SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ETİK LİDERLİK VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN İNCELENMESİ: ÖZEL BİR HASTANEDE UYGULAMA - INVESTIGATION OF ETHICAL LEADERSHIP AND ORGANIZATIONAL CULTURE IN HEALTHCARE PROFESSIONALS: APPLICATION IN A PRIVATE HOSPITAL

Year 2020, Volume: 7 Issue: 2, 440 - 456, 30.07.2020

Sümeyye Özmen , Özlem Özer , Okan Özkan

https://doi.org/10.30798/makuiibf.692062

Cited By: 1

Abstract

Bu çalışmada sağlık çalışanlarının etik liderlik algılarının örgüt kültürü üzerindeki etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini Ankara’da yer alan özel bir hastanede görev yapmakta olan sağlık çalışanları oluşturmaktadır (N=450). Çalışmada örneklem seçilmemiş, 266 kişiden kullanılabilir anket elde edilmiştir. Veriler, 6 Ocak-30 Ocak 2020 tarihleri arasında toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı analizler, güvenirlik analizi, faktör analizi, korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre katılımcıların etik liderlik ve örgüt kültürü algılarının orta seviyede olduğu belirlenmiştir. Örgüt kültürü alt boyutlarından klan kültürü ve adhokrasi kültürünün etik liderlik ile olan korelasyonları pozitif yönde ve orta düzeyde; hiyerarşi kültürü boyutu ile olan korelasyonları pozitif yönde ve zayıf düzeyde tespit edilmiştir. Gerçekleştirilen regresyon analizi sonuçlarına göre ise etik liderlik, hiyerarşi kültürü algısındaki toplam varyansın %14,8’ini; klan kültürü algısındaki toplam varyansın %27,7’sini ve adhokrasi kültürü algısındaki toplam varyansın %30,8’ini açıkladığı bulunmuştur.

Keywords

Etik Liderlik, Örgüt Kültürü, Sağlık Çalışanları

INVESTIGATION OF ETHICAL LEADERSHIP AND ORGANIZATIONAL CULTURE IN HEALTHCARE PROFESSIONALS: APPLICATION IN A PRIVATE HOSPITAL - SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ETİK LİDERLİK VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜNÜN İNCELENMESİ: ÖZEL BİR HASTANEDE UYGULAMA

Abstract

In this study, it was aimed to investigate the effects of ethical leadership perceptions of healthcare professionals on organizational culture. The universe of the study consists of healthcare professionals working in a private hospital in Ankara (N=450). The sample was not selected in the study, and a questionable questionnaire was obtained from 266 people. The data were collected between 6 January and 30 January 2020. Descriptive analysis, reliability analysis, factor analysis, correlation analysis and regression analysis were used in the analysis of the data. According to the results obtained from the study, it was determined that the participants’ perceptions of ethical leadership and organizational culture were at a medium level. The correlations of clan culture and adhocracy culture, which are among the organizational culture sub-dimensions, with ethical leadership were determined positively and moderately; correlations with the dimension of hierarchy culture positively and weakly. According to the results of the regression analysis, it was determined that ethical leadership explained 14.8% of the total variance in the hierarchy culture perception, 27.7% of the total variance in the clan culture perception, and 30.8% of the total variance in the adhocracy culture perception.

Keywords

Ethical Leadership, Organizational Culture, Healthcare Professionals

References

• Aslan, Ş. (2013). Geçmişten Günümüze Liderlik Kuramları. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Bakan, İ. ve Doğan, İ. F. (2013). Liderlik: Güncel Konular ve Yaklaşımlar. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bogardus, E.S. (1934). Leaders and Leadership. New York: Appleton-Century.
• Brown M. (2007). Misconceptions of Ethical Leadership, How To Avoid Potential Pitfalls, Journal of Organizational Dynamics, 36(2), 140–155.
• Brown, M.E. Treviño, L.K. ve Harrison, D.A. (2005). Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117-134.
• Brown, M. E. ve Treviño. L.K. (2006). Ethical Leadership: A Review and Future Directions, The Leadership Quarterly, 17, 595-616.
• Büyükyılmaz, O. ve Alper Ay, F. (2017). Etik Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisinde Örgütsel Adaletin Rolü, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1), 209-234.
• Cameron, K.S. ve Quinn, R.E. (1999). Diagnosing and Changing Organizational Culture. Base on the Competing Values Framework, Reading, Mass: Addison-Wesley.
• Can, H., Akgün, A. ve Kavuncubaşı, Ş. (1998). Kamu ve Özel Kesimde Personel Yönetimi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cohen, W.A. (2010). Drucker ve Liderlik, Modern Yöneticiliği Ustasından Yeni Dersler. İstanbul: Optimist Yayınları.
• Çıraklı, Ü., Gözlü, M. ve Dalkılıç, S. (2017). Hastane Personellerinin Örgüt Kültürü Tipi Algısının İncelenmesi: Yozgat’ta Yer Alan İki Hastanede Bir Uygulama, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 33-59.
• Çıraklı, Ü., Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F. ve Çelik, Y. (2014). Etik Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet Üzerindeki Etkisi: Hastanede Bir Uygulama, İşletme Bilimi Dergisi, 2(2), 53-69.
• Erdem, R. (2007). Örgüt Kültürü Tipleri ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Elazığ İl Merkezindeki Hastaneler Üzerinde Bir Çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 63-79.
• Erdem, R. (2010). Akademik Personelin Kurumlarına İlişkin Algıladıkları ve Tercih Ettikleri Örgüt Kültürü Tipler, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 36, 73-78.
• Eren E. (2017). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (16.Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Esmaelzadeh, F., Abbaszadeh, A., Borhani, F. ve Peyrovi, H. (2017). Ethical Leadership and Organizational Climate: The Experience of Iranian Nurses, Iran Red Crescent Medical Journal, 19(4), e43554.
• Freeman, R. ve Stewart, L. (2006). Developing Ethical Leadership. Erişim 01 Şubat 2020, file:///C:/Users/ASUS/Downloads/Developing%20Ethical%20Leadership.pdf
• Gallagher, A. ve Tschudin, V. (2010). Educating for Ethical Leadership, Nurse Education Today, 30(3), 224-227.
• Gruys, M.L., Stewart, S.M., Goodstein, J., Bing, M.N. ve Wicks, A.C. (2008). Values Enactment in Organizations: A MultiLevel Examination, Journal of Management 34(4), 806-843.
• Gül, H. (2006). Etik Dışı Davranışlar ve Ussallaştırılması: Devlet Hastanelerinde Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10(9), 65-79.
• Karahan, A. (2008). Çalışanların Örgüt Kültürünü Algılamalarına Yönelik Ampirik Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 457-478.
• Kasar, M. (2019). Örgüt Kültürünün Sanal Kaytarmaya Etkisi: Bilişim Teknolojileri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul. Kaya Erten, Z., Bayraktar, E. ve Açmaz, G. (2017). Etik ve Etik Liderlik, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, 4(2), 62-68.
• Lefkowitz, J. (2006). The Constancy of Ethics Admits the Changing World of Work, Human Resource Management Review, 16, 245-268.
• Mayer D., Kuenzi M., Greenbaum R., Bardes M. ve Salvador R. (2009). How Low does Ethical Leadership Flow? Test of a Trickle-Down Model, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108, 1-13.
• Mc Gregor, D. (1970). The Human Side of Enterprise. Ankara: ODTÜ Yayını.
• Minaz, M.B. (2019). Liderlik. M.A. Akın, (Ed.), Etik Liderlik. Ankara: Pegem Akademi.
• Mintzberg, H. (2015). Örgütler ve Yapıları. (A. Aypay, Çev.). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ray, S. L. (2006). Whistleblowing and Organizational Ethics, Nursing Ethics, 13(4), 438-445.
• Rizwan, M., Zeeshan, C. ve Mahmood, S. (2017). The Impact of Perceived Ethical Leadership and Organizational Culture on Job Satisfaction with The Mediating Role of Organizational Commitment in Private Educational Sector of Islamabad, Pakistan. Journal of Intercultural Management, 9(1), 75-100.
• Robbins, S. ve Judge A. T. (2012). Örgütsel Davranış. (İ. Erdem, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sonğur, C., Özer, Ö. ve Say Şahin, D. (2017). Etik Liderliğin Örgütsel Adalet Üzerine Etkisi: Bir Kamu Hastanesinde Uygulama, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(4), 445-456.
• Şantaş, F., Şantaş, G. ve Özer, Ö. (2018a). Sağlık Kurumlarında Liderlik Araştırmaları. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Şantaş, G., Özer, Ö. ve Şantaş, F. (2018b). Bir Üniversite Hastanesi Çalışanlarının Örgüt Kültürüne İlişkin Algılarının İncelenmesi. 6. Uluslararası Çin’den Adriyatik’e Sosyal Bilimler Kongresi, 29-31 Mart, Ankara.
• Şentürk, F.K. (2017). Etik Liderliğin Belirleyicileri Olarak Kişilik, Örgüt Kültürü ve Dini Yönelim: Antalya’daki Dört ve Beş Yıldızlı Otellerde Bir Uygulama. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(3), 186-206.
• Tengilimoğlu, D. ve Yiğit, A. (2005). Hastanelerde Liderlik Davranışlarının Personel İş Doyumuna Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Alan Çalışması, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8(3), 374-400.
• Toytok, E.H. ve Kapusuzoğlu, S. (2016). Influence of School Managers’ Ethical Leadership Behaviors on Organizational Culture: Teachers’ Perceptions, Eurasian Journal of Educational Research, 66, 373-388.
• Treviño, L.K., Hartman, L.P. ve Brown, M. (2000). Moral Person and Moral Manager: How Executives Develop a Reputation for Ethical Leadership, California Management Review, 42, 128−142.
• Treviño, L.K., Brown, M. ve Hartman, L P. (2003). A Qualitative Investigation of Perceived Executive Ethical Leadership: Perceptions from Inside And Outside the Executive Suite. Human Relations, 55, 5−37.
• Tuna, M. Bircan, H. ve Yeşiltaş, M. (2012) Etik Liderlik Ölçeği’nin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması: Antalya Örneği, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 26(2), 143-156.
• Uzkesici, N. (2003). İşletmelerde Etik Yönetimi-İşletmelerde Etik Kalitesinin Yönetimine Geçiş. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(2), 162.
• Velasquez, M.G. (1998). Business Ethics, Concepts and Cases (Fourth Edition). Upper Saddle River, N.J.: Prentice-Hall.
• Velioğlu S. ve Vatan F. (2002). Yönetici Hemşirelerin Liderlik Davranış Boyutlarının İncelenmesi. 5. Ulusal Sağlık kuruluşları ve Hastane Yönetimi Sempozyumu, Eşkişehir.
• Weiss, J.W. (1998). Business Ethics, A Stakeholder and Issues Management Approach (2. Ed.), Forth Worth, TX: The Dryden Press.
• Yeşiltaş, T. (2012). Örgütsel Özdeşleşmenin Oluşmasında Belirleyiciler Olarak Etik Liderlik ve Etik İklim: Otel İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.