BI MEXLESA “FEYZΔ DU HELBESTÊN NÛ YÊN ŞÊX MISTEFAYÊ SÎSÎ

Year 2021, Issue: 5, 58 - 80, 30.11.2021

M. Zana Karak

Abstract

Şêx Mistefayê Sîsî (Feyzî) alim û miderîsekî heyama dawî ya Osmanî ye. Feyzî di 1848an de li gundê Sîsa Licêya Diyarbekirê hatiye dunyayê. Piştî perwerdeya medreseyê îcazeta ilmê ji Seydayê Licî û ya terîq-tesewifê jî ji postnişînê Tekyaya Hezanê ji Şêx Ebdilqadirê Hezanî wergirtiye. Şêx Mistefa piştî ku şêxê wî wezîfeya belavkirina irşadê dide wî ew jî di 1899an de ji Sîsê diçe gundê Qewmana Depê û li wê herêmê bi salan irşadê dike, lêbelê êşa firqet û hesreta murşîdê wî jî tesîra xwe nîşan dide, lewra ji şêxê xwe veqetîyaye. Ev êşa veqetînê û hezkirina li dijî şêxê xwe bi rêya medhîye û mersîyeyan anîye ziman.
Li gorî agahîyên ber dest heta niha sê helbestên wî hatine weşandin. Du helbestên wî yên bi mexlesa “Feyzî” ku nehatine weşandin ketin destê me û bûne mijara vê xebata me. Em ê di vê xebatê de van her du helbestan ji alîyê ruxsarî û naverokî ve binirxînin û ligel destxetên wan metna wan ya transkirîbekirî pêşkêş bikin. Bi vê lêkolîna di çarçoveya Neqşebendîtîya Xalidîtîyê de dê alîyê wî yê edebî û tesewifî jî zelaltir bibe.

Keywords

Neqşebendî, Tekyaya Hezanê, Şêx Mistefayê Sîsî, Feyzî, Şêx Ebdilqadirê Hezanî

BI MEXLESA “FEYZΔ DU HELBESTÊN NÛ YÊN ŞÊX MISTEFAYÊ SÎSÎ

Abstract

Şêx Mistefayê Sîsî (Feyzî) is one of the late Ottoman professors and scholars. Feyzî was born in 1848 in Sis (Yolçatı) village of Lice district of Diyarbekir. After graduating from the madrasa, he received his scientific license from Seydayê Licî. He received his Sufism-tarikat license from Şêx Ebdilqadirê Hezanî in the Hezan Lodge. After Şêx Mistefa was appointed by his sheik for guidance, he settled in the Qewman (Yücekonak) village of Karakoçan from the village of Sîs in 1899 and fulfilled his mission of guidance in the region for years. However, his longing for his master and the pain of separation also show their effect, because he separated from his sheikh. He expressed his love for his sheikh and the pain of separation with eulogy and elegies.
According to the available data, three of his poems have been published so far. Two new poems under the pseudonym Feyzi, which have not been published until now, have come to our hands and this constitutes the subject of our study. In this study, we will evaluate these two poems in terms of form and content and give their transcripted texts together with their manuscripts. With this study, the literary and mystical aspects of Feyzî within the framework of the Halidi branch of Naqshbandi will be revealed more.

Keywords

Naqshebendi, Tekya Hezan, Sheikh Mustafa Sisi, Faizi, Sheikh Abdulqadir Hazani

BI MEXLESA “FEYZΔ DU HELBESTÊN NÛ YÊN ŞÊX MISTEFAYÊ SÎSÎ

Abstract

Şêx Mistefayê Sîsî (Feyzî) Osmanlı’nın son dönem müderis ve alimlerindendir. Feyzî 1848 yılında Diyarbekir’ın Lice ilçesinin Sis (Yolçatı) köyünde dünyaya gelmiştir. Medrese tahsilinden sonra ilmi icazetini Seydayê Licîden ve tasavuf-tarikat icazetini de Hezan Dergahı şeyhi Şêx Ebdilqadirê Hezanî’den almıştır. Şêx Mistefa irşad için şeyhi tarafından görevlendirildikten sonra o da 1899da Sîs köyünden Karakoçan’ın Qewman (Yücekonak) köyüne yerleşir ve bölgede yıllarca irşad görevini yerine getirmiştir. Fakat mürşidine olan hasreti ve ayrılık acısı da etkisini gösterir, çünkü şeyhinden ayrılmıştır. Şeyhine olan sevgisini ve ayrılık acısını medhiye ve mersiyelerle dile getirmiştir.
Eldeki verilere göre şimdiye kadar üç şiiri yayınlanmıştır. Şimdiye kadar yayımlanmamış Feyzi mahlasıyla iki yeni şiiri elimize geçmiştir ve bu çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada bu iki şiirini şekil ve içerik yönünden değerlendirip elyazmalarıyla birlikte transkiripsiyonlu metinlerini vereceğiz. Bu çalışmayla Feyzî’nin Nakşıbendiliğin Halidilik kolu çerçevesindeki edebi ve tasavvufi yönü de daha fazla ortaya çıkmış olacaktır.

Keywords

Nakşibendilik, Hezan Dergahı, Şêx Mistefayê Sîsî, Feyzî, Şêx Ebdilqadirê Hezanî

References

• Adak, A. (2019). Teşeyên Nezmê di Edebiyata Kurdî ya Klasîk de, Stenbol: Weşanên Nûbiharê. Çakır, M. S. (2017). “Şeyh Abdülkadir-i Hezânî (v.1908) ve Hezân Dergâhı’nda Yetişen Sûfî Âlimler”, Mevlana Halid-i Bağdadi ve Halidiliğin Bingöl ve Çevresi Üzerindeki Etkisi Ulusal Sempozyumu, 04-05 Mayıs 2017, 1. Baskı, Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları, 353-358.
• Hezîn, M. H. (2007). Kulxaniya Veşartî, (Amd. Abdulselam Bêcirmanî) Stenbol: Weşanxaneya Nûbiharê.
• Karak, M. Z. (2020). Dîwançeya Şêx Îsmetullahê Karazî (Metn û Lêkolîn). Mêrdîn: Teza Lîsansa Bilind a Çapnebûyî, Zanîngeha Mardîn Artukluyê, Enstîtûya Zimanên Zindî yên li Tirkiyeyê, Şaxa Makezanista Ziman û Çanda Kurdî.
• Keşkola Malbata Hezanî, (1930?). Destxeta Helbestên Şêx Mistefayê Sîsî (Mustensîx: Hecî Haris Begzade yê Hezroyî û kurê wî Mehmet Ceylan), (Nusxe di arşîva me de ye).
• Korkusuz, M. Ş. (2004). Tezkire-i Meşayih-i Amid Diyarbakır Velileri l-ll, İstanbul: Kent Yayınları.
• Qewmanî, Ş. M. H. (2011). Dîwan, (Amd. Muhammed Seydaoğlu) Stenbol: Weşanxaneya Nûbiharê.
• Saraç, Y. (2013). Klâsik Edebiyat Bilgisi; Biçim-Ölçü-Kafiye, İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
• Yıldırım, K. (2018). Kürt Medreseleri ve Alimleri: Tekkelere Bağlı Medreseler, Cilt. 2, İstanbul: Avesta Yayınları.