TR 61 Bölgesindeki İş İlanlarında Kadın İstihdamı | Women Employment in Job Advertisements in TR61 Region

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 345 - 372, 30.11.2022

Özlem Çetinkaya Bozkurt , Funda Kıran

https://doi.org/10.33708/ktc.1136293

Öz

Bu çalışmada, kadın çalışan istihdamına yönelik çıkan iş ilanlarının işe alım yapılacağı departmanlar, pozisyon seviyeleri, sektörler ile kadınlardan talep edilen tecrübe durumu, eğitim seviyesi, çalışma şekli ve eril/dişil özellikler saptanarak, toplanan verilerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Evren, Kariyer.net portalından ulaşılan TR 61 (Batı Akdeniz) bölgesindeki kadın çalışan arayan iş ilanları olarak belirlenmiş ve 10 Aralık 2019 -10 Ocak 2020 tarihleri arasında adı geçen sitede yer alan iş ilanları incelenmiştir. Toplam 28 ilan çalışma kapsamına dahil edilmiştir. Nicel içerik analizinin gerçekleştirildiği çalışmada MAXQDA 18.0 programı kullanılmıştır. Sonuç olarak sadece kadın çalışanların talep edildiği ilanların incelendiği çalışmada, adayın sahip olması gerektiği kriterlerde eril özelliklere de ulaşılmıştır. Hatta üç adet ilanda hiç dişil özelliğe yer verilmediği aksine eril özelliklere yer verildiği tespit edilmiştir. Dişil özellikler arasında iletişim becerilerine sahip olmanın en çok aranan özellik olduğu dikkat çekmektedir. Bu özellik tüm pozisyon seviyelerinde ve eğitim düzeylerinde yer almaktadır. Kadınların özellikle turizm, sağlık, spor ve gıda gibi emek-yoğun sektörlerde istihdam edildiği tespit edilmiştir. İşe alımın yapılacağı pozisyonun daha çok pazarlama, muhasebe, kasa vb. elemanı olduğu görülmüştür. Estetik emeğin aranan önemli özelliklerden biri olduğu ortaya çıkmıştır. Kadın adayların tam zamanlı çalışma şeklinde istihdam edileceği tespit edilmiştir. Lise mezunu kadınların başvurabileceği daha çok ilanın olduğu gözlenmiştir. Çalışmada ayrıca dişil/eril özellikler ile eğitim seviyesi, pozisyon, departman ve sektör karşılaştırma sonuçlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş İlanlarında Kadın, Erillik/Dişilik, Kariyer.net

Women Employment in Job Advertisements in TR61 Region

Öz

The purpose of this study is to determine the departments, position levels, and sectors of the job advertisements that looks for solely women employees and experience, the level of education, working style and masculine / feminine characteristics which are demanded from women and comparing the data collected. In this direction, quantitative research method is used. Population is identified as job advertisements looking for female employees in the TR 61 (Western Mediterranean) region, which can be accessed through Kariyer.net portal. The job advertisements posts on the mentioned partal between 10 December 2019 and 10 January 2020 were examined. A total of 28 advertisements were included in the scope of the study. The MAXQDA 18.0 program is used and content analysis is carried out. As a result of the study, even so, the study analyzes advertisements which looking for only female employees, masculine characteristics exist too in the criteria that the candidate should have. According to results, three advertisements which included to sample do not involve any feminine features while they have masculine features. When searching the most wanted feature, communication skill draws attention. This feature is available at all position levels and education levels. The research shows that women are employed in labor-intensive sectors such as tourism, health, sports and food. The position to be recruited is mostly related to salesperson accounting personnel, cashier etc. are found. Aesthetic labor is one of the important features sought in job advertisements. Female candidates will be employed in the full-time work. There are more job advertisements for high school graduate women to apply. In the study, feminine/masculine traits with education level, position, department and sector comparison results are expressed.

Anahtar Kelimeler

Women in Job Advertisements, Masculinity/Femininity, Kariyer.net

Kaynakça

• Ay, S. (2012). Türkiye’de işsizliğin nedenleri: istihdam politikaları üzerine bir değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 321-341.
• Bem, S. L., (1981). Gender schema theory: A cognitive account of sex typing. Psychological Review, 88, 354–364.
• Bennington, L. (2007). HR Managers as ethics agents of the state. A. Pinnington, R. Macklin & T. Campbell (Eds.), Human Resource Management: Ethics and Employment (137-151), Oxford University Press.
• Bürgin, D. E., & Çınar, Ü. O. (2015). Büyükşehirli ev kadınları ve kadın istihdamı: İzmir örneği. Sosyoloji Dergisi, (31), 19-58.
• Cindoğlu, D. & Durakbasa, A. (1996). İşyerinde cinsiyete dayalı ayrımcılık ve işverenlerin kadın çalışanlara karsı tutumu: büro ve mağaza çalışanlarına derinlemesine bir bakış, Yayınlanmamış rapor, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
• Coşkun, A., & Özdilek, R. (2012). Gender inequality : Reflections on the nurses role in womens health. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(3), 30–39.
• Çelik, A., & Altıntaş, V. (2017). İş gören bulma ve seçiminde cinsiyet ayrımcılığının etkisi: İzmir’deki A grubu seyahat acentalarına yönelik bir araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(1), 90-107.
• Demir, M. (2011). İş yaşamında ayrımcılık: turizm sektörü örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 760-784.
• Ekinci Hamamcı, E. D., Şahinoğlu, T., Koruk, O. & Özdemir, G. (2017). Mesleki eğitim kurslarının kadın istihdamına etkisi Erzurum il merkezinde bir uygulama [konferans sunumu] YÖK-Kadınların Mesleki Eğitimi ve Kadın İstihdamı Sempozyumu, Ankara.
• Emre, O. (2010). İş ilanlarında ayrımcılık: Kocaeli ili örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Eroğlu, Ö. & İşler, R. (2004). İktisat düşüncesinde kadının konumu ve feminist iktisat [Konferans sunumu]. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 46. Seri, Prof. Dr. Salih Turhan'a Armağan, 54-81.
• Ersoy Yılmaz, S. & Çetinel, E. (2019). İş ilanlarında cinsiyet ayrımcılığı: Türkiye’de inşaat mühendisliği ilanları üzerine bir araştırma. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18), 975-989.
• Ersoy, M., Şengül, T. (2002). Kente göç ve yoksulluk- Diyarbakır örneği, ODTÜ Yayınları, Ankara.
• Eyüpoğlu, A., Özar, Ş., Tanrıöver, H., (2000). Kentlerde Kadınların İş yaşamına Katılmalarının Sosyo-Ekonomik Sorunları, KSGM Yayınları, Ankara
• Füle, S. (2013). Eu-Turkey: In Istanbul on Women's Rights and Gender Equality. https://ec.europa.eu/archives/commission_2010-2014/fule/headlines/news/2013/11/20131107_en.htm
• Gaucher, D., Friesen, J. & Kay, A. C. (2011). Evidence that gendered wording in job advertisements exists and sustains gender inequality, Journal of Personality and Social Psychology, 101(1), 109-128
• Glick, P., Zion, C. & Nelson, C. (1988). What mediates sex discrimination in hiring decisions, Journal of Personality and Social Psychology, 55 (2), 178-186.
• Güleç, M. (2015). Kadın çalışanlarda cam tavan sendromunun örgütsel vatandaşlığa etkileri Kuşadası 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Günday, D. P. (2011). Ekonomik kalkınmada kadının önemi ve katkısı [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Hancock, C. Pérez-Quintana, A. ve Esther H. (2014). Stereotypical notions of the entrepreneur: An analysis from a perspective of gender, Journal of Promotion Management, 20:1, pp.82-94, DOI: 10.1080/10496491.2014.869100.
• Hegewisch, A. & Hartmann, H. (2014). Occupational segregation and the gender wage gap: A job half done. Institute for Women's Policy Research. Washington, DC.
• Kaypak, Ş. (2013). Toplumbilim, Basılı Ders Notları, MKÜ, Antakya.
• Kızılgöl, A. Ö. (2012). Kadınların işgücüne katılımının belirleyicileri: Ekonometrik bir analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 88-101.
• Köksal, Y. (2016). Sağlık çalışanlarının cam tavan sendromu’na ilişkin algılarının incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Kuhn, P. & Shen, K. (2013). Gender discrimination in job ads: Evidence from china, The Quarterly Journal of Economics, 128(1), 287-336.
• Mintzberg, H. (1971). Managerial work: Analysis from observation. Management Science, 18(2), B-97.
• Moss-Racusin, C. A., Phelan, J. E. & Rudman, L. A. (2010). When men break the gender rules: Status incongruity and backlash against modest men, Psychology of Men & Masculinity, 11(2), 140–151, DOI: 10.1037/a0018093.
• Neuhaus, J (2011). Housework and housewives in American advertising: Married to the mop. New York: Palgrave Macmillan.
• Nickson, D., Warhurst, C. & Dutton, E. (2005). The importance of attitude and appearance in the service encounter in retail and hospitality, Managing Service Quality, 15(2), 195–208.
• Özen Kutanis, R. & Çetinel, E. (2016). Örgütsel yapılanmadaki gizli bileşen: Cinsiyet, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (1), 61-86.
• Palaz, S. (2003). Türkiye'de cinsiyet ayırımcılığı analizinde neoklasik yaklaşıma karşı kurumcu yaklaşım: Eşitliği sağlayıcı politika önerileri, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 87-109
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi, Ege Akademik Bakış Dergisi, 10(4), 1217 – 1230.
• Powell, G. N., Butterfield, D. A. & Parent, J. D. (2002). Gender and managerial stereotypes: Have the times changed?, Journal of Management, 28(2), 177-193.
• Powell, N., & Butterfiled, D. (1994). Investigating the glass ceiling phenomenon: An emprical study of actual promotions to top managment. Academy Of Management Journal, 37(1).
• Ridgeway, C. L. (2011). Framed by gender: How gender inequality persists in the modern world, Oxford University Press: USA.
• Sargut, S. (2001). Kültürler arası farklılaşma ve yönetimi. (2. Baskı). İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Sayar, G. (2008). İşveren ve yönetici profili açısından cinsiyet ayrımcılığı (Ücret, terfi, işe alma), [Yayınlanmamış Doktora Tezi], Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Şeşen, E. (2006). Gazetelerde yayımlanan iş ilanlarında ayrımcılık ve fırsat eşitliği Türkiye ve İngiltere karşılaştırması, [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• TC Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı ve Dünya Bankası. (2009). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı: Eğilimler, belirleyici faktörler ve politika çerçevesi. Beşeri Kalkınma Sektörü Avrupa ve Orta Asya Bölgesi, Rapor, (48508-TR).
• TÜİK (2022a). İşgücü istatistikleri, 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC-%C4%B0statistikleri-2021-45645&dil=1
• TÜİK (2022b). İstatistiklerle kadın, 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2021-45635
• Ünlü, V. (2010). İşe alımda cinsiyet ayrımcılığı, Sicil İş Hukuku Dergisi, 18, 247-255
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29-56.
• Veri Kaynağı (2022). Türkiye’nin işsizlik verileri. https://www.verikaynagi.com/genel/turkiyenin-issizlik-verileri/
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları, Ankara.
• Yıldız, E. (1985). Üretim ve yeniden üretim sürecinde ücretli kadın emeği, Toplumsal Araştırmalar Dergisi, 73-74.