Öğretmenlerin Değişime Hazır Olma Durumlarının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 43 Sayı: 43, 117 - 134, 15.01.2016

Faruk Levent

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin değişime hazır olma durumlarını farklı değişkenlere göre
incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Anadolu
yakasındaki resmi okullarda görev yapan öğretmenlerden basit tesadüfi örneklem yöntemiyle
belirlenen 348 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu” ve
Kondakçı, Zayim ve Çalışkan tarafından 2013 yılında geliştirilen “Değişime Hazır Olma Ölçeği”
kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda; öğretmenlerin değişime hazır olma durumlarına ilişkin
algılarının cinsiyet, medeni durum, mesleki kıdem, en son bitirilen okul, lisansüstü eğitim ve
hizmet-içi eğitim alınıp alınmama durumuna göre anlamlı farklılıklar göstermediği belirlenmiştir.
Ancak öğretmenlerin değişime hazır olma durumlarına ilişkin algılarının yaş değişkenine göre
anlamlı bir şekilde farklılaştığı görülmüştür. Öğretmenlerin değişime hazır olma durumlarına
ilişkin algılarında yaşa göre daha genç olan öğretmenler lehine farklılıklar tespit edilmiştir. Buna
göre değişime hazır olma düzeylerinin arttırılmasına yönelik yaş olarak büyük olan öğretmenlerin
değişim sürecine dahil edilerek yeni rol ve sorumluluklar üstlenmeleri sağlanabilir. Böylelikle
bu öğretmenlerin, genel yaşam ve mesleki deneyimlerinden faydalanıldığı gibi değişime direnç
oluşturmalarının önüne geçilebilir.

Anahtar Kelimeler

Değişim, öğretmen, değişime hazır olma, örgütsel değişim

Kaynakça

• Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Mossholder, K. W. (1993). Creating readiness for organizational change. Human Relations, 46, 681–704.
• Armenakis, A. A., & Fredenberger, W. B. (1997). Organizational change readiness practices of business turn around change agents. Knowledge and Process Management, 4(3), 143-152.
• Armenakis, A. A., & Bedian, A. G. (1999). Organizational change: a review of theory and research in the 1990s. Journal of Management, 25(3), 293-315.
• Avey, J. B., Wernsing, T. S., & Luthans, F. (2008). Can positive employees help positive organizational change? Impact of psychological capital and emotions on relevant attitudes and behaviors. Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), 48-70.
• Bakioğlu, A. & Demiral, S. (2014). Okul yönetiminde belirsizlik. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Beer, M. (1980). Organizational change and development: A systems view. Santa Monica, California: Goodyear.
• Burke, W. W. (2002). Organization change: Theory and practice. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Burnes, B. (2009). Managing change: a strategic approach to organisational dynamics. London: Pearson Education Limited.
• Cameron, S.K. & Quinn, E.R. (1999). Diagnosing and changing organizational culture. United States: Addison Wesley Publishing Company.
• Connor, E.P., Lake, K.L. & Stackman, R.W. (2003). Managing organizational change (3rd ed). New York: Praeger Publishers.
• Cummings, T. G., & Worley, C. G. (2009). Organization development and change. Mason, OH: SouthWestern.
• Duck, J.D. (1999). “Değişim yönetimi”, Değişim (Çev. Meral Tüzel), İstanbul: MESS Yayınları.
• Eby, L. T., Adams, D. M., Russell, J. E. A., & Gaby, S. H. (2000). Perceptions of organizational readiness for change: Factors related to employees’ reactions to the implementation of team-based selling. Human Relations, 53, 419-442.
• Er, E. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre okulun değişime açıklığı ile değişim kapasitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Everard, K.B., Morris, G. & Wilson, I. (2004). Effective school management (4th edition). London: Paul Chapman Publishing.
• Fachruddin, D.F. & Mangundjaya, W. (2012). The impact of workplace well-being and psychological capital to individual readiness for change, Proceedings 4th Asian Psychological Association, Jakarta, 5-7 July, 2012. ISBN 978-602-17678-0-1
• French, W., Bell, C., & Zawacki, R. (2004). Organization development and transformation: Managing effective change. New York: McGraw-Hill.
• Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change (4th ed.). New York: Teachers College Press. George, J. M., & Jones, G. R. (2001). Towards a process model of individual change in organizations. Human Relations, 54(4), 419–444.
• Gılıç, F. (2015). Öğretmenlerin karar verme sürecine katılma düzeyleri, okul kültürü ve öğretmenlerin değişime hazır olma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Gibson, J. L., Ivancevich, J. M., & Donnelly, J. H. (1991). Organizations: Behavior, structure, processes. Homewood, IL: Irwin. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi / Journal of Educational Sciences Yıl: Ocak 2016 • Cilt-Sayı: 43 • ISSN: 1300-8889 • ss. 117-134
• Gilmore, T.N. & Barnett, C. (1992). Designing the social architecture of participation in large groups to effect organizational change. The Journal of Applied Behavioral Science, 28(4), 534-548. Hanson, M. (2001). Institutional theory and educational change. Educational Administration Quarterly, 37(5), 637-661
• Hargreaves, A. (2004). Inclusive and exclusive educational change: Emotional responses of teachers and implications for leadership. School Leadership and Management, 24(2), 287-309
• Hatch, M. J. (1993). The dynamics of organizational culture. Academy of Management Review, 18(4), 657– 693.
• Hinde, E. (2003). Reflections on reform: A former teacher looks at school change and the factors that shape it. Teachers College Record (On-line only). http://www.tcrecord.org/Content.asp?ContentID=11183
• Holt, D. T., Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Field, H. S. (2007). Toward a comprehensive definition of readiness for change: a review of research and instrumentation. Research in Organizational Change and Development, 16, 295-346.
• Huy, Q. N. (1999). Emotional capability, emotional intelligence, and radical change. Academy of Management Review, 24(2), 325-345.
• James, C. & Connolly, U. (2000). Effective change in schools (School leadership). London: Routledge Falmer.
• Jones, R. A., Jimmieson, N. L., Griffiths, A. (2005). The impact of organizational culture and reshaping capabilities on change implementation success: the mediating role of readiness for change. Journal of Management Studies, 42, 361-386.
• Ingersoll, G., Kirsch, J., Merk, S., Lightfoot, J. (2000). Relationship of organizational culture and readiness for change to employee commitment to the organization. Journal of Nursing Administration, 30, 11-20.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler, (15.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Klein, K. J., Conn, A.B., & Sorra, J. S. (2001). Implementing computerized technology: An organizational analysis. Journal of Applied Psychology, 86, 811–824.
• Kondakçı, Y., Zayim, M., & Çalışkan, Ö. (2013). Değişime Hazır Olma Ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Elementary Education Online, 12(1), 23‐35.
• Kotter, J. P. (2012). Leading change. Boston: Harvard Business Review Press.
• Lau, C. M., & Woodman, R. (1995). Understanding organizational change: A schematic perspective. Academy of Management Journal, 38, 537–554.
• Levent, F. (2016). “Değişim yönetimi”, Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (Editör: Ayşen Bakioğlu), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Lunenburg, F. C. & Ornstein, A. C. (2013). Eğitim yönetimi (Çeviri editörü: Gökhan Arastaman). Ankara: Nobel Yayınları.
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee performance relationship. Journal of Organizational Behavior, 29, 219-238.
• McNabb, D. E., & Sepic, F. T. (1995). Culture, climate and total quality management: measuring readiness for change. Public Production and Management Review, 18(4), 369-385.
• Mitchell, G. (2000). Eğitimin niteliği. Executive Excellence, 38, 11.
• Mittler, J. E. (2002). Roadmap to positive change. Industrial Management, 44, 12-16
• Mohrman, S. A., Tenkasi, R. V. & Mohrman Jr., A. M. (2003). The role of networks in fundamental organizational change: A grounded analysis. The Journal of Applied Behavioral Sciences, 39(3), 301-323.
• Morrison, E. W. & Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: a barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706-725.
• Murthy, C.S.V. (2007). Change management. Himalaya Publishing House, Mumbai, IND.
• Neves, P. (2009). Readiness for change: Contributions for employee’s level of individual change and turnover intentions. Journal of Change Management, 9, 215–231.
• Oreg, S., Vakola, M., & Armenakis, A. A. (2011). Change recipients’ reactions to organizational change: A sixty year review of quantitative studies. Journal of Applied Behavioral Science, 47, 461–524.
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem Yayınları.
• Pennington, R. (2000). Değişimi gerçekleştirmek. Executive Excellence, 43, 1
• Piderit, S. K. (2000). Rethinking resistance and recognizing ambivalence: a multidimensional view of attitudes toward organizational change. Academy of Management Review, 25(4), 783-794.
• Rafferty, A. E., & Simons, R. H. (2006). An examination of readiness for fine-tuning and corporate transformation changes. Journal of Business and Psychology, 20(3), 325-350.
• Robbins, S.P., Decenzo, D.A. & Coulter, M. (2013). Yönetimin esasları (Çeviri editörü: Adem Öğüt), Ankara: Nobel Yayınları.
• Robbins, S.P. & Judge, T.A. (2012). Örgütsel davranış (Çeviri editörü: İnci Erdem), Ankara: Nobel Yayınları.
• Stanley, D. J., Meyer, J. P., & Topolntsky, L. (2005). Employee cynicism and resistance to organizational change. Journal of Business and Psychology, 19, 429-459.
• Stoll, L. (1999). Realizing our potential: Building capacity for lasting improvement. School Effectiveness and School Improvement, 10(4), 503–532.
• Stoner, J. & Gilbert, R. D., Freeman, E. (1995). Management. New Jersey: Prentice Hail.
• Şentürk, S.K. & Köklü, M. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin değişime dirençleri ve değişime açık olma durumları. 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özetleri Kitabı, Lefkoşa, Kıbrıs.
• Wanberg, C. R. & Banas, J. T. (2000). Predictors and outcomes of openness to change in reorganizing workplace. Journal of Applied Psychology, 85(1), 132-42.
• Washington, M., & Hacker, M. (2005). Why change fails: knowledge counts. Leadership & Organization Development Journal, 26, 400–411.
• Weiner, B. J. (2009). A theory of organizational readiness for change. Implementation Science, 4(1), 67-67.
• Weiner, B. J., Amick, H., & Lee, S. D. (2008). Conceptualization and measurement of organizational readiness for change: A review of the literature in health services research and other fields. Medical Care Research and Review, 65(4), 379-436.
• Vakola, M. (2013). Multilevel readiness to organizational change: a conceptual approach. Journal of Change Management, 13(1), 96–109.
• Zayim, M. (2013). Investigating the relationship between primary and secondary level public school teachers’ readiness for change and perceived organizational trust. (Unpublished master degree), The Graduate School of Social Sciences of Middle East Technical University, Ankara.