İLKÖĞRETİMİN BİRİNCİ KADEMESİNDE COĞRAFYA EĞİTİMİ VE ÖĞRETİMİ

Yıl 2006, Sayı: 14, 81 - 106, 26.09.2013

Alaattin Kızılçaoğlu

Öz

Coğrafya, fen ve sosyal bilimler arasında ilişki kuran bir disiplindir.
İlköğretime ilişkin yeni öğretim programlarında ilköğretim derslerinin
bütünlüğü esas alınmış ve coğrafya dersi de bu çerçevede değerlendirilmiştir.
İlköğretim programlarında Hayat Bilgisi, Fen ve Teknoloji ile Sosyal Bilgiler
derslerinde coğrafyaya ait konulara yer verilmiştir. İlköğretim okullarında
coğrafya eğitimi hayat bilgisi dersi ile başlamakta ve sosyal bilgiler dersi ile 7.
sınıfın sonuna kadar sürmektedir. 1-7. sınıflar arasında öğrencilere genel
coğrafi bilgiler verilmekte ve ülkemizin coğrafi özelliklerine ilişkin temel
bilgilere yer verilmektedir.
Bu çalışmada, ilköğretimin ilk kademesinde coğrafyanın yeri
belirlenerek, çeşitli öğretim programlarında coğrafya ile ilgili konulardan
hangilerine yer verildiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırmada,
ilköğretimde coğrafyaya ilişkin konular hangi derslerde verilmektedir? Bu
derslerde coğrafyaya ilişkin hangi konulara ve kazanımlara yer verilmektedir?
Söz konusu derslerde coğrafyaya ilişkin hangi becerilerin, kavramların
kazandırılması ön görülmüştür? Acaba öğrenciler ilköğretimin ilk kademesini
bitirdiklerinde hangi coğrafi bilgi, beceri ve bakış açılarına sahip olmalıdırlar?
gibi soruların cevapları verilmeye çalışılmıştır.
İlk ve ortaöğretim kurumlarımızda coğrafyada öğrenci başarısının
yeterli düzeyde olması, öğrenciler ve dolayısıyla toplumumuzun geleceği
açısından son derece önemlidir. İlköğretimin ilk kademesinde öğrenim gören
öğrencilerin coğrafi açıdan bilgili olarak yetiştirilmeleri, okullarımızda coğrafi
açıdan iyi eğitimden geçirilmelerine bağlıdır. Bundan dolayı, ilköğretimin ilk
kademesinden sorumlu olan sınıf öğretmenlerine önemli görevler düşmektedir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya Eğitimi, Öğretim Programı, İlköğretim

Kaynakça

• AKINOĞLU, O., (2002): Hayat Bilgisi Öğretimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Editörler, (Cemil Öztürk, Dursun Dilek) PegemA Yayıncılık, s.1-13, Ankara.
• DOĞANAY, H., (1993): Coğrafya’da Metodoloji: Genel Metodlar ve Özel Öğretim Metodları. Milli Eğitim Bakanlığı, Öğretmen Kitapları Dizisi, İstanbul.
• DOĞANAY, A., (2002): Sosyal Bilgiler Öğretimi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Editörler, (Cemil Öztürk, Dursun Dilek) PegemA Yayıncılık, s.15-46, Ankara.
• EFE, R., (1997): Coğrafyada Yeni Yaklaşımlar, Coğrafya Eğitiminde Çağdaş Metod ve Teknikler. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 1, s.271-280, İstanbul.
• ENGİN, İ., AKBAŞ, Y., GENÇTÜRK, E. (2003): 1.Coğrafya Kongresinden Günümüze Liselerimizde Müfredat Programlarındaki Değişimler. Milli Eğitim Dergisi, sayı 157, Ankara.
• GFL (Geography For Life)., 1994, The National Geography Standarts 1994. Washington D.C.: Geography Education Standarts Project,
• GİRGİN, M., Neden Coğrafya Öğreniyoruz? Doğu Coğrafya Dergisi, sayı 5, s.127-145, Konya.
• GÜNGÖRDÜ, E. (2001): İlköğretim Okullarında Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım, Yayın no 316, Ankara.
• KARABAĞ, S. (2001): Sosyal Bilgiler Programlarında Coğrafya Konularının İçeriği. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu (Sosyal Bilgiler, Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi, T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük. Nobel yayın Dağıtım, Yayın no 285, s.61-68, Ankara.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2005a): İlköğretim Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (1., 2. ve 3. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2005b): İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (4., 5. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2005c): İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (6., 7. ve 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2005d): Sosyal Bilgiler 4.-5. Sınıf Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2005e): Sosyal Bilgiler 6.-7. Sınıf Programı, Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• SEZER, A., PINAR, A., KOÇ, M. (2005): Lise 1.Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Dersine Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 20, s.377-390, Konya.
• ÜÇIŞIK, S., SEKİN, S. (2001): Lise Coğrafya Dersi Öğretim Programının Amaçlarına Yönelik Eleştirisel Bir Yaklaşım. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 4, s.49-59, İstanbul.
• ÜÇIŞIK, S., DEMİRCİ, A. (2002): 21.yüzyılda Çağdaş Coğrafya Bilimi ve Temel Unsurları., Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 5, s.117-133, İstanbul.
• ÜNLÜ, M. (2001): İlköğretim Okullarında Coğrafya Eğitim ve Öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 4, s 31-48, İstanbul.
• YAZICI, HAKKI - SAMANCI, OSMAN, (2003: İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları ile İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri, MEB. Dergisi, sayı 158, Ankara.