2006). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri, Ankara. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/13161921_YYretmenlik_MesleYi_Genel__YETERLYKLERi_onaylanan.pdf adresinden alınmıştır.
• Özbilen, F. M. ve Günay, G. (2017). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin okul nöbet görevine ilişkin görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(11), 141-157. Doi: 10.16991/INESJOURNAL.1397
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev Edt: Bütün, M. ve Demir, S. B). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evulation methods. London: Sage Publications.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Sabancı, F. (2016). Nöbetçi öğretmenlik uygulamasına ilişkin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mevlana Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Serhatlıoğlu, B. (2012). Sosyal becerilerin kazanımı sürecinde örtük programın işlevi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Şad, S. N. ve Demir, M. (2019). Öğretmen ve öğrencilerin sosyal medya üzerinden etkileşim kurma ve kurmama nedenlerinin örtük program açısından incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 346-360.
• Tezcan, M. (2003). Gizli müfredat eğitim sosyolojisi açısından bir kavram çözümlemesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1).
• Turhan, M. ve Turan, M. (2012). Ortaöğretim kurumlarında güvenlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 18(1), 121-142.
• Türedi, H. (2008). Örtük programın eğitimde yeri ve önemi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.