A RESEARCH ON THE ROLE OF SOCIAL MEDIA PHENOMENA IN THE TRANSFER OF FOLKLORE: THE EXAMPLE OF "VANLI NİHAT HOCA"

Year 2025, Volume: 18 Issue: 49, 82 - 106, 19.03.2025

Ümit Oğur

Abstract

In the study, new folklore mechanisms that emerged as a result of digitalization in communication technologies are discussed from a different perspective. In this context, the phenomenon shaped in digital spaces; It is examined with the functions of transforming, spreading and changing culture. In addition, the roles of phenomena positioned as "social influencers" on online platforms in the folklore production and dissemination processes are discussed. In this context, the "Vanlı Nihat Hoca" Instagram page, whose followers mainly consist of Van-related users, was analyzed. The content shared and comments made on the page were examined within the framework of the research, and interviews were held with the owner of the page, Nihat Işık. The results achieved; It was shared with evaluations in the context of the role of social media phenomenon in the transfer and dissemination processes of folklore.

Keywords

Folklore, Social Media, Phenomenon Culture, Digital Culture, Cultural Transfer

FOLKLORUN AKTARILMASI SÜRECİNDE SOSYAL MEDYA FENOMENLERİNİN ROLÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: VANLI NİHAT HOCA ÖRNEĞİ

Abstract

İletişim, elektronik teknolojilerin artmasıyla organik bağlamından uzaklaşarak sanal bir form kazanmıştır. Ortaya çıkan sanal haberleşme, yeni bir iletişim biçimi olmasının yanında halk sanatıyla bağlantılı kültür çıktılarının üretim, aktarım ve dönüşüm mekanizmalarını da dijitalleştirmiştir. Bunun sonucunda beliren dijital uzamlar, söz konusu ortamda güç kazanan fenomenleri (sosyal etkileyiciler) doğurmuştur. Sosyal medya uygulamalarıyla birlikte toplumsal figürlere dönüşen fenomenler ve bu olguyla stilize olan etkileşim bağlamları halkbilim araştırmalarının odaklandığı problem alanlarından biri haline gelmiştir. Çalışmada, iletişim teknolojilerinde yaşanan dijitalleşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan yeni folklor dinamikleri farklı bir açıdan ele alınmaktadır. Bu kapsamda dijital uzamlarda şekillenen ve kültürü; dönüştürme, yayma ve değiştirme fonksiyonlarıyla dikkat çeken fenomenlik olgusu irdelenmektedir. Bunun yanında çevrimiçi platformlarda “sosyal etkileyiciler” olarak konumlanan fenomenlerin folklor üretim ve yayılım süreçlerindeki rolleri tartışılmaktadır. Bu bağlamda, takipçileri ağırlıklı olarak Van bağlantılı kullanıcılardan oluşan “Vanlı Nihat Hoca” Instagram sayfası analiz edilmiştir. Söz konusu sayfada paylaşılan içerikler ve içeriklere yapılan yorumlar araştırma çerçevesinde incelenmiş; sayfanın sahibi Nihat Işık ile birebir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, sosyal medya fenomenliğinin, folklorun aktarılma ve yayılma süreçlerindeki rolü bağlamındaki değerlendirmelerle paylaşılmıştır.

Keywords

Folklor, Sosyal Medya, Fenomen Kültürü, Dijital Kültür, Kültür Aktarımı

References

• Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği. (çev.: N. Ülner ve E. Ö. Karadoğan) İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Araç, S. K. (2023). Sosyal medya etkileyicilerinin (influencer) tüketici psikolojisindeki rolü: Z kuşağı araştırmaları üzerine bir değerlendirme, Nesne, 11(28), 324-335.
• Assmann, J. (2015). Kültürel bellek: Eski yüksek kültürlerde yazı, hatırlama ve politik kimlik. (çev.: A. Tekin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Balcı, F. (2020). Dijital kültür-2, (ed. F. Balcı) İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
• Barthes, R. (1990). Çağdaş söylenler. (çev.: T. Yücel) İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Barthes, R. (1996). Camera Lucida: fotoğraf üzerine düşünceler. (çev.: R. Akçakaya) İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
• Baudrillard, J. (2011). Simülakrlar ve simülasyon. (çev.: O. Adanır) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baudrillard, J. (2016). Simgesel değiş tokuş ve ölüm. (çev.: O. Adanır) İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Bauman, R. (1988). Story, performance and event: contextual studies of oral narrative. Cambridge: Cambridge University Press.
• Bauman, R. (1992). “Performance”. Folklore, Cultural Performances and Popular Entertainments, (ed.: R. Bauman), 42-49, New York: Oxford University Press.
• Bauman, R. - Briggs, C. L. (2003). Voices of modernity: Language ideologies and the politics of inequality. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ben-Amos, D. (1971). Toward a definition of folklore in context. The Journal of American Folklore, 84 (331), 3-15.
• Ben-Amos, D. (1997). Şartlar ve çevre içinde folklorun bir tanımına doğru. (çev.: M. Ekici) Millî Folklor, 33, 74-87.
• Benedict, R. (1971). Patterns of culture. London: Routledge & Kegan Paul.
• Bidney, D. (1967). Theoretical anthropology. New York: Schocken Books.
• Blackmore, S. (1999). The meme machine. Oxford: Oxford University Press.
• Blank, T. J. (2009). Toward a conceptual framework for the study of folklore and the internet. Folklore and the Internet: Vernacular Expression in a Digital World, (ed. T. J. Blank), 1-20, Utah: Utah State University Press.
• Bock, S. (2020). “#LatinxGradCaps, Cultural citizenship, and the American dream, Folklore and Social Media, (ed. A. Peck-T. J. Blank), Colorado: University Press of Colorado.
• Boratav, P. N. (1969). 100 soruda Türk halk edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• Bourdieu, P. (1991). The political ontology of Martin Heidegger, (çev. P. Collier), California: Stanford University Press.
• Bourdieu, P. (1997). Televizyon üzerine. (çev. T. Ilgaz), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bronner, S. J. (2007). The meaning of folklore: the analytical essays of alan dundes. (ed.: S. J. Bronner) Utah: Utah State University Press.
• Burghardt, D. (2020). Rekonstruktionen von subjektnormen und subjektivierungen eine qualitative studie über lifestyle-normen und deren relevanz für Youtuber. Wiesbaden: Springer VS.
• Çobanoğlu, Ö. (2019). Halkbiliminde yeni paradigmalar bağlamında internet folkloru. 9. Mı̇lletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresı̇ Bı̇ldı̇rı̇lerı̇, 121-126. Ankara: T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Çobanoğlu, Ö. (2000). Bilim felsefesi bağlamında halkbilimi ve halkbilimsel bilginin teleolojik serüveni. Folklor/Edebiyat, 6 (24, 2000/4) 27-42. Erişim Adresi: https://turkoloji.cu.edu.tr/ HALKBILIM/59.php (Erişim Tarihi: 14.01.2023).
• Dahlberg, L. (2015). Which social media? A call for contextualization. Social Media + Society, April-June, 1–2.
• Dawkins, R. (2006). The selfish gene. New York: Oxford University Press.
• Dorson, R. M. (1978). Folklore in the modern World. World Anthropology, (ed. S. Tax), Paris: Mouton Publishers.
• Dundes, A. (1997). Folklor nedir?. Milli Folklor. (çev. F. G. Mirzaoğlu). 36, 74-76.
• Dundes, A. (1998). Halk kimdir?. Millî Folklor, (çev. M. Ekici), 37, 139-157.
• Durmaz, U. (2021). Dijital kültür-3. (ed.: U. Durmaz) Kocaeli: Arı Sanat Yayınevi.
• Evren, F. B. - Kanlı, İ. (2022), Folklorun dijitalleşmesine ilişkin temel sorunlar ve sınırlılıklar. Millî Folklor, 17(136), 126-139.
• Fidan, S. (2016). Âşıklık geleneği ve medya endüstrisi ilişkisi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Frank, R. (2011). Newslore: Contemporary folklore on the internet, Jackson: University Press of Mississippi.
• Fox, A. (2000). Oral and literate culture in England 1500-1700. Oxford: Clarendon Press.
• Geser, H. (2005). Is the cell phone undermining the social order? Understanding mobile technology from a sociological perspective. Thumb Culture: The Meaning of Mobile Phones for Society, (ed.: G. Glotz vd.), Bielefeld: Transcript.
• Goody, J. (1992). Oral culture. Folklore, Cultural Performances and Popular Entertainments, (Ed.: R. Bauman), 12-21. New York: Oxford University Press.
• Gülüm, E. (2017). Gelenek kültürü kökenli dijital anlatım ve gösterimler. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Habermas, J. (2008). Between naturalism and religion. (çev.: C. Cronin), Cambridge: Polity Press.
• Halbwachs, M. (1980). The collective memory. (çev.: F. J. Ditter- V. Y. Ditter), New York: Harper & Row Colophon Books.
• Harlan, D. (2017). The new alpha. New York: McGraw-Hill Education.
• Howard, R. G. (1997). Apocalypse in your in-box: End times communication on the internet. Western Folklore, 56 (3), 295-315.
• Howard, R. G. (2008). Electronic hybridity: The persistent processes of the vernacular web. Journal of American Folklore, 121(480), 192-218.
• James, C. vd. (2009). Young people, ethics, and the new digital media: A synthesis from the GoodPlay Project. London: The MIT Press.
• Kızılkaya, E. İ. (2018). Zeitgeist ve Michel Foucault’nun tarihsel a priori kavramı. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 25, 109-130.
• Kirshenblatt-Gimblett, B. (1998). Folklore’s crisis. Journal of American Folklore, 111, 281–327.
• Kozinets, R. V. (2010). Netnography: doing ethnographic research online. London: Sage.
• Laineste, L. (2020). Folkloric narratives of the other in online forum comments. Folklore and Social Media, (ed.: A. Peck- T. J. Blank), Colorado: University Press of Colorado.
• Levi-Strauss, C. (2014). Modern dünyanın sorunları karşısında antropoloji. (çev.: A. Terzi), İstanbul: Metis Yayınları.
• Lisichkova, N. - Othman, Z. (2017). The impact of influencers on online purchase intent, Mälardalen University Unpublished Master's Thesis, Sweden.
• McCrindle, M. (2014). The abc of xyz: Understanding the global generations. Australia: McCrindle Research Pty Ltd.
• McLuhan, M. ve Powers B. R. (2015). Global köy. (çev.: B. Ö. Düzgören), İstanbul: Scala Yayıncılık.
• McLuhan, M. (2020). Gutenberg galaksisi: tipografik insanın oluşumu. (çev.: G. Ç. Güven), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Oğur, Ü. (2024). Dijital folklor: üçüncül sözlü kültür döneminde halk anlatıları. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. vd. (ed.). (2018) İnternet folkloru: netlore ve netnografi. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Ong, W. J. (2005). Orality and literacy the technologizing of the word. New York: Routledge.
• Ong, W. J. (2020). Sözlü ve yazılı kültür: sözün teknolojileşmesi. (çev.: S. P. Banon) İstanbul: Metis Yayınları.
• Özdemir, M. (2019). Dijital kültür. (ed.: M. Özdemir) İstanbul: Arı Sanat Yayınevi.
• Özdemir, N. (2006). Sanal dünyanın köy monografileri. Milli Folklor, 18, 72, 23-36.
• Özdemir, N. (2021). Kültür bilimi araştırmaları (e-kitap). Ankara: Akademi Kültür Yayınları: 1
• Peck, A. (2020). Introduction: Old practices, new media. (ed.: A. Peck-T. J. Blank), Folklore and Social Media, Colorado: University Press of Colorado.
• Postman, N. (1990). Televizyon öldüren eğlence gösteri çağında kamusal söylem. (çev.: O. Akınhay) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Raun, T. (2018). Capitalizing intimacy: New subcultural forms of micro-celebrity strategies and affective labour on Youtube. Convergence The International Journal of Research into New Media Technologies, 24(1), 99-113.
• Ritzer, G. (2011). Toplumun McDonaldlaştınlması: çağdaş toplum yaşamının değişen karakteri üzerine bir inceleme. (çev.: Ş. S. Kaya) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Rojek, C. (2001). Celebrity. London: Foci.
• Sanders, B. (2017). Öküzün a’sı: elektronik çağda yazılı kültürün çöküşü ve şiddetin yükselişi. (çev.: Ş. Tahir) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Strauss, W. - Howe, N. (1992). Generations the history of America's future, 1584 to 2069. United States of America: William Morrow Paperbacks.
• Thompson, T. (2019). Posthuman folklore. Jackson: University Press of Mississippi.
• Thoms, W. (1965). Folklore. The Study of Folklore, (ed.: A. Dundes), Berkeley: Prentice-Hall.
• Toffler, A. (1981). Gelecek korkusu şok. (çev.: S. Sargut) İstanbul: Altın Kitaplar.
• Toffler, A. (2008), Üçüncü dalga. (çev.: S. Yeniçeri), İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Winograd, M. - Hais, M. (2014). How millennials could upend Wall Street and corporate America. Governance Studies at Brookings, May, 1-19.