Visual and Conceptual Expression Forms of Seljuk Art in Museum Environments Abroad

Year 2024, Volume: 5 Issue: 1, 96 - 116, 28.01.2024

Yaşar Özrili

https://doi.org/10.59116/lamre.1411343

Abstract

Findings of material and spiritual value, where Seljuk artistic aesthetics come to life with materials such as metal, plaster, wood, textile, glass, tile, stone, ceramics, etc., are synthesized with the talent of artisans trained from different cultures and are witnesses of their own time. Artistic transposition is an attempt to understand the role of museums regionally and globally through research on issues related to cultural heritage, history, and social change. It is necessary to be able to examine how museums are positioned within social and historical contexts and their impact on various communities. Museogeography also refers to the process of documenting and analyzing museum activities in a region. In addition, it aims to contribute to the preservation, display, and understanding of cultural heritage. It is also the process of transferring and adapting a museum's exhibits to different cultural and contextual settings. The material and spiritual secrets of the Seljuk cultural geography provide a new communication opportunity between the exhibited artifacts and the audience through didactic transposition analysis. Therefore, these practices play an important role in triggering the imagination of visitors and facilitating the transfer of knowledge about the stories of artifacts in exhibitions and collections. This study aims to investigate how Seljuk artifacts exhibited in some foreign museums can contribute more to the understanding of Seljuk art. It is also an effort to help better understand the ways in which Seljuk artifacts preserved in these museums are exhibited by focusing on different aspects of Seljuk culture and history. The museums that are the subject of this study were determined according to their capacity to organize activities other than hosting Great Seljuk and Anatolian Seljuk artifacts. Document analysis and the online source review method were used in the study conducted with the survey method. One of the foreseen results is to raise awareness about how Seljuk artifacts, which make the sixth sense, that is, the pleasure of making you feel the beauty deeply, are positioned in museums and how they should be exhibited in the lands and cultural geographies where they were created.

Keywords

Art history, Seljuk art, Museum, Transposition

Selçuklu Sanatının Yurt Dışındaki Müze Ortamlarında Görsel ve Kavramsal İfade Biçimleri

Abstract

Selçuklu sanatsal estetiğinin maden, alçı, ahşap, tekstil, cam, çini, taş, seramik vb. malzemelerle hayat bulduğu maddi ve manevi değeri olan bulgular, farklı kültürlerden yetişmiş sanatkârların yeteneği ile sentezlenerek kendi zamanlarının tanıkları niteliğindedir. Sanatsal transpozisyon, kültürel mirası tarih ve toplumsal değişimle ilgili konularda araştırmalar yaparak, müzelerin bölgesel ve küresel anlamdaki rolünü kavramaya çalışma teşebbüsüdür. Müzelerin, toplumsal ve tarihsel bağlam içinde nasıl konumlandırıldığını ve bu müzelerin çeşitli topluluklar üzerindeki etkilerini inceleyebimek gerekmektedir. Müzeoğrafi, aynı zamanda bir bölgedeki müze faaliyetlerini belgeleme ve analiz etme sürecini ifade etmektedir. Buna ek olarak kültürel mirasın korunması, sergilenmesi ve anlaşılmasına katkıda bulunma amacını taşır. Yanı sıra bir müzenin sergilerinin farklı kültürel ve bağlamsal ortamlara taşınması ve uyarlanması sürecidir. Selçuklu kültür coğrafyasının maddi ve manevi sırları, didaktik transpozisyon çözümlemeleri ile sergilenen eserlerle, izleyiciler arasında yeni bir iletişim olanağı sağlamaktadır. Dolayısıyla bu uygulamalar, sergi ve koleksiyonlardaki eser hikâyelerinin, ziyaretçilerin hayal gücünü tetikleme ve bilgi transferlerini kolaylaştırmakta önemli bir rol üstlenmektedir. Bu çalışmanın amacı, bazı yurt dışı müzelerinde sergilenen Selçuklu eserlerinin Selçuklu sanatının anlaşılmasına nasıl daha fazla katkı sağlayabileceğinin araştırılmasıdır. Ayrıca söz konusu müzelerde muhafaza edilen Selçuklu eserlerinin sergilenme biçimlerini, Selçuklu kültürünün ve tarihinin farklı yönlerine odaklanarak daha iyi kavranmasına yardımcı olma gayretidir. Bu çalışmada konu edinilen müzeler, Büyük Selçuklu ve Anadolu Selçuklu eserlerini barındırmalarının dışında etkinlikler düzenleyebilmek kapasitelerine göre belirlenmiştir. Tarama yöntemi ile yürütülen çalışmada doküman analizi, çevrimiçi kaynak inceleme yöntemi kullanılmıştır. Altıncı duyuyu yani güzeli derinden hissettirmenin hazzına vardıran Selçuklu eserlerinin, müzelerde nasıl konumlandırıldıkları ve yaratıldıkları topraklarda, kültür coğrafyalarında sergilenmeleri gerektiği hususuna yönelik farkındalık yaratmak öngörülen sonuçlardan biridir.

Keywords

Sanat tarihi, Selçuklu sanatı, Müze, Transpozisyon

References

• Amade, E. C. (2000). The Contribution of Two Research Programs on Teaching Content: Pedagogical Conttent Knowledge And Didactics of Physical Education, Journal of Teaching in Physical Education, 20/1: 78- 101.
• Aladağ, Z. (2013). Konya Anadolu Selçuklu Eserlerindeki Çini Mukarnas Tasarımları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altun, A. (2020). Anadolu’da Selçuklu Çağı Mimarlığı, Erişim Tarihi: 28.07,2022, https://www.sanattarihci.com/anadoluda selculu-cagi-mimarligi-ara-altun/.
• Arık, R. O. (1990). Coğrafyadan Vatana, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Artun, A. (2006). Sanat Müzeleri 1-2. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Azerbaycan Ulusal Müzesi, Erişim: 08.03.2022, http://azhistorymuseum.gov.az/en/about.
• Baudrillard, J. (2005). Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülüğün Egemenliği. (çev. Oğuz Adanır.). Birinci Basım, İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Beste, Ç. (2018). Anadolu Selçuklu Dönemi (1071-1308) Çinili Mihrap Bordürlerinde Tezyinat, Kilis Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5/8: 201-228.
• Brill, S. (2005). 10. Dominique Poulot, Müze ve Müzecilik. Paris, La Découverte, koll. Görülecek Yer. Brooklyn Musuem, Erişim: 08.03.2022, https://www.brooklynmuseum.org/education/adults/museum_guides.
• Brown, J. Graham, N. and Wright, T. (1998). The Vista Environment For The Coevolutionary Design of User İnterfaces Proceedings of Human Factors in Computing Systems (CHI’98), ACM Press, 376–383.
• Dubois, E., Bortolaso, C., Bach, C., Duranthon, and F., Blanquer, M. A. (2011). Design and Evaluation of Mixed İnteractive Museographic exhibits. Int, J. Arts Technol, 4/4: 408-441.
• Ecola du Louvre Actualıtıes, Erişim: 08.03.2022, https://www.ecoledulouvre.fr/enseignements.
• Eldem, E. (2015). Türkiye'de Kültürel Miras: Son Derece Politik Bir Mesele, MENA Bölgesinde Miras, Turizm ve Toplum Üzerine Denemeler, 67-91.
• Eravşar, O., Karpuz, H,. Dıvarcı, İ., Kuş, A,. Şimşek, F. (2014). Büyük Selçuklu, Müzeler, TürkiyeCumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı. C. 1, İstanbul: Kristal Matbaacılık San. Tic. Eve Müzecilik, Erişim: 08.03.2022, https://evmuseography.wordpress.com/2015/04/05/museum-museography- concept/, Exhibitions, Erişim: 08.03.2022, https://www.metmuseum.org/exhibitions,
• Hautecoeur, L. (1994). Müzelerin Mimarisi ve Gelişimi. Paris: Réunion des Musées Nationaux.
• Karakundakoğlu, S., K, Oğuz, İ., Olgün, B., B. (2022). Türkiye'nin Yurtdışına Kaçırılan Arkeolojik Eserlerinin Geri Alınmasında Son Yirmi Yıl, Atlas Dergisi, 8/47: 2611-2616.
• Karavit, C. (2022). İstanbul Resim Heykel Müzesi Nihayet Açıldı, Aydınlık, https://www.aydinlik.com.tr/haber/istanbul-resim-heykel-muzesi-nihayet-acildi-138162.
• Karpuz, H. (2009). Anadolu Selçuklu Sanatı Literatürü, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 14: 51-66.
• Klisinska, A. (2009). The Fundamental Theorem of Calculus: A Case Study İnto The Didactic Transposition of proof (doctoral dissertation), Luleå University of Technology.
• Landmark, N. Y. C. (2022). Brooklyn Museum. https://enwik.org/dict/Brooklyn_Museum, Louvre Educatıon, Louvre, 2014- 2015, Erişim Tarihi: 2,11, 2022). http://info.louvre.fr/newsletter Louvre tanıtmak istiyor.
• Louvre Museum, Erişim Tarihi: 12, 11. 2022, https://www.louvre.fr/en
• Mairesse, F. and Desvallées, A. (2011). Encyclopedic Dictionary of Museology. Armand Colin.
• Martina, G., S. (2013). Tabudepot: Das Museumsdepot in Geschichte Und Gegenwart, Konservierungswi Senschaft, Restaurierung. Technologie, Boehlau Verlag, Bohlau, Mfa Boston, Erişim: 08.03.2022, https://www.mfa.org/,
• Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi, (Erişim: 08.03.2022) http://azhistorymuseum.gov.az/az/learn_lecture Mülayim, S. (1999). Değişimin Tanıkları, Ortaçağ Türk Sanatında Süsleme ve İkonografi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Müzecilik, Erişim: 08.03.2022, https://frpedia.wiki/tr/Mus%C3%A9ologue#Poulot2005.
• Ögel, S. (1987). Anadolu Selçukluları’nın Taş Tezyinatı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Özkul, K. (2019). Anadolu Selçuklu Dönem Taş İşlemeciliğinde Aslan Figürü, 3. Uluslararası Sanat ve Estetik Sempozyumu. 4 - 06 Nisan 2019. Gaziantep, Türkiye, 551-560.
• Öney, G. (2004). Büyük Selçuklu Seramik Sanatında Resim Programı ve Gelişen Figür Üslubu, Sanat Tarihi Dergisi, 13/1: 61-82.
• Pelitoğlu, F. Ç. (2013). Türkiye'de İlköğretim Düzeyinde Verilen Sağlık Eğitiminin Etkinlik ve Yeterliliğinin, Transpozisyon Didaktik Süreci Kapsamında İrdelenmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Balıkesir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Selçuklu Eserleri Metropolitan Müzesi’nde, Erişim: 08.03.2022, https://www.yenisafak.com/hayat/selcuklu- eserleri- metropolitan-muzesinde-2457230,
• Şahan, M. (2005). Müze ve Eğitim, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3/4: 487-501. The Davıd Collectıon, Erişim: 08.03.2022 https://www.davidmus.dk/en/collections/islamic.
• Türk Dil Kurumu, (TDK) Sözlük, Transpozisyon, Erişim: 08.11.2022, Https://sozluk.gov.tr/.
• Uluğ, B. A. (2020). Müze Sergilerinde Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları, [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• What is İslamıc Art, David Samlıng, Erişim: Tarihi: 08.03.2022, www.davidmus.dk,
• Winsløw, C. (2011). Anthropological Theory of Didactic Phenomena: Some Examples And Principles of İts Use in The Study of Mathematics Education. Un Panorama de la TAD, 117-138.