İşe İade Davalarında Somutlaştırma Yükü

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 2, 423 - 466, 10.12.2017

Recep Aşit

Öz

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 194. maddesi ile birlikte hukukumuzda

ilk defa açık bir şekilde düzenlenen somutlaştırma yükü, bu

yükün tamamlayıcısı nitelikte olan HMK m. 119/1/e- f ile m.129/1/d-e,

düzenlemeleri ile birlikte ele alınmalıdır. Buna göre taraflar iddiada bulunurken

ve savunma yaparken soyut ve genel geçer ifadelerle değil,

ispat faaliyetine elverişli olarak somut ve açık bir şekilde, ilgili delilleri

ile de eşleştirerek, vakıalarını ileri sürmelidirler. İşe iade davaları bakımından

da işçi, iş güvencesi kapsamında bir işçi olduğunu somut ve

açık bir şekilde ileri sürmelidir. İşveren ise, iş sözleşmesinin feshinde

gereken usule uygun hareket ettiğini ve iş sözleşmesinin feshi sebebinin

geçerli bir sebep olduğunu somut ve açık bir şekilde ispat faaliyetine

uygun olarak ortaya koymalıdır. Bu bağlamda somutlaştırma yüküne

uyulmaması halinde öncelikle hâkim, aydınlatma ödevi ve ön inceleme

aşamasındaki görevi gereği taraflara, somutlaştırma yükünü yerine

getirmeleri bakımından, gerekli imkânı vermelidir. Taraflar buna rağmen

somutlaştırma yükünü yetirmezse davanın esastan reddi gündeme gelecektir.

Anahtar Kelimeler

somutlaştırma yükü, işe iade, dava dilekçesi, hâkimin aydınlatma ödevi, davanın esastan reddi

Kaynakça

• Akı, Erol/Altıntaş, H. Olcay/Bahçıvanlar, İbrahim, Uygulamada İş Güvencesi, Legal Yayınları, İstanbul 2005.
• Akil, Cenk, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Dava Dilekçesinin Unsurları Bağlamında Somutlaştırma Yükü, MÜHFD, 2012, S. 1.
• Aktay, A. Nizamettin/Arıcı, Kadir/Senyen-Kaplan, E. Tuncay, İş Hukuku, Yenilenmiş 5. Baskı, 2012.
• Alangoya, H.Yavuz/Yıldırım, Kamil M./Deren-Yıldırım, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009.
• Alangoya, Yavuz, Dava Temeli, Hâkimin Dava Malzemesinin Toplanmasındaki Rolü ve Bu Konudaki Gelişmeler Hakkında, Makaleler, İstanbul 2012 (Dava Temeli).
• Alangoya, Yavuz, Medeni Usul Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, İstanbul 1979 (İlkeler).
• Arslan, Ramazan, Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, Ankara 1989, Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema, Medeni Usul Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
• Aşık, İbrahim, Güncel Yargıtay Kararları Işığında Dava ve Cevap Dilekçesinin Unsurları, Zirve Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı XI) S:3 Y: 2014.
• Atalay, Oğuz, Medeni Usul Hukukunda Menfi Vakıaların İspatı, İzmir 2001.
• Becker-Eberhard, Ekkehard, Dava Malzemesinin Taraflarca Getirilmesi İlkesinin Esasları ve Sınırları (çev. Kamil Yıldırım), İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku (der. Kamil Yıldırım), 5. Bası, İstanbul 2006.
• Bolayır, Nur, Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Tarafların ve Rolü, İstanbul 2014.
• Bozkurt, H. Argun, İş Yargılaması Usul Hukuku, 4. Baskı, 2012.
• Börü, Levent, Medeni Usul Hukukunda İddia ve Somutlaştırma Yükü, Ankara 2016.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukuku, Ankara 2017.
• Canbolat, Talat, İşe İade Kararlarının Uygulanmasında Dürüstlük Kuralı, İstanbul Barosu/ Kadir Has Üniversitesi 2010 Yılı İş Güvencesi ve İşe İade Davaları Semineri.
• Çankaya, Osman Güven/ Günay, Cevdet İlhan/ Göktaş, Türk İş Hukukunda İşe İade Davaları, Ankara 2005.
• Çelik, Nuri, İş Güvencesi, İstanbul 2003.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat, İş Hukuku Dersleri, Yenilenmiş 28. Bası, İstanbul 2015.
• Çil, Şahin, 6100 Sayılı HMK’ya Göre İş Yargısında İspat Yükü Ve Deliller, İÜHFM C: LXXII, S: 2, 2014.
• Erdönmez, Güray, Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Delillerin Gösterilmesi ve İbrazı, İBD, C: 87, S: 5, 2013.
• Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim, Bireysel İş Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 2016.
• Gaul, Hans Friedhelm, Yargılamanın Amacı- Güncelliğini Koruyan Bir Konu (çev. Nevhis Deren Yıldırım), İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku (der. Kamil Yıldırım), 5. Bası, İstanbul 2006.
• Güzel, Ali, İş Güvencesine İlişkin Yasal Esasların Değerlendirilmesi, İstanbul Barosu/ Galatasaray Üniversitesi 2004 Yılı Toplantısı.
• İyilikli, Ahmet Cahit, Hukuk Yargılamasında Dava Sebebi Üzerine Bir İnceleme, TBB Dergisi 2013, S. 106.
• Kar, Bektaş, İş Güvencesinde İspat Yükü ve Deliller, Legal İHD, 2005/7.
• Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukukunda Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi, Ankara 2013.
• Karamercan, Fatih, Dava ve Cevap Dilekçesinin Unsurları- Somutlaştırma Yükü, Ankara 2016.
• Karslı, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2012.
• Karslı, Abdurrahim/Koç, Evren/Konuralp, Cengiz Serhat, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Problemli Konular, İstanbul 2014.
• Kılıç, Halil, Açıklamalı-İçtihatlı 6100 Sayılı HMK C: 2, 2011.
• Kuru, Baki, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku, İstanbul 2016 (Usul).
• Kuru, Baki, Medeni Usul Hukukunda Dava Sebebi, AD, 1967/4 (Dava Sebebi).
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 6100 sayılı HMK’na Göre Yeniden Yazılmış 23. Baskı, Ankara 2012.
• Meriç, Nedim, Hâkimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü, DEÜHFD, C: 11, Özel Sayı 2009 (Basım Yılı 2010).
• Muşul, Timuçin, Medeni Usul Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2012.
• Özdemir, Erdem, İş Sözleşmesinden Doğan Uyuşmazlıklarda İspat Yükü ve Araçları, İstanbul 2006.
• Özekes, Muhammet, HMK Bakımından Dava Dilekçesinde Eksiklik Halinde Yapılması Gereken İşlemler, DEÜHFD, C. 16, Özel Sayı 2014, (Basım Yılı: 2015) Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan (Dilekçeler).
• Özekes, Muhammet, İş Kanunu’nun 20 ve 21. Maddelerinin Medeni Yargılama ve İcra Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi, 75. Yaş Günü İçin Prof. Dr. Baki Kuru Armağan, Ankara 2004 (İş).
• Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003 (Hukuki Dinlenilme).
• Özmumcu, Seda, 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Delillerin İkamesi Hakkındaki Hükümlerine Mukayeseli Bir Bakış, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, 2013/101.
• Pekcanıtez, Hakan, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, 15. Baskı, İstanbul 2017.
• Rechberger,Walter H., Avusturya Medeni Yargılamasında Yargılamanın Hızlandırılması (çev. Kamil Yıldırım), İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku (der. Kamil Yıldırım), 5. Bası, İstanbul 2006.
• Schilken, Eberhard, Medeni Yargılamada Hâkimin Rolü Konu (çev. Nevhis Deren Yıldırım), İlkeler Işığı Altında Medeni Yargılama Hukuku (der. Kamil Yıldırım), 5. Bası, İstanbul 2006.
• Süzek, Sarper, İş Hukuku, Yenilenmiş 11. Baskı, İstanbul 2015.
• Şakar, Müjdat, Gerekçeli ve İçtihatlı İş Kanunu Yorumu, Yenilenmiş ve Genişletilmiş 7. Baskı, İstanbul 2015.
• Şeker, Hilmi, İlkeler Işığında Ön İnceleme Kurumu, İstanbul Barosu Yayınları, 2012/2.
• Tanrıver, Süha, Medeni Usul Hukuku, Cilt I Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması, Ankara 2016.
• Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2014.
• Üstündağ, Saim, İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi Yasağı, İstanbul 1967.
• Yardımcı, Taner Emre, Hukuk Yargılamasında Somutlaştırma Yükü, 2017.
• Yıldırım, Kamil M., Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın Getirdiği Yenilikler ve Bu Yeniliklerin Değerlendirilmesi, İstanbul Barosu Yayınları, 2008 (Değerlendirme).
• Yıldırım, Kamil M., Medeni Usul Hukukunda Delillerin Değerlendirilmesi, İstanbul 1990 (Deliller).
• Yılmaz, Ejder, HMK Uyarınca Tüm Delillerin Dava veya Cevap Dilekçesinde Gösterilmesi ve Eklenmesinin Zorunlu Olup Olmadığı, İstanbul Barosu Dergisi, C: 86, S: 5, 2012 (Deliller).
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2012 (Şerh).
• Yılmaz, Ejder, Medeni Yargılama Hukukunda Islah, Değiştirilmiş 2. Bası, Ankara 2010 (Islah).