Kişilik Hakkı İhlallerinde Yetkili Mahkemeler

Yıl 2017, Cilt: 23 Sayı: 2, 468 - 492, 10.12.2017

Recep Aşit

Öz

Kişilik hakkı ihlallerinin sayısındaki artış ve bu ihlallerin gerçekleştirilmesi

ile etki ve sonuçlarının farklı ülkelerde meydana gelmesi bu

konularda başvurulacak yetkili mahkemelerin tespitinin önemini artırmaktadır.

Kişilik hakkı ihlalleri durumunda başvurulacak yetkili mahkemeler

konusunda hukukumuzda esas alınması gereken düzenlemeler,

Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 25/son ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu

(HMK) m. 16’dır. Bu düzenlemeler, aynı zamanda Milletlerarası

Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) uyarınca

Türk Mahkemelerinin milletlerarası yetkisini belirlediğinden özellikle üzerinde durulması gereken düzenlemelerdir.

Anahtar Kelimeler

kişilik hakkı ihlali, yetkili mahkeme, aşkın yetki, haksız fiillerde yetki, tenfiz engeli

Kaynakça

• Alangoya, H. Yavuz, Bir Karar Dolayısıyla HUMK. M. 9/I’deki Mahkemenin Yetkisi Hakkında, İBD, S. 1999/7-8-9.
• Alangoya, H.Yavuz/Yıldırım, M. Kamil/ Deren-Yıldırım, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009.
• Ansay, Sabri Hukuk Usulleri, 7. Baskı, Ankara 1960.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema, Medeni Usul Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
• Aşık, İbrahim, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmeleri, TBBD, S. 97, Y. 2011.
• Bilge, Necip/Önen, Ergun, Medeni Yargılama Hukuku, 3. Baskı, Ankara 1978.
• Bilgiç, Haluk, İnternet Üzerinden İşlenen Yabancı Unsurlu Haksız Fiilden Doğan Davalarda Yetkili Mahkemenin Belirlenmesi (Türk, Amerikan ve Fransız Sistemleri), Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara 2004.
• Bolayır, Nur, Medeni Usul Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, İstanbul 2009.
• Budak, Ali Cem/Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukuku, Ankara 2017.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan, Kişiler Hukuku, 2001.
• Ekşi, Nuray, Devletler Özel Hukukunda Aşırı Yetki Kuralları, Selahattin Sulhi Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul 1999 (Kısaltma: Aşırı Yetki).
• Ekşi, Nuray, Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Baskı, 2000 (Kısaltma: Yetki).
• Helvacı, Serap, Gerçek Kişiler, 2. Baskı, 2006 (Kısaltma: Gerçek Kişiler).
• Helvacı, Serap, Kişilik Hakkına Hukuka Aykırı Saldırı Halinde Açılabilecek Davalarda Yetkili Mahkeme, Doç. Dr. Mehmet Somer’e Armağan, 2006 (Kısaltma: Kişilik Haklarına Saldırıda Yetki).
• Helvacı, Serap, Tazminat Davalarında Yetkili Mahkeme, Prof. Dr.Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, Cilt:2, 2001(Kısaltma: Yetkili Mahkeme).
• Karslı, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, İstanbul 2012.
• Konuralp, Haluk/Tercan, Erdal, Türk Medeni Kanunu’nun Başlangıç Hükümleri ile Kişiler Hukuku Hükümlerinin Medeni Usul ve İcra İflas Açısından Değerlendirilmesi, Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı-1, 2002-2003.
• Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. I, 6. Baskı, İstanbul 2001 (Kısaltma, C.I)
• Kuru, Baki, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medeni Usul Hukuku, İstanbul 2016 (Kısaltma: Usul).
• Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 6100 sayılı HMK’na Göre Yeniden Yazılmış 23. Baskı, Ankara 2012.
• Nomer, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, Yenilenmiş 18. Baskı, 2010.
• Oğuzman, Kemal, İsviçre ve Türkiye’de Medeni Kanun ve Borçlar Kanununda Şahsiyetin Hukuka Aykırı Tecavüze Karşı Korunması ve Özellikle Manevi Tazminat Davası Bakımından Yapılan Değişiklikler, Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, 1990.
• Oğuzman, Kemal/Seliçi, Özer/Oktay, Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 6. Baskı, 1999.
• Özel, Sibel, Basın Yoluyla Kişilik Hakkı İhlali Davalarında Yetkili Mahkemenin Tesisinde Ele Alınan Haksız Fiilin İka Yeri Kuralına Avrupa Adalet Divanı Tarafından Getirilen Yorum: Fiona Shevill and Others v. Press Alliance SA Davası, Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan (Kısaltma: Haksız Fiilin İka Yeri).
• Özel, Sibel, Haksız Fiiller İlişkin Davalarda Türk Mahkemesinin Yetkisini Belirleyen HMK m. 16 Kuralının Karşılaştırmalı Hukuk Açısından Değerlendirilmesi, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 91-92, 2012 (Kısaltma: Haksız Fiillerde Yetki).
• Özel, Sibel, Uluslararası Alanda Medya ve İnternette Kişilik Hakkının Korunması, Kişilik Hakkının Korunması, 2004 (Kısaltma: Kişilik Hakkının Korunması).
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku, 14. Bası, Ankara 2013.
• Postacıoğlu, İlhan E., Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Bası, İstanbul 1975.
• Süral, Ceyda, Avrupa Birliği’nde Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Güncel Hukuk Yayınları, İzmir 2007 (Kısaltma: Tanıma-Tenfiz).
• Süral, Ceyda, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisine Etkisi, TBBD, 2012 (100) (Kısaltma: HMK).
• Tanrıver, Süha, Medeni Usul Hukuku, Cilt I, Ankara 2016.
• Tekinay, Selahattin Sulhi, Kişilik Haklarına İlişkin Yasal Değişiklikler Hakkında Eleştiriler, Prof. Dr. Haluk Tandoğan’ın Hatırasına Armağan, 1990.
• Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2011.
• Üstündağ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku,7. Baskı, İstanbul 2000.
• Yıldırım, M. Kamil/Demirhan, Gülcan/Özkaya-Ferendeci, Özden/Tunç-Yücel, Müjgan/ Kale, Serdar/Gören-Ülkü, Nazlı, Karşılaştırmalı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 2013.