AYNI DÖNEMDE YAZILMIŞ ANTOLOJİK İKİ TEZKİRENİN (SİLAHDÂR-ZÂDE TEZKİRESİ VE ŞEFKAT TEZKİRESİ) BENZERLİĞİ ÜZERİNE

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 4, 0 - 0, 27.11.2016

Ramazan Duran

Öz

Çalışmamız, 17. yüzyılda Türk edebiyatının Anadolu sahasında Kaf-zâde Fâizî’nin Zübdetü’l-eş’âr isimli eseri ile başlayan antolojik tezkire geleneğinin devamı Silahdâr-zâde Mehmed Emin’e ait Tezkire-i Silahdâr-zâde ile Şefkat-i Bağdâdî’nin Tezkire-i Şefkat’i arasındaki olağan dışı benzerliğe dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Aynı dönemde yaşayan iki müellifin eserlerine aldıkları şair biyografilerinin ve şiirlerin birkaçı istisna aynı olması izahı güç bir durumdur. İki eser arasındaki fark bir eserin iki nüshası arasındaki fark kadardır. Bu durum bizi tezkirelerden birinde günümüz çalışmalarında da zaman zaman rastlanan bir intihalin olduğu sonucuna götürmektedir.  

Çalışmaya kaynak olarak Silahdâr-zâde tezkiresi üzerine Ramazan DURAN ile Halil ÇEÇEN’in birlikte hazırlamış oldukları Silahdâr-zâde Mehmed Emin Efendi Tezkire-i Silahdâr-zâde (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin)  isimli eser ile Filiz KILIÇ’ın Şefkat tezkiresi üzerine hazırladığı Tezkire-i Şu’arâ-yı Şefkât-i Bağdâdî isimli çalışma ve Murat Önder’in Afyon Kocatepe Üniversitesi’nde yüksek lisans tezi olan Şefkat ve Tezkire-i Şu’arâsı esas alınmıştır. Bildiriye konu olan her iki eser de İsmâil Beliğ’in milâdî 1727 yılında telif etmiş olduğu Nuhbetü’l-âsâr Li-zeyli Zübdeti’l-eş’âr isimli eserine zeyl olarak yazılmış olup elifba sırasına göre tasnif edilmiştir.

Bildiride biyografik bilgilerden hareketle iki eser arasındaki benzerlik/aynîlik ifade edilmeye çalışılacaktır. 

Kaynakça

• AKÜN, Ömer Faruk. (1995) “Fatin Efendi” İslam Ansiklopedisi. C. 12. İstanbul: TDV Yayınları. 256-260.
• Bursalı Mehmed Tahir. (2000). Osmanlı Müellifleri. Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• DURAN, Ramazan, H. ÇEÇEN (hzl.) (2016) Silahdâr-zâde Mehmed Emin Efendi Tezkire-i Silahdâr-zâde (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin). İstanbul: Kesit Yayınları.
• İSEN, Mustafa ve öte. (2003). Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• KILIÇ, Filiz. (hzl.) Tezkire-i Şu’arâ-yı Şefkât-i Bağdâdî http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78468/sefkat-i-bagdadi---tezkiretus-suara.html (erişim tarihi: 01.05.2016)
• ÖNDER, Murat (2006). Şefkat ve Tezkire-i Şu'arâsı. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• SARIKAYA, Orhan. (2007) Tezkirecilik Geleneği İçerisinde Fatîn Tezkiresi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• ÇİFTÇİ, Ömer (1996) Fatin Tezkire-Hatimetü’l-eş’âr: Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.