YAŞLI DEPREMZEDE BİREYLERİN AFET DÖNEMİ YALNIZLAŞMA VE SOSYAL DESTEK DENEYİMLERİ (MALATYA İLİ ÖRNEĞİ)

Year 2025, Volume: 18 Issue: 50, 1019 - 1041, 28.06.2025

Arzu Bozdağ Tulum

https://doi.org/10.12981/mahder.1570276

Abstract

Bu araştırmanın amacı; “Yüzyılın Felaketi” olarak nitelendirilen 6 Şubat 2023 depremlerini yaşayan yaşlı depremzede bireylerin, deprem afetinden kaynaklanan yalnızlaşma ve sosyal destek deneyimlerini ortaya çıkarmaktır. Bu kapsamda nitel araştırma yöntemlerinden mülakat tekniği, araştırmanın temel veri toplama tekniği olarak kullanılmıştır. Depremzede yaşlı bireylerin, yaş, cinsiyet, medeni durum vb. gibi demografik özelliklerini ortaya çıkarmaya yönelik kişisel bilgi formu ve yaşamış oldukları yalnızlaşma ve sosyal destek deneyimlerini ortaya çıkarmaya hizmet edecek şekilde üretilmiş olan 12 soru forma eklenmiştir. Yapılmış olan görüşmeler, ses kayıt cihazı ile kaydedilmiş daha sonra yazıya geçirilerek deşifre edilmiştir. Sorulara verilen cevaplar Maxqda20 programı aracılığıyla içerik analizine tabi tutularak ana tema ve alt temalarına ayrılarak değerlendirilmiştir. 16 yaşlı depremzede bireyden toplanan veriler yalnızlaşma ve sosyal destek deneyimleri boyutlarında incelenmiş ve toplam 4 ana ve 9 alt tema altında değerlendirilmiştir. Yapılmış olan bu çalışma; yaşlı depremzede bireylerin depremin yarattığı koşullardan kaynaklanan şiddetli bir yalnızlaşma yaşadıklarını ve sosyal destek deneyimlerinin aile ve çocukları açısından yeterli, ancak arkadaş ve akraba gibi yakın çevreleri açısından yetersiz düzeyde algılandığını ortaya koymuştur.

Keywords

Deprem, Depremzede Birey, Yaşlı, Yalnızlaşma, Sosyal Destek

Supporting Institution

YOK

Thanks

Şimdiden teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

LONELINESS AND SOCIAL SUPPORT EXPERIENCES OF ELDERLY EARTHQUAKE SURVIVOR INDIVIDUALS DURING THE DISASTER (MALATYA PROVINCE CASE EXAMPLE)

Abstract

The purpose of this research is; The aim is to reveal the loneliness and social support experiences of elderly earthquake victims who experienced the February 6, 2023 earthquakes, which were described as the "Disaster of the Century", resulting from the earthquake disaster. In this context, the interview technique, one of the qualitative research methods, was used as the basic data collection technique of the research. Elderly individuals affected by the earthquake, age, gender, marital status, etc. A personal information form was added to the form to reveal their demographic characteristics and 12 questions designed to reveal their experiences of loneliness and social support. The interviews were recorded with a voice recorder and then transcribed and transcribed. The answers given to the questions were subjected to content analysis through the Maxqda20 program and evaluated by dividing into main themes and sub-themes. The data collected from 16 elderly earthquake victims were examined in terms of loneliness and social support experiences and evaluated under a total of 4 main and 9 sub-themes. This study has been carried out; It has been revealed that elderly earthquake victims experience severe loneliness resulting from the conditions created by the earthquake, and that their social support experiences are perceived as sufficient for their families and children, but inadequate for their close circle such as friends and relatives.

Keywords

Earthquake, Earthquake Survivors, Elderly, Isolation, Social Support.

References

• Adams, V. vd. (2011). Aging disaster: Mortality, vulnerability, and long-term recovery among katrina survivors. Medical Anthropology: Cross-Cultural Studies in Health and Illness, 30(3), 247–270.
• Akyıldız, N. A. vd. (2018). Yaşlı afetzedelerin geçici barınma ihtiyaçlarının karşılanması üzerine örnek bir çalışma: Kahramanmaraş-Elbistan prefabrik huzurevi kompleksi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(41), 325-338.
• Baillie, V. vd. (1988). Stress, social support, and psychological distress of family caregivers of the elderly. Nursing Research, 37(4), 217–222. Beğer, T. - Yavuzer, H.( 2012). Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim, 25(3), 1-3.
• Bell, B. D. vd. (1978). Service utilization and adjustment patterns of elderly tornado victims in an American disaster. Mass Emergencies, 3, 71–81.
• Birinci, M. - Bulut, T. (2020). Covıd-19’un sosyo-ekonomik yönden dezavantajlı gruplar üzerindeki etkileri: Sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 4(1), 62-68.
• Bolin, R. - Klenow, D. J. (1988). Older people in disaster: A comparison of black and white victims. International Journal on Aging and Human Development, 26(1), 29–43.
• Boyd, B.A. (2002). Examining the relationship between stress and lack of social support in mothers of children with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 17(4), 208-215.
• Brockie, L. - Miller, E. (2017). Understanding older adults’ resilience during the brisbane floods: Social capital, life experience, and optimism. Disaster Medicine And Public Health Preparedness, 11 (1), 72-79.
• Büyüköztürk Ş. vd. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. 29. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çam, C. vd. (2018). Yaşlılarda yalnızlık ve yaşam kalitesi. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3(2), 50-67.
• Çataloğlu, S. (2018). Yaşlılık, Değer ve Teknoloji. International Journal of Human Studies, 1, 25-33.
• Çevik Sökmen, D. (2008). Huzurevinde kalan yaşlıların huzurevindeki yaşamlarına ilişkin algıları. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Dunst, C.J. vd. (1986). Mediating ınfluences of social support: Personal, family and child outcomes. American Journal of Mental Deficiency, 90(4), 403-417.
• Duruel, M. - Avşar Arık, I. (2023). Kırılganlık ve dirençlilik kesişiminde yaşlıların afet deneyimleri: Hatay örneğinde 6 Şubat 2023 depremleri. Pesa International Journal of Social Studies, 9 (2), 103-120.
• Eker, D. - Arkar, H.(1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin faktör yapısı, geçerlilik ve güvenirliği. Türk Psikologlar Dergisi, 10(34), 45-55.
• Ekinci, H. - Ekici, S. (2003). İşletmelerde örgütsel stres yönetim stratejisi olarak sosyal desteğin rolüne ilişkin görgül bir araştırma. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi. 27(1), 109-120.
• Gagne, I. (2020). Dislocation, social ısolation, and the politics of recovery in post-disaster Japan. Transcultural Psychiatry, 57 (5), 710: 723.
• Heinrich, L. M. - Gullone, E.(2006). The clinical significance of loneliness: A literature review. Clinical Psychology Review, 26(6), 695-718.
• İlhan, N. vd. (2016). Huzurevinde yaşayan yaşlıların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Clin Exp Health Sci., 6(2), 56-65.
• Kalınkara, V. (2021). Temel gerontoloji: Yaşlılık bilimi. 4. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
• Kalınkara, V. (2016). Nüfus yaşlanması ve toplumsal boyutları. Yaşlılık Sosyolojisi, (ed.: Harun Ceylan), Ankara: Nobel Yayınları.
• Karakuzulu, Z. vd. (2018). Olası deprem anında etkilenecek engelli, yaşlı, bebek nüfusun belirlenmesi ve acil ihtiyaç dağıtım planlarının CBS destekli modellenmesi. TÜCAUM 30. Yıl Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 1435-1436, Ankara.
• Kart, C. S.- Kinney, J. M. (2001). The realities of aging: An introduction to gerontology. 6th ed., MA: Allyn and Bacon.
• Kurt, G. (2008). Türkiye'de yaşlılık olgusuna sosyolojik bir bakış (Sivas il örneği). Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Langford, C. P. H. vd. (1997). Social support: A conceptual analysis. J Adv Nurs, 25, 95-100.
• Lazaridou-Varotsos, M. S. (2013). Earthquake prediction by seismic electric signals: The success of the VAN method over thirty years. New York: Springer.
• Maçkan, A. Ç. (2013). Yaşlılık döneminde problem çözme becerileri ve esnekliğin evlilik uyumuna etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Melick, M. E. - Logue, J. N. (1985). The effect of disaster on the health and well-being of older women. International Journal on Aging and Human Development, 21(1), 27–38.
• Miles, M. B. - Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks: CA: Sage. Pekcan, H. (2000). Yaşlılık. Antropoloji ve Yaşlılık (Vedia Emiroğlu’na Armağan), (ed.: G. Erkan - V. Işıkhan), Ankara: H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Yayını.
• Saygılı, S. (2011). Yaşlılık psikolojisi. İstanbul: Türdav Yayınları.
• Şevik, A. E. (2023). Deprem ve yaşlılık: Psikososyal bir bakış. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD) / Elderly Issues Research Journal (EIRJ), 16(1), 49-57.
• Shenk, D. vd. (2009). History, memory, and disasters among older adults: A life course perspective. Traumatology, 15 (4), 35-43.
• Şişman, M. - Turan, S. (2004). Bazı örgütsel değişkenler açısından çalışanların iş doyumu ve sosyal- duygusal yalnızlık düzeyleri. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 117-128.
• Tang, B. vd. (2017). A meta-analysis of risk factors for post-traumatic stress disorder (ptsd) in adults and children after earthquakes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(12), 1537.
• Taş, L.- Şaldırdak, G. A. (2021). Huzurevinde kalan yaşlıların sosyal izolasyon deneyimleri. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 41(2), 351-379.
• Taşcı, F. - Gökçe, O. Z. (2023). 6 Şubat sonrası deprem bölgesinde yaşlılar: Mevcut durum, ihtiyaçlar ve öneriler. Senectus, 1(2), 271-291.
• Tekindal, M. (2020). Sosyal hizmet bakış açısıyla covıd-19 sürecinde yaşlı bireyler: Sorunlar, ihtiyaçlar ve öneriler. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 159-164.
• Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. Cambridge, MA: MIT Press.
• Yılmazer, A. (2013). Dünyada ve Türkiye'de yaşlılarda demografik yapı. Yaşlılarda Güncel Sağlık Sorunları ve Bakımı, (ed.: M. Altındiş), 1-8, İstanbul: İstanbul Tıp Kitapevi.