Öz
Epics are deep-rooted and rich literary works that convey the lifestyle, beliefs, traditions and customs of many societies through oral tradition from unknown ages of history to the present day. Epics are a treasure trove of symbolic codes that reflect the conscious and unconscious values of the society and culture in which they were created. The unique values of each society are reflected in many areas of life through epics.
The element that keeps cultural continuity alive has a value that unites the past and the future and makes societies stronger and richer in every respect. The concept of family, which is the core part of all societies and cultures, is an important tool in keeping our values alive and permanent by transferring them to future generations. Woman, an important member of the family structure that forms the basis of society and life, is one of the subjects in literary narratives.
In the study, it is aimed to analyze Han Dalli, the heroine of the Dalli Epic, one of the epics of Uzbekistan and Banu Çiçek in the story of Kam Püre's Son Bamsı Beyrek, one of the great masterpieces of Turkish literature, one of the Dede Korkut Stories, in the context of alpine woman type. The characters of Han Dalli and Banu Çiçek have been evaluated in the narratives in which they appear, mostly in relation to their alpine woman type aspects and their prominent common features. The two heroines in the narratives are the most typical examples of the alpine woman type, whose heroism and warrior characteristics are at the forefront, as well as the aspects of sacrifice, loyalty, respect and love that reflect women in society and family life. The characters of Han Dalli and Banu Çiçek, who show that women can overcome many difficulties on their own without needing anyone else, are of great importance in the context of women's power.
Kaynakça
- Aktaş, Gül (2013). “Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak”. Edebiyat Fakültesi Dergisi. 30 (1): 53-72.
- Bars, Mehmet Emin (2013). “Alp Tipi Kavramı Çerçevesinde Manas”. Tarih Okulu Dergisi. (17): 345-357.
- Bars, Mehmet Emin (2014). “Ak Kağan Destanında Kadın Tipi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 3 (3): 94-111.
- Ergin, Muharrem (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Hança, Baki Bora (2012). “Cañıl Mırza Destanında Kahraman Tipolojisi Açısından Kadın”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 12 (2): 499-512.
- Jung, Carl Gustav (2009). İnsan ve Sembolleri. çev. Ali Nahit Babaoğlu. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- Kaplan, Mehmet. (2010). “Dede Korkut Kitabında Kadın”. Journal Of Turkology. (9): 99-112.
- Kaplan, Mehmet (1985). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 Tip Tahlillleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Kıdırbayeva, Burul, Muratoy, Abdıkerim (1998). “Alplara Mahsus Evlilik”. akt. Mehmet Aça. Milli Folklor. 5 (38): 78-84. Özdemir, Serdar Deniz (2014). Anadolu Masallarında Su ve Ateş. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
- Özdemir, Serdar Deniz (2022). Türk Halk Anlatılarında Devler. Çanakkale: Paradigma Akademi.
- Sezer, Dilek (2017). Özbek Destanları 6 Dalli. hzl. Cabbar Eşankul. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Şahin, Halil İbrahim (2012). “Türkmenistan Sahası Köroğlu Anlatmalarında Kadın Tipler”. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu. 563-572.
- Şimşek, Esma; Özdemir, Serdar Deniz (2021). “Boston Destanı’nın Arketipsel Tahlili”. Millî Folklor. (129): 58-71.
Öz
Destanlar, tarihin bilinmeyen çağlarından günümüze kadar birçok toplumun yaşayış tarzlarını, inançlarını, gelenek ve göreneklerini sözlü gelenek içinde aktaran köklü ve zengin edebi eserlerdir. Meydana geldikleri toplumun, kültürün bilinç ve bilinçdışında yaşattıkları değerleri günümüze yansıtabilen destanlar, sembolik kodlardan oluşan bir hazine değerindedir. Her toplum kendine özgü değerlerini, destanlar aracılığı ile yaşamın birçok alanına aksettirmiştir.
Kültürel sürekliliği canlı tutan her unsur, geçmişi ve geleceği birleştirerek toplumların her açıdan daha güçlü ve zengin olmasını sağlayan bir değer barındırmaktadır. Değerlerimizi, gelecek nesillere aktararak canlı ve kalıcı tutma konusunda tüm toplumların ve kültürlerinin çekirdek parçası olan aile kavramı, önemli bir vasıtadır. Toplumun ve yaşamın temelini oluşturan aile yapısının önemli bir ferdi olan kadın, edebi anlatılardaki konulardan biri olarak yer almaktadır.
Ele alınan çalışmada, Özbekistan sahası destanlarından Dalli Destanı’nda yer alan kadın kahraman Han Dalli ile Türk edebiyatının büyük şaheserlerinden biri olan Dede Korkut Hikâyelerinden Kam Püre’nin Oğlu Bamsı Beyrek Hikâyesi’nde yer alan Banu Çiçek’in alp kadın tipi bağlamında incelenmesi amaçlanmıştır. Han Dalli ve Banu Çiçek karakterleri, yer aldıkları anlatılarda daha çok alp kadın tipi yönleri ve ön plana çıkan ortak özellikleri ile ilgili olarak değerlendirilmiştir. Anlatılarda yer alan iki kadın kahraman, toplum ve aile hayatı içinde kadını yansıtan fedakârlık, sadakat, saygı ve sevgi yönlerinin yanı sıra kahramanlıkları ve savaşçılık özellikleri ön planda olan alp kadın tipinin en tipik örneklerindendir. Kadınların, karşılaştığı birçok zorlukta kimseye muhtaç olmadan tek başına üstesinden gelebildiğini gösteren Han Dalli ve Banu Çiçek karakterleri, kadınların gücü bağlamında büyük önem teşkil etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aktaş, Gül (2013). “Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak”. Edebiyat Fakültesi Dergisi. 30 (1): 53-72.
- Bars, Mehmet Emin (2013). “Alp Tipi Kavramı Çerçevesinde Manas”. Tarih Okulu Dergisi. (17): 345-357.
- Bars, Mehmet Emin (2014). “Ak Kağan Destanında Kadın Tipi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. 3 (3): 94-111.
- Ergin, Muharrem (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Hança, Baki Bora (2012). “Cañıl Mırza Destanında Kahraman Tipolojisi Açısından Kadın”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. 12 (2): 499-512.
- Jung, Carl Gustav (2009). İnsan ve Sembolleri. çev. Ali Nahit Babaoğlu. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
- Kaplan, Mehmet. (2010). “Dede Korkut Kitabında Kadın”. Journal Of Turkology. (9): 99-112.
- Kaplan, Mehmet (1985). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3 Tip Tahlillleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
- Kıdırbayeva, Burul, Muratoy, Abdıkerim (1998). “Alplara Mahsus Evlilik”. akt. Mehmet Aça. Milli Folklor. 5 (38): 78-84. Özdemir, Serdar Deniz (2014). Anadolu Masallarında Su ve Ateş. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
- Özdemir, Serdar Deniz (2022). Türk Halk Anlatılarında Devler. Çanakkale: Paradigma Akademi.
- Sezer, Dilek (2017). Özbek Destanları 6 Dalli. hzl. Cabbar Eşankul. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Şahin, Halil İbrahim (2012). “Türkmenistan Sahası Köroğlu Anlatmalarında Kadın Tipler”. Prof. Dr. Mine Mengi Adına Türkoloji Sempozyumu. 563-572.
- Şimşek, Esma; Özdemir, Serdar Deniz (2021). “Boston Destanı’nın Arketipsel Tahlili”. Millî Folklor. (129): 58-71.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Mart 2024 |
| Kabul Tarihi | 25 Temmuz 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
Kaynak Göster
İlgi, katkı ve desteğiniz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dileriz.
