FİZİKİ COĞRAFYA DERSİ ÖĞRETİM METODUNA FARKLI BİR YAKLAŞIM: GEZİ- GÖZLEM DESTEKLİ ÖĞRETİM

Year 2011, Issue: 23, 373 - 388, 27.09.2013

Nurettin Özgen Nurettin Özgen

Abstract

Coğrafya eğitiminin temel amaçlarından biri de yaşamsal fonksiyonlara
sahip dünyamızın mekânsal alanlarını tanımak ve insan ile doğa arasındaki
etkileşimi ortaya koymaktır. Yaşam kaynağı olan bu coğrafi mekâna zarar
vermeden, maksimum derecede yararlanmak için etkili bir coğrafya eğitimi
gerekmektedir. Genelde, coğrafya biliminin, özelde ise fiziki coğrafya
derslerinin sınıf ortamında işlenmesi, öğrenci erişisi bakımından pek verimli
olmamaktadır. Özellikle doğa merkezli fiziki coğrafya derslerinin, uygulamalı
öğretim metodundan yoksun bırakılması önemli bir eksiklik olarak ortaya
çıkmaktadır. Bu durum öğrencileri ezberciliğe yöneltmekte, dolaysıyla konuyu
tam olarak anlayamama ve “algılama problemi” oluşmaktadır.
Bu çalışmada, coğrafya dersi hidrografya ünitesi kapsamında
“Akarsuların Aşındırma faaliyetleri” ders örneği işlenmiştir. Konunun sınıf
ortamında düz anlatım- soru cevap yöntemiyle işlenmesi sonucu gerçekleşen
öğrenci başarısı ile dersin gezi- gözlem (alan) destekli yöntemle işlenmesi
arasında anlamlı bir fark olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma için gruplara
ön test ve son test uygulaması yapılarak öğrenci erişisi değerlendirilmiştir.
Araştırmaya, 2009- 2010 öğretim yılı, Siirt Üniversitesi Eğitim
Fakültesi, İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda okuyan
üçüncü sınıf öğrencileri örneklem olarak alınmışlardır. Araştırmada, akarsu
aşındırmasının; “tektonik - jeolojik yapı, arazi kullanımı ve yeryüzü şekilleri”
ile olan ilişkisinin gruplara göre başarıları karşılaştırılmıştır.

Keywords

Coğrafya eğitimi, gezi-gözlem yöntemi, fiziki coğrafya, öğrenci erişisi

References

• Akınoğlu, O., 2005; Coğrafya Eğitiminin Etkililiği ve Sorunları Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 12, sayfa: 77-96
• Demirci, A., 2005; Globalleşen Dünyada Türkiye’deki Coğrafya Biliminin, Amaç, Metot ve Araç- Gereç Olarak Kendini Sorgulaması: Coğrafya Eğitiminde Yapılması Gereken Reformlar. Ulusal Coğrafya Kongresi, İstanbul, sayfa; 143
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S., Yağcı, E., 2002, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (2. Baskı), Ankara, Pegem Yayıncılık.
• Doğanay, 1993; Coğrafyada Metodoloji “Genel metotlar ve özel öğretim metotları” Öğretmen Kitapları Dizisi, İstanbul. Milli Eğitim B.evi
• Demir, M. K. ve Eşki, İ. Ö., 2010 “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Gözlem Gezisi Yöntemine Karşı İlgilerinin İncelenmesi”, 9. Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Elazığ, s.1070-1071
• Efe, R., 1997, Coğrafyada Yeni Yaklaşımlar, Coğrafya Eğitiminde Çağdaş Metod ve Teknikler. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı:1.
• Engin, İ., Akbaş, Y. ve Gençtürk, E., 2003, 1. Coğrafya Kongresinden Günümüze Liselerimizde Müfredat Programlarındaki Değişimler. Milli Eğitim Dergisi, Sayı:157,
• Garipağaoğlu, N., 2001 Gezi Gözlem metodunun Coğrafya Eğitimi ve Öğretimindeki Yeri, Marmara Coğrafya Dergisi, cilt:2(3), s:13-30
• GFL (Geography For Life), 1994, The National Geography Standarts 1994. Washington D.C.: Geography Education Standarts Project.
• İncekara, S., 2007; Ortaöğretim Coğrafya Eğitiminde Uluslararası Eğilimler ve Türkiye Örneği. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı:16, sayfa: 109- 130
• Kızılçaoğlu, A., Taş, H. İ., 2007; İlköğretim ikinci kademede coğrafya eğitimi ve Öğretimi: öğrenme alanları ve kazanım boyutu. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı:16,
• Küçükahmet, L., 1998; Öğretim İlke ve Yöntemleri (Genişletilmiş 9. Baskı), Alkım Yay., Ankara, sayfa: 41
• Okan Y., 2004; İlköğretim Sosyal bilgiler derslerinde Görsel Materyal Kullanımı ile Coğrafya Konularının Eğitim ve Öğretimi. Milli eğitim Dergisi Yaz 2004, Sayı: 163, sayfa: 02
• Özçağlar, A., 2001; Coğrafya’ya Giriş. Ankara, Hilmi Usta Matbaacılık.
• Özgen, N.,2009; Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) Teknolojisinin Coğrafya Öğretimindeki İşlevselliği: Göç Konusu ile İlgili Örnek Bir Ders Uygulaması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. Cilt: 9, s:4
• Planning & Landscape Fieldworkhttp://www.sed.manchester.ac.uk/ aboutus/search/index.asp?q=trip&btnG=Search&site=SED& client=SED (02.02.20011 tarihinde indirilmiştir).
• Tomal, N., 2004; Lise Coğrafya Öğretmenlerimizin Kullandıkları Öğretim Yöntemleri. Milli Eğitim Dergisi. Bahar- 2004, Sayı 162.
• Üçışık, S. ve Sekin S., 2001; Lise Coğrafya Dersi Öğretim Programının Amaçlarına Yönelik Eleştirel Bir Yaklaşım. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı 4, s.49- 59
• Ünlü, M., 2001; İlköğretim Okullarında Coğrafya Eğitim ve Öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 4, s.31-48
• Ünlü, M., Üçışık, S., Özey, R., 2002; Coğrafya Eğitim ve Öğretiminde Haritaların Önemi. Marmara Coğrafya Dergisi sayı: 5, s.9- 25