MONOGRAMLARIN TARİHSEL VE GÜNCEL KULLANIMI

Year 2025, Volume: 18 Issue: 50, 1188 - 1207, 28.06.2025

Elanur Pilici

https://doi.org/10.12981/mahder.1574591

Abstract

Görsel semboller, tarih boyunca kimlik oluşturma ve iletişim kurmada önemli bir rol oynamıştır. Krallar, hanedanlıklar, soylu aileler, şehirler ve kurumlar, monogram tasarımı aracılığıyla kimliklerini ve değerlerini nesilden nesile aktarmışlardır. Semboller, antik çağlardan günümüze kadar evrimleşerek güncelliğini korumayı başarmıştır. Zamanla ürünlerin, hizmetlerin ve kurumların tanınırlığını artırma ihtiyacı, tasarımın gelişmesine zemin hazırlamıştır. Kişilerin adı ve soyadı baş harflerinden oluşan monogramlar, bu tasarım ihtiyacının ilk örnekleri arasında yer alır. Daha eski tarihlere bakıldığında ise şehirlerin isimlerinin baş harflerinden oluşan monogram tasarımları da karşımıza çıkar. Kitap başlangıç harfleri, paralar, mühürler ve çeşitli ürünler, tasarlanan monogramların kullanıldığı alanlardan sadece birkaçıdır. Makalede, kimlik ve marka oluşturmada etkili bir araç olarak kullanılmaya devam eden monogramları grafik tasarım ürünü olarak ele alarak tarihsel gelişimini nitel araştırma yöntemi ile incelemeyi ve işlevlerini tartışmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, monogramların tarihsel gelişimi ve günümüzde grafik tasarım bağlamındaki işlevleri ele alınmıştır. Literatür taramasına dayalı bu derlemede, görsel sembollerin tarihsel süreç içindeki dönüşümleri ve markalaşma üzerindeki etkileri incelenmiş; bulgular, tarihsel örnekler üzerinden değerlendirilmiştir.

Keywords

Monogram, Semboller, İnisiyal, Mühür, Logo

HISTORICAL AND CURRENT USE OF MONOGRAM

Abstract

Visual symbols have played an important role in identity formation and communication throughout history. Kings, dynasties, noble families, cities, and institutions have transmitted their identities and values from generation to generation through monograms. These symbols have evolved from antiquity to the present day, managing to remain relevant. Over time, the need to increase the recognition of products, services, and institutions has paved the way for the development of design. Monograms consisting of the initials of people’s names and surnames are among the first examples of this design need. Looking further back, monograms comprised of the initials of the names of cities also appear. Book initials, coins, seals, and various products are just a few of the areas where monograms are used. This study aims to examine the historical development of monograms, which remain an effective tool for identity and branding in modern graphic design, and discuss their various functions. Within this context, the study methodologically examined the academic studies based on description and observation, and the results were evaluated in the conclusion section.

Keywords

Monogram, Symbols, İnitials, Signet, Logo

References

• Akın, Z. (2006). Görsel iletişimde mağaradan markaya. İstanbul: Alternatif Yayıncılık Ana Britannica (2004). İstanbul: Ana Yayıncılık.
• Asim, N. (2012). Kitap. 2. Basım, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• Choref, M. M. (2016). Towards deciphering of monograms on anonymous bosporan obols of mithridates VI Eupator Dionysus. Stratum Plus, 8, 523-562.
• Choref, M. M. (2017). Newly found ancient lead seal of Tauric chersonesos; Новая античная свинцовая печать из Херсонеса Таврического. Stratum Plus, 6, 99-114.
• Choref, M. M. (2019). On the status of aspurgus as a monarch of Bosporan kingdom. Stratum Plus, 6, 97-116.
• Ersoy, N. (1995). Semboller ve yorumları. İstanbul: Dönence Yayınevi.
• Frutiger, Adrian (1989). Signs and symbols their design and meaning. New York: Van Nostrand Reinhold.
• Ganiz S. (2004). Yazı & tasarımıları. İstanbul: Kastaş Yayınevi.
• Gömeç, S. (2024). Türk tamgaları üzerine bir deneme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2), 678-699.
• Hammer - Purgstall, J. (1999). Osmanlı mühürleri. (çev.: Ümit Öztürk), İstanbul: Pera Yayıncılık.
• Heller, S. - Anderson, G. (2023). Logo tasarım fikirler kitabı. (çev.: Zeynep Tür), İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Kınık, M. (2005). Grafik tasarım ve üretim teknolojileri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kuwayama, J. (1977). Zeichen, marken und signets, 3000 internationale beispiele. Germany: Callwey.
• Okay, A. (2000) Kurum kimliği. İstanbul: Mediacat Kitaplar.
• Sertoğlu, M. (1975). Tuğra. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınlar.
• Sprague E. - Sprague C. (1927). How to design monograms, New York: Birdman Publishers.
• Twenmlow. A. (2006). Grafik tasarım ne içindir? (çev.: Damla Özgen), İstanbul: Yem Yayın.
• Taş, N. F. –Bozkurt, N. (2020). Mühür. TDV İslam Ansiklopedisi, C. 31, 527-528, İstanbul: İsam Yayınları.
• Öztürk, N. (2016). II Sultan Abdulhamid monogramı ve Milli Saraylar koleksiyo-nu’ndan örnekler. TBMM Milli Saraylar Dergisi, 15, 69-77.
• Yıldırım, N. (1994). Eczanelerimizden antet ve mühürler. Tarih ve Toplum Dergisi, 123, 34-40.