A CONTEMPORARY RESEARCH METHOD FOR EDUCATIONAL RESEARCH: Q-METHOD

Year 2025, Issue: 73, 542 - 566, 31.01.2025

İskender Volkan Sancar

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1389032

Abstract

Until today, many scientific studies in the field of education have been carried out using different approaches and designs. Especially when the last two decades are examined, it is noticeable that quantitative, qualitative and mixed approaches have all been used intensively. In addition, it is also noticeable that there are less known and less preferred methodologies. It can be stated that one of these methodologies is the Q-method. This methodology, which can be considered newer than qualitative and quantitative approaches, seems to be usable and applicable for educational research in terms of its flexible structure, economy and statistical analysis. The Q-method appears to be an ideal method for analyzing participants' perspectives, beliefs, attitudes and opinions. On the one hand, Q-method is supported by factor analysis, but on the other hand, it is similar to qualitative approaches as it is based on subjective judgments. Therefore, it cannot be referred to as either a qualitative or a quantitative approach. For this reason, it is evaluated in a unique structure. The aim of this study is to introduce the Q-method, which is little known and not applied in the field, to researchers, to increase its awareness and to increase the awareness levels of researchers. In this context, the basics and history of the Q-method are mentioned, and information about how it can be applied and analyzed is given.

Keywords

Q, method, technique, research

EĞİTİM ARAŞTIRMALARI İÇİN ÇAĞDAŞ BİR ARAŞTIRMA YÖNTEMİ: Q-METODU

Abstract

Günümüze kadar eğitim alanında birçok bilimsel çalışma farklı yaklaşım ve desenler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Özellikle son yirmi yıl incelendiğinde nicel, nitel ve karma yaklaşımların hepsinin yoğun olarak kullanıldığı göze çarpmaktadır. Bunun yanında az bilinen ve tercih edilmeyen metodolojilerin olduğu göze çarpmaktadır. Bu metodolojilerden birinin de Q-metodu olduğu ifade edilebilir. Nitel ve nicel yaklaşımlara göre daha yeni sayılabilecek bu metodoloji, esnek yapısı, ekonomik olması ve istatistiksel yöntemlerle analiz edilmesi açısından eğitim araştırmaları için kullanılabilir ve uygulanabilir görünmektedir. Q-metodu, katılımcıların bakış açılarını, inançlarını, tutumlarını ve düşüncelerini analiz etmek için ideal bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Q-metodu bir taraftan faktör analizi ile desteklenirken diğer taraftan temelinde öznel yargıları barındırdığından nitel yaklaşımlara da benzemektedir. Dolayısıyla ne nitel ne de nicel bir yaklaşım olarak bahsedilememektedir. Bu sebeple kendine has bir yapıda değerlendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı alanda az bilinen ve uygulanmayan Q-metodunu araştırmacılara tanıtmak, bilinirliğini ve araştırmacıların farkındalık düzeylerini arttırmaktır. Bu kapsamda Q-metodunun temelleri ve tarihinden bahsedilmiş, nasıl uygulanabileceği ve nasıl analiz edilebildiği hakkında bilgiler verilmiştir.

Keywords

Q, metod, yöntem, araştırma

References

• Akhtar-Danesh, N., Baumann, A. ve Cordingley, L. (2008). Q-methodology in nursing research: A promising method for the study of subjectivity. Western Journal of Nursing Research, 30(6), 759-773.
• Alper, A., ve Gülbahar Güven, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in Tojet. Turkish Online Journal of Educational Technology, 8(2).
• Amin, Z. (2000). Q methodology: A journey into the subjectivity of human mind. Singapore Medical Journal, 41(8), 410-414.
• Barchak, L. J. (1979). Discovery of socialist opinion. Operant Subjectivity, 2(3), 69-102.
• Bournemouth (t.y.) https://research.bournemouth.ac.uk/wp-content/uploads/2013/11/Q-sort-in-progress.jpg
• Brown, M. (2004). Illuminating patterns of perception: An overview of Q methodology. Pittsburgh: Carnegie Mellon University.
• Brown, S. R. (1993). A primer on Q methodology. Operant subjectivity, 16(3/4), 91-138.
• Brown, S. R. (1986). Q technique and method: Principles and procedures. W.D. Berry, M.S. Lewis-Beck (Ed.) New tools for social scientists: Advances and applications in research methods içinde (s. 57-76) Beverly Hills: Sage Publications.
• Brown, S. R. (1980). Political subjectivity: Applications of Q methodology in political science. New Haven: Yale University Press.
• Brown, S. R. (1971). The Forced-Free Distinction in Q Technique. Journal of Educational Measurement, 8(4), 283-287.
• Cross, R. M. (2005). Exploring attitudes: The case for Q methodology. Health Education Research, 20(2), 206-213.
• Çakmak, E. K., Özüdoğru, G., Bozkurt, Ş. B., Ülker, Ü., Ünsal, N. Ö., Boz, K., ... ve Gül, H. Ü. (2016). 2014 Yılında eğitim teknolojileri alanındaki yayımlanan makalelerin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 6(1), 80-108.
• Çırak, S. (2016). Kuantum Öğrenme Döngüsü ile Desteklenen Harmanlanmış Öğrenmenin Öğretmen Adayları Perspektifinden Q Metodu ile İncelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35).
• Danbury, T. (1985). An original in-depth segmentation study of the market research industry. Operant Subjectivity, 8(4), 113–122.
• DeNicola, D. R. (2017). Understanding Ignorance: The Surprising Impact of What We Don’t Know. The MIT Press. https://doi.org/10.2307/j.ctt1tg5nrz
• Demir, F. ve Kul, M. (2011). Modern bir araştırma yöntemi Q Metodu. Ankara: Adalet Yayınevi.
• Demirtaş, A. O. ve Saracaloğlu, A. S. (2023). Sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımında akademik eğilimler (2008-2021). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (66), 234-259
• Donkoh, S., ve Mensah, J. (2023). Application of triangulation in qualitative research. Journal of Applied Biotechnology and Bioengineering, 10(1), 6-9.
• Donner, J. C. (2001). Using Q-sorts in participatory processes: An introduction to the methodology. Social Development Papers, 36, 24-49.
• Dziopa, F. ve Ahern, K. (2009). Three different ways mental health nurses develop quality therapeutic relationships. Issues in Mental Health Nursing, 30(1), 14-22.
• Erdem Aydın İ., Kaya S., İşkol S., & İşcan A., (2019). Anadolu Üniversitesi uzaktan eğitim bölümünde yayınlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin içerik analizi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 9(3), 430-441.
• Garbellini, S., Randall, M., Steele, M., Elliott, C., ve Imms, C. (2021). Unpacking the application of Q methodology for use in occupational therapy research. Scandinavian Journal of Occupational Therapy, 28(4), 323–328. https://doi.org/10.1080/11038128.2019.1709542
• Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G., ve Reisoğlu, İ. (2012). Türkiye’de eğitim teknolojileri araştırmalarındaki eğilimler: 2000-2009 dönemi makalelerinin içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 177-199.
• Karasu, M. ve Peker, M. (2019). Q yöntemi: Tarihi, kuramı ve uygulaması. Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 28-39.
• Kerlinger, F. N. (1973). Foundations of behavioral research: Educational, psychological and sociological inquiry. New York: Holt Rinehart and Winston.
• Kucuk, S., Aydemir, M., Yildirim, G., Arpacik, O., ve Goktas, Y. (2013). Educational technology research trends in Turkey from 1990 to 2011. Computers & Education, 68, 42-50.
• Lee, B. S. (2017). The fundamentals of Q methodology. 연구방법논총, 2(2), 57-95.
• Mauldin, C. R. (1990). A segmentation study of attitudes about advertising. Operant Subjectivity, 14(1), 20-33.
• McKeown, B. ve Thomas, B. (2013). Q Methodology. California: Sage Publication.
• Nas, E., & Tanhan, F. (2020). Bir Q-Metodu çalışması: Rehber öğretmenlere ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 114-123.
• Ozan, C. ve Köse, E. (2014). Eğitim Programları ve Öğretim Alanındaki Araştırma Eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4 (1) , 116-136
• Piedrahita, O. A. (2021). Lucky Ignorance, Modality and Lack of Knowledge. Pacific Philosophical Quarterly, 102(3), 468-490. https://doi.org/10.1111/papq.12364
• Pillot, D. F. ve Hungler, B. P. (1999). Nursing research: Principles and methods. Philadelphia: JB Lippincott.
• Reber, B. H., Kaufman, S. E. ve Cropp, F. (2000). Assessing Q-assessor: A validation study of computer-based Q sorts versus paper sorts. Operant Subjectivity, 23(4), 192-209.
• Sancar, İ.V. (2023) Uzmanların gözünden öneri sistemlerinde etik: Bir durum çalışması (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/
• Shawn Banasick (t.y.) https://shawnbanasick.com/
• Schmolck (t.y) http://schmolck.org/qmethod/
• Shemmings, D. ve Ellingsen, I. T. (2012). Using Q methodology in qualitative interviews. J.F. Gubrium, J.A. Holstein, A.B. Marvasti, K.D. McKinney (Ed.), The SAGE handbook of interview research: The complexity of the craft içinde (415-426). California: SAGE Publications.
• Shinebourne, P. (2009). Using Q method in qualitative research. International journal of qualitative methods, 8(1), 93-97.
• Silva Jr, P., ve Siscoe, R. W. (2024). Ignorance and awareness. Noûs, 58(1), 225-243. https://doi.org/10.1111/nous.12450
• Simons, J. (2013). An introduction to Q methodology. Nurse researcher, 20(3), 28-32.
• Smith, N. W. (2001). Current systems in psychology: History, theory, research, and applications. California: Wadsworth/ Thomson Learning.
• Stainton Rogers, R. (1995): Q methodology. J.A. Smith, R. Harré, L. Van Langenhofe (Ed.), Rethinking methods in psychology içinde (178-192). London: SAGE Publications.
• Stenner, P. ve Rogers, R. S. (2004). Q methodology and qualiquantology. Z. Todd, B. Nerlich, S. McKeown, D.D. Clarke (Ed.) Mixing methods in psychology içinde (s. 101-117). New York: Psychology Press.
• Stephenson, W. (1953). The study of behavior; Q-technique and its methodology. Chicago: University of Chicago Press. Taylor, P., Delprato, D. J. ve Knapp, J. R. (1994). Q-methodology in the study of child phenomenology. The Psychological Record, 44(2), 171-183.
• Tosuntaş, Ş. B., Emirtekin, E., ve Süral, İ. (2019). Eğitim ve öğretim teknolojileri konusunda yapılan tezlerin incelenmesi 2013-2018. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(2), 277-286.
• Töngel, E., Aydın, A., Kara, M. ve Çakır, R. (2020). “Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri” ve “Eğitim Teknolojileri” alanlarında yazılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin araştırma eğilimleri: 2013-2018 döneminin bir görüntüsü.
• Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 39(1), 69-82.
• Van Exel, J. ve De Graaf, G. (2005). Q methodology: A sneak preview. https://www.betterevaluation.org/sites/default/files/vanExel.pdf Son erişim tarihi: 15.02.2022.
• Watts, S. ve Stenner, P. (2005). Doing Q methodology: Theory, method and interpretation. Qualitative research in psychology, 2(1), 67-91.
• Webler, T., Danielson, S. ve Tuler, S. (2009). Using Q method to reveal social perspectives in environmental research. Greenfield MA: Social and Environmental Research Institute.
• Weller, G. E. (2017). Caring for the Amish: what every anesthesiologist should know. Anesthesia & Analgesia, 124(5), 1520-1528.
• Weyer, S. M., Hustey, V. R., Rathbun, L., Armstrong, V. L., Anna, S. R., Ronyak, J., ve Savrin, C. (2003). A look into the Amish culture: what should we learn?. Journal of Transcultural Nursing, 14(2), 139-145.
• Yalçınkaya, Y. ve Özkan, H. H. (2012). 2000-2011 Yılları Arasında Eğitim Fakülteleri Dergilerinde Yayımlanan Matematik Öğretimi Alternatif Yöntemleri İle İlgili makalelerin İçerik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16) ,31-45.
• Yıldırım, İ. (2017). Students’ perceptions about gamification of education: A Q-method analysis. Education and Science, 42(191), 235-246
• Zabala, A. (2014). qmethod: A package to explore human perspectives using Q methodology. The R Journal, 6(2), 163-173.