ÖĞRETMENLERİN KİŞİSEL-MESLEKİ YETKİNLİK ALGILARI İLE MESLEKİ DAYANIKLILIK İNANÇLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Year 2022, Issue: 63, 1 - 15, 31.07.2022

Yasin Celil Çetin , Serkan Ünsal

https://doi.org/10.21764/maeuefd.872532

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerin kişisel-mesleki yetkinlik algıları ile mesleki dayanıklılık inançları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş il merkezinde farklı kademelerde görev yapan öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise aynı evrenden seçilen 506 gönüllü öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Öğretmenler İçin Mesleki Dayanıklılık İnancı Ölçeği” ve “Kişisel-Mesleki Yetkinlikler Algı Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler SPSS yardımıyla betimsel istatistik, pearson momentler çarpımı korelâsyon katsayısı, çoklu regresyon analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada, öğretmenlerin kişisel-mesleki yetkinlik algılarının ve mesleki dayanıklılık inançlarının yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin kişisel-mesleki yetkinlik algıları ile mesleki dayanıklılık inançları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin kişisel-mesleki yetkinlik algıları, mesleki dayanıklılık inançlarını anlamlı bir şekilde yordamakta ve toplam varyansın %16’sını açıklamaktadır.

Keywords

Öğretmen, Kişisel-Mesleki Yetkinlik, Mesleki Dayanıklılık

References

• Akpınar, E., Yıldız, E. ve Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 56-62.
• Akpochafo, G. O. (2014). Self effıcacy and some demographic variables as predictors of occupational stress among primary school teachers in delta state of nigeria. Education, 134(4), 457-464.
• Arslan, A. (2019). The mediating role of prospective teachers teaching self efficacy between self-efficacy sources and attitude towards teaching profession. International Journal of Educational Methodology, 5(1), 101- 110.
• Aslan, M. ve Kalkan, H. (2018). Öğretmenlerin özyeterlik algılarının analizi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 477-494.
• Avcı-Akçalı, A. (2016). Tarih öğretmen adaylarının mesleki yeterlik algıları. Karşılaştırmalı bir araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 240-249.
• Aydın, Y. (2015). Örgütsel sessizliğin okul yönetiminde kayırmacılık ve öğretmenlerin öz yeterlik algısı ile ilişkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayhan, P. (2009). İlköğretim okulları birinci kademe sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile iş doyumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Boudersa, N. (2016). The importance of teachers' training programs and professional development in the algerian educational context toward informed and effective teaching practices. Experiences pedagogiques, 1(1), 1-14.
• Çevik, G. B., Doğan, İ. ve Yıldız, M. A. (2016). Pedagojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin yılmazlık ve tükenmişliklerinin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 971-984.
• Büyüköztürk, S. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Şekercioğlu, G. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 33-41.
• Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18), 69-73.
• Çapa, Y., Çakıroğlu, J. ve Sarıkaya, H. (2005). Öğretmen öz yeterlik ölçeği türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 30(137), 74-81.
• Çapri, B. ve Kan, A. (2006). Öğretmen kişilerarası öz yeterlik ölçeğinin türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 48–61.
• Çelik, M., Sanberk, İ. ve Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. İlköğretim Online, 16(2), 654-662.
• Çeli̇kkaleli̇, Ö. (2011). Yetişkin eğitimcisi öğretmenlerin tükenmişlik ve mesleki yetkinliklerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 38-53.
• Çeti̇n, A, Aydın, S. (2019). Liselerin pansiyonunda nöbetçi öğretmen olmak: sorunlar ve çözüm önerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 1797-1825.
• Çeti̇n, A. (2019). An analysis of the relationship between teachers’ subjective wellbeing and their occupational resilience. Sakarya University Journal of Education, 9(3), 506-521.
• Çimen, S. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin tükenmişlik yaşantıları ve yeterlik algıları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Duckworth, A. ve Quinn, D. P. (2009). Development and validation of the short grit scale. Journal of Personality Assessment, 91(2), 166-174.
• Ergenç, B. (2016). Anasınıfı öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin sosyal beceriler ve empatik eğilim düzeyleri, üzerindeki rolü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şişman, M. (2003). Öğretmenliğe giriş, Ankara: Pegem A Yayınları.
• Gökmen, B. (2014). Özel eğitim okulu yöneticilerinin psikolojik dayanıklılık ve iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi istanbul örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gülebağlan, C. (2003). Öğretmenlerin işleri son ana erteleme eğilimlerinin, mesleki yeterlilik algıları, mesleki deneyimleri ve branşları bakımından karşılaştırılmasına yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İhtiyaroğlu, N. ve Tulunay-Ateş, Ö. (2019). Öğretmen adaylarının kişisel ve mesleki öz-yeterlik algıları ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. 28. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, 25-28 Nisan 2019, The Ankara Hotel, Ankara.
• Kaçar, T. ve Beycioğlu, K. (2017). İlköğretim öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. İlköğretim Online, 16(4), 1753-1767.
• Kaner S. (2010). Özel gereksinimli olan ve olmayan öğrencilerin öğretmenlerinin öz-yetkinlik inançları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 25-43.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Karataş, K. ve Çakan, S. (2018). Öğretmenlerin bakış açısıyla eğitim–öğretim sorunları: Bismil ilçesi örneği. Elementary Education Online, 17(2).
• Kesgin, E. (2006). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Öz-Yeterlilik Düzeyleri İle Problem Çözme Yaklaşımlarını Kullanma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Denizli İli Örneği. Yüksek (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Klassen, R. M. ve Chıu, M. M. (2010). Effects on Teachers Self-Efficacy and Job Satisfaction: Teacher Gender, Years of Experience, and Job Stress. Journal of Educational Psychology, 102(3), 741-756.
• Knight, C. (2007). A resilience framework: perspectives for educators. Health Education, 107(6), 543-555.
• Korkut, K. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Öz Yeterlik İnançları ile Sınıf Yönetimi Beceri Algıları Arasındaki İlişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Köse, A. (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öğrenme Stilleri, Ders Çalışma Stratejileri ile Fen Bilgisi Öğretimi Öz Yeterlik inançları Arasındaki ilişki Çomü Örneği.(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Kulaksızoğlu, A. (1995). Öğretmenlik mesleğinin ahlak ilkeleri konusunda bir deneme. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 15-18.
• Kurt, H., Güngör, F. ve Ekici, G. (2014). The relationship among teacher efficacy, efficacy regarding teaching, and responsibility for student achievement. Social and Behavioral Sciences, 116(1), 802-807.
• Luszczynska, A., Gibbons, F. X., Piko, B. F. ve Tekozel, M. (2004). Selfregulatory cognitions social comparison, and perceived pers behaviors as predictors of nutrition and physical activity: a comparison among adolescents in Hungary, Poland, Turkey and USA. Psychology and Health, 19(5), 577-593.
• Maddi, S. R. ve Khoshaba, D. M. (1994). Hardiness and mental health. Journal of Personality Assessment, 63(2), 265-274. Maddi, S. R. (2002). The story of hardiness: twenty years of theoring research, and practice. Consulting Psychology Journal, 54(1), 173-185.
• Mansfield, C. F. ve Woods-Mcconney, A. (2012). I didn‟t always perceive myself as a science person: examining development of efficacy for primary science teaching. Australian Journal of Teacher Education, 37(10), 37–52.
• Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A. S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 62-72.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
• Özer, B. ve Gelen, İ. (2008). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerine sahip olma düzeyleri hakkında öğretmen adayları ve öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 39-55.
• Pajares, F. ve Schunk, D. H. (2004). Self efficacy in education revisited empiricaland applied evidence. Big Theories A Volume in Research on Sociocultural Influences on Motivation and Learning, (6), 115-138.
• Rimm, H. ve Jerusalem, M. (1999). Adaptation and validation of an estonian version of the general Self-Efficacy Scale (ESES). Anxiety, Stress and Coping, 12(3), 329-345.
• Schwarzer R. ve Hallum S. (2008). Perceived teacher self-efficacy as a predictor of job stres and burnout: mediation analyses. Applied Psychology, (57), 152-171.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sezgin, F. (2012). Ilköğretim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 489-502.
• Sönmez, V. (2011). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sönmezer, B. (2015). Öğretmenlerin tükenmişlik ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Tagay, Ö. ve Demir, K. (2016). Öğretmen adayları için mesleki dayanıklılık inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1603- 1620.
• Taşar, H. (2012). Ilköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin mesleki yeterlik algılarının incelenmesi (Adıyaman Ili Örneği). Verimlilik Dergisi, (4), 67-77.
• Telef, B. B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 91-108.
• Töremen, F. ve Demir, S. (2016). Sahip oldukları psikolojik sermayenin öğretmenlerin işten ayrılma niyetleri üzerindeki etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 166-179.
• Toy, S. N. (2015). Sınıf öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlikleri ile kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterlik inançlarının karşılaştırılması. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Tschannen-Moran, M. ve Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17(7), 783-805.
• Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy, A. (2007). The differential antecedents of self-efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teacher efficacy: Capturing An Elusive Construct, 23(1), 944–956.
• Uçar, T. (2014). Özel eğitim okulu öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin ve mesleki sosyal destek düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ünal, S. ve Ada, S. (2001). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaögretim ögretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17), 1-16.
• Veresova, M. ve Mala, D. (2012). Stress, proactive coping and self-efficacy of teachers. Social and Behavioral Sciences, 55, 294 – 300.
• Woolfolk-Hoy, A. ve Burke Spero, R. (2005). Changes in teacher efficacy during the early years of teaching: acomparison of four measures. Teaching and Teacher Education, 21(1), 343-356.
• Yalçın, S. (2013). Ilköğretim okulu öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile stres, psikolojik dayanıklılık ve akademik iyimserlik arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yazıcı, E. (2016). Öğretmen dayanıklılığı üzerine fenomenolojik bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yenilmez, U., Taş, U. ve Yeni̇lmez, F. (2008). Türkiye’de eğitimin kalkınma üzerindeki rolü ve eğitim yatırımlarının geri dönüş oranı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 155-186.
• Yılmaz, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulaması deneylerinin fen öğretimi öz yeterlik ve sınıf yönetimi inançlarına olan etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yılmaz, K. ve Çokluk- Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.