BİR KILICIN ŞİİRİ LÂ SEYFE İLLÂ ZÜLFİKAR

Yıl 2024, , 461 - 465, 30.07.2024

Necmiye Özbek Arslan

https://doi.org/10.20322/littera.1464267

Öz

Zülfikar, Hz. Muhammed’in hem “Hülefâ-yı Râşidin” in bir ferdi hem de al-i abâsından olan Hz. Ali’ye hediye ettiği kılıçtır. Hz. Muhammed’in kılıcını hediye ederken söylediği “Lâ fetâ illâ Ali, lâ seyfe illâ Zülfikar” ve “Ali’den başka yiğit, Zülfikar’dan başka kılıç yoktur” manasına gelen sözünden mülhem özellikle Türk-İslam edebiyatında efsaneleşmiş olan Hz. Ali ve kılıcı Zülfikar üzerine pek çok eser yazılmıştır. Çatallı ucu, kavisli yapısı ile fiziki özellikleriyle güç veren Zülfikar’ın manevi bir güç taşıdığına da inanılır. Türk-İslam medeniyetine mensup kişilerin Zülfikar kılıcının kutsal olduğuna dair inancından olsa gerek, söz konusu kılıç birçok olağanüstü özelliklerle bezenmiştir. Sadece olağanüstü özellikleri değil bunun yanında kılıcın çatalının bir ucunun ilmi bir ucunun da imanı temsil ettiği yine rivayetler arasındadır. İslamiyet’in dünyanın pek çok yerine yayılmasından ve Türklerin İslam’ı kendilerine din olarak kabul etmelerinden sonra kılıç üzerine yeni bir kültür oluşmaya başlamış. Özellikle Türklerde kılıç kuşanma adeti bu kültürün bir tezahürüdür, denilebilir. Zülfikar sadece Hz. Ali’nin kılıcı olarak sosyal ve dini kültüre yerleşmemiş aynı zamanda edebi eserlerde de adından sıklıkla söz ettirmiştir. Hz. Ali’nin her yönüyle edebi metinlere konu olmasının yanında Zülfikar’ın tek başına kullanımı oldukça azdır. Bu çalışmada Zülfikar üzerine oldukça detaylı bir araştırma yapıp bunu kitap haline getirmiş olan Doç. Dr. Hasan KAPLAN’ın Bir Kılıcın Şiiri Lâ Seyfe İllâ Zülfikar isimli kitabı üzerine bir inceleme yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk şiiri, Zülfikar, Hz. Ali