ARİSTOKRAT KÜRT AİLELER: KÜFREVİLER

Year 2021, Issue: 4, 81 - 104, 19.12.2021

İsmail Kıran

Abstract

Bitlis’te bulunan Küfrevi Tekkesi’nin kurucusu Şeyh Muhammed Küfrevi, 1775 tarihinde Siirt ve civarında 1264-1845 tarihleri arasında hâkimiyetini sürdüren Küfre Beyliği (Şirvan Beyliği) sınırları içinde doğmuştur. Eğitimini, Nakşibendiliğin Halidiye kolunun kurucusu Mevlana Halid-i Bağdadi’nin halifesi Seyit Taha Hakkâri’nin halifesi olarak tamamlamıştır. 1934 yılında çıkarılan Soyadı Kanunu ile beraber aile, Küfrevi soyadını almıştır. Küfreviler yüzyıllardan beri Bitlis, Ağrı, Van ve Kars başta olmak üzere Doğu Anadolu Bölgesi’nde Nakşi geleneğini inşa ettikleri medreseler aracılığıyla dini hayat üzerinde etkili bir şekilde sürdürmüşlerdir. Küfreviler, seyit ama aynı zamanda Kürtleşen aristokrat Kürt ailelerdendirler. Dini alanda inşa ettikleri hâkimiyet alanını siyasi arenada da sürdürmüşlerdir. Türkiye’de 1950 yılında başlayan çok partili hayata geçişle beraber ailenin siyasi etkinliği de artmıştır. Kasım Küfrevi’nin Demokrat Parti’den 1950 yılında Ağrı Milletvekili seçilerek başlayan siyasi yaşamı 27 Mayıs 1960 yılına kadar sürmüştür. Bu siyasi yaşamının ikinci aşaması ise 1965 yılında Ağrı Milletvekili olarak başlamış ve senatör olarak 12 Eylül 1980 hükümet darbesi ile son bulmuştur. Makale, iki asırdan beri dini ve toplumsal alanda etkili olan Küfrevilerin, neden 1950 tarihinden itibaren siyaseti tercih ettiğine yöneliktir. Bunun için konu ile ilgili eserler incelenmiş ve saha olarak da Küfre (Şirvan) İlçesi ile Bitlis ve Ağrı illerinde araştırma yapılmıştır. Ayrıca Küfrevileri bilen aydın kişilerle de yüz yüze görüşmeler yapılmıştır.

Keywords

Aristokrasi,, şeyhlik,, siyaset,, Küfreviler

Thanks

Teşekkür ederim

References

• Kayaoğlu, C. (1967). Bitlis’i Tanıyalım, Ankara: Yeni Desen Tic. Ltd. Şti. Matbaası.
• Kıran, İ. (2021). “Aristokrat Kürt Aileler: Arvasiler”. Kurdiyat / 3 (Haziran 2021): 119-144 .
• Kırkıncı, M. (2007). Hayatım Hatıralarım, İstanbul: Zafer Yay.
• Kutlu, H. (2006). Hâce Muhammed Lütfî Hayatı, Şahsiyeti ve Eserleri. İstanbul: Damla Yayınevi.