İrade Beyanlarının Yorumlanması Bakımından Muvazaa

Year 2020, Volume: 26 Issue: 2, 1220 - 1241, 30.12.2020

Barış Demirsatan

https://doi.org/10.33433/maruhad.746430

Abstract

Muvazaalı irade beyanında, gerçek irade ve beyan arasında kasıtlı bir farklılık bulunmaktadır. Muvazaanın hukuki işlem üzerindeki etkisini tespit edebilmek için öncelikle irade beyanının yorumlanması gerekir. İşlem varlık kazandıktan sonra geçerlilik açısından değerlendirilebilir. Bu bağlamda irade ve beyan arasında kasıtlı farklılık bulunan bütün durumlar ortaktır. Güven kuramının uygulandığı hallerde irade beyanının muhatabı, beyan sahibinin gerçek iradesini bildiği veya bilebilecek durumda olduğunda; beyan, irade doğrultusunda hüküm ifade eder. İrade kuramının uygulandığı yöneltilmesi gerekmeyen irade beyanlarında da, beyan irade doğrultusunda hüküm doğurur. Muvazaada, muhatap gerçek iradeyi bildiği için muhatap olduğu irade beyanı sonuç doğurmaz. Hukuken yoktur. Bu itibarla muvazaalı işlemin hukuken sonuç doğurmamasının nedeni muhatabın gerçek iradeyi bilmesidir. Bu konuda beyan sahibi ve muhatabın anlaşmış olmalarına gerek yoktur. Beyan kuramının kısmen veya bütünüyle uygulandığı olasılıklarda ise, beyan ve gerçek irade arasındaki farklılık iddiaları dinlenilmez. Beyan, içeriğine göre hüküm doğurur.

Keywords

İrade beyanı, İrade beyanının yorumlanması, İrade ve beyan arasında kasıtlı uyumsuzluk, Güven kuramı, Muvazaa

References

• AÇIKGÖZ Aslı, “Türk Medeni Kanunundaki Evlatlık İlişkisini Kaldırma Hakkının Sınırlandırılması”, Prof. Dr. Sabih Arkan’a Armağan, İstanbul, 2019
• ADAY Nejat, Taşınmaz Mülkiyetinin Naklinde Muvazaa, İstanbul, 1992
• AKÇAAL Mehmet, “Borçlar Kanununun Genel İşlem Koşullarına Dair Hükümleri Hakkında Bir İnceleme”, Gazi Ü. HFD, C. 18 S. 1 (2014)
• AKINCI Şahin, “Alacaklılardan Mal Kaçırmak için Kurulan Yeni Şirkete Müracaat İmkânı Bakımından; Muvazaa, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ile Organik Bağ Kavramlarının Elverişliliği ve Yargıtay Uygulamaları”, SÜHFD C. 27 S. 3 (2019) (Mal Kaçırma)
• AKINCI Şahin, Borçlar Hukuku Bilgisi, Konya, 2016
• AKSOY DURSUN Sanem, “Borçlar Hukukunda “Falsa Demonstratio Non Nocet (Yanlış Niteleme Zarar Vermez)” Kuralının Uygulanması”, İÜHFM C. 76 S. 1 (2018)
• AKSOY DURSUN Sanem, “Sözleşmenin İçeriği; Sözleşmelerin Yorumu, Muvazaalı İşlemler”, Prof. Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler Konferansları I, İstanbul, 2014
• ALTAŞ Hüseyin/KURT Leyla M., “İnançlı İşlemler”, İNÜHFD C. 2 S. 2 (2011)
• ANTALYA O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul, 2015
• ANTALYA O. Gökhan/TOPUZ Murat, Medeni Hukuk, İstanbul, 2016
• ATAAY Aytekin, Borçlar Hukukunun Genel Teorisi Birinci Yarım, İstanbul, 1981
• ATAMER Yeşim M., “Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi – TKHK m. 6 ve TTK m. 55/I(f) ile Karşılaştırmalı Olarak”, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu 8 Nisan 2011, Ankara, 2012
• ATAMULU İsmail, Türk Borçlar Hukukunda Muvazaa, Ankara, 2017
• ATLI Banu, Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümsüzlüğü ve Hükümden Düşmesi, Ankara, 2017
• AYDEMİR Fatih, Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi, İstanbul, 2017
• AYİTER Nuşin/KILIÇOĞLU Ahmet M., Miras Hukuku, Ankara, 1993
• BAECK Ulrick, Das Scheingeschäft, ein fehlerhaftes Rechtsgeschäft, Würzburg, 1988
• BAHTİYAR Mehmet, Anonim Ortaklık Anasözleşmesi, İstanbul, 2001
• BELEN Herdem, 6098 sayılı Borçlar Kanunu Genel Hükümler (Kısa Şerh), İstanbul, 2014
• BK-Yazar SOYADI Adı, Berner Kommentar, Bern (İlk atıflarda yazar ad soyadı ile basım yılı verilmiştir.)
• BOEMKE Burkhard/ULRICI Bernhard, BGB Allgemeiner Teil, Berlin, 2014
• BORK Reinhard, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuchs, Tübingen, 2016
• BUCHER Eugen, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht, Zürih, 1988
• BUFFELAN-LANORE Yvaine/LARRIBAU-TERNEYRE Virginie, Droit civil Les obligations, Paris, 2017
• BURCUOĞLU Haluk/BARLAS Nami, “İsviçre Federal Mahkemesinin Açık Artırma ile Satım ve Danışıklı (Muvazaalı) İşlem Hakkındaki 4.11.1986 tarihli Kararının Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi S. 17 (1988)
• CABRILLAC Rémy, Droit des obligations, Paris, 2016
• CANSEL Erol/ÖZEL Çağlar, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt-1, Ankara, 2017
• CR-Yazar SOYADI Adı, Commentaire Romand – Code des Obligations Art. 1-529, Basel, 2012
• ÇABRİ Sezer, Miras Hukuku Şerhi (TMK m. 495-574) Cilt I, İstanbul, 2018
• DEMİRSATAN Barış, “Vakıf Tüzel Kişiliği Bakımından Tescilin İyileştirici Etkisi ve MK m. 103/II Hükmünün İşlevi”, İÜHFM C. 75 S. 1 (2017)
• DEMİRSATAN Barış, Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Sözleşmenin Haksız Olarak Sona Erdirilmesi, İstanbul, 2019
• DOĞANAY Y. Ümit, Âdi Şirket Akdi, İstanbul, 1968
• DURAL Mustafa/ÖĞÜZ Tufan/GÜMÜŞ M. Alper, Aile Hukuku, İstanbul, 2020
• DURAL Mustafa/SARI Suat, Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, İstanbul, 2015
• DURSUN KARAAHMETOĞLU Şeyda, “Interpretation of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods”, Law&Justice Review Sayı: 14 Yıl: 8 (2017)
• ELLENBERGER Jürgen, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, Münih, 2018 (BGB §116, 117, 118)
• ENGEL Pierre, Traité des obligations en droit suisse, Bern, 1997
• ERDÖNMEZ Güray, Alacaklılara Zarar Verme Kastıyla Yapılan Tasarrufların İptali, İstanbul, 2017
• EREN Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2019
• ERGEÇ Işıl, “Türk Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) Uyarınca Sözleşmenin Yorumlanması”, İÜHFM C. 73 S. 2 (2015)
• ERGÜNE M. Serkan, Taşınır Mülkiyeti, İstanbul, 2017 (Taşınır Mülkiyeti)
• ERGÜNE M. Serkan, Vasiyetnamenin Yorumu, İstanbul, 2011
• ESENER Turhan, “Borçlar Hukuku Sistemimize Göre Akitlerin İnikadında İtimat Prensibinin Ehemmiyeti”, AÜHFD C. 9 S. 3 (1952) (İtimat)
• ESENER Turhan, Türk Hususî Hukukunda Muvazaalı Muameleler, İstanbul, 1956 (Muvazaa)
• ESENER Turhan/GÜNDOĞDU Fatih, Borçlar Hukuku I, İstanbul, 2017
• FAVRE Pascal G., Le transfert conventionnel de contrat, Zürih-Basel-Cenevre, 2005
• FEYZİOĞLU Feyzi N., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul, 1976
• FLUME Werner, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts Zweiter Band Das Rechtsgeschäft, Berlin, 1992
• GAUCH Peter/SCHLUEP Walter R./SCHMID Jörg, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Bd. I, Zürih, 2008
• GRUBER Michael/SPROHAR-HEIMLICH Helga/SCHEUBA Elisabeth, “§16 Die letztwillige Verfügung”, Erbrecht und Vermögensnachfolge, Viyana, 2010
• GUHL Theo/KOLLER Alfred, Das Schweizerische Obligationenrecht, Zürih, 2000
• HATEMİ Hüseyin, Miras Hukuku, İstanbul, 2018
• HATEMİ Hüseyin/GÖKYAYLA K. Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, İstanbul, 2017
• HONSELL Heinrich, Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I, Basel, 2015 (Art. 2 ZGB)
• HUGUENIN Claire, Obligationenrecht Allgemeiner und Besonderer Teil, Zürih, 2014
• İNAN Ali Naim/ERTAŞ Şeref/ALBAŞ Hakan, Türk Medeni Hukuku Miras Hukuku, İzmir, 2012
• İNAN Ali Naim/YÜCEL Özge, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2016
• İstŞ-SEROZAN Rona, İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, Cilt I, İstanbul, 2019 (TBK m. 1)
• KANIŞLI Erhan, Sözleşmenin Kurulmasında Yanılma, İstanbul, 2018
• KARAYALÇIN Yaşar, “Muvazaa (Danışık)- Hileli Anlaşma - Miras Bırakanın Muvazaası”, Prof. Dr. Selâhattin Sulhi Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul, 1999
• KENDİGELEN Abuzer, “Sanayi ve Ticaret Bakanlığının İçticaret 1995/1 Sayılı "Anonim ve Limited Şirketlerin Kuruluş ve Anasözleşme Değişikliği İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ"inin Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi”, İÜHFM C. 55 S. 1-2 (1996)
• KILIÇOĞLU Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2018
• KIRCA İsmail/ŞEHİRALİ ÇELİK Feyzan Hayal/MANAVGAT Çağlar, Anonim Şirketler Hukuku Cilt 1, Ankara, 2013
• KİPER Osman, Öğreti ve Uygulamada Muvazaa, Ankara, 1995
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU Necip, Borçlar Hukuku Genel Bölüm I, İstanbul, 2014
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU Necip, Güven Nazariyesi Karşısında Borç Sözleşmelerinde Hata Kavramı, İstanbul, 1968 (Hata)
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU Necip, Miras Hukuku, İstanbul, 1987
• KOCHENDÖRFER Thomas, Die Begründungsbedürftigkeit der Ausübung zivilrechtlicher Gestaltungsrechte, Göttingen, 2010 KOÇ Nevzat, “Türk Medeni Hukukunda ve Roma Hukukunda Hükümsüzlük (=Butlan)”, DEÜHFD Yıl 2 S. 2 (1981)
• KOSTKIEWICZ Jolanta Kren, OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht- OFK - Orell Füssli Kommentar (Navigator.ch), Zürih, 2016 (Art. 18 OR)
• KURU Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara, 2013
• KUT Ahmet, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht: Obligationenrecht - Allgemeine Bestimmungen Art. 1-183 OR, Zürih, 2016 (Art. 18 OR)
• MEDICUS Dieter/PETERSEN Jens, Allgemeiner Teil des BGB, Heidelberg, 2016
• MERZ Hans, Vertrag und Vertragsschluss, Friburg, 1992
• MICHAELIS Karl, “Scheingeschäft, verdecktes Geschäft und verkleidetes Geschäft im Gesetz und in der Rechtspraxis”, Festschrift für Franz Wiaecker zum 70. Geburtstag, Göttingen, 1978
• NOMER Haluk N., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2020
• OĞUZMAN M. Kemal, Medenî Hukuk Dersleri, İstanbul, 1994
• OĞUZMAN M. Kemal/BARLAS Nami, Medeni Hukuk, İstanbul, 2018
• OĞUZMAN M. Kemal/ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul, 2018
• OĞUZMAN M. Kemal/SELİÇİ Özer/OKTAY ÖZDEMİR Saibe, Eşya Hukuku, İstanbul, 2018
• OKTAY Saibe, “İsimsiz Sözleşmelerin Geçerliliği, Yorumu ve Boşluklarının Tamamlanması”, İÜHFM C. 55 (1996)
• ÖZ Turgut, “Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Şekil Sorunları”, Prof. Dr. Hamdi Yasaman’a Armağan, İstanbul, 2017
• ÖZSUNAY Ergun, Medeni Hukukumuzda Tüzel Kişiler, İstanbul, 1978
• ÖZTAN Bilge, Miras Hukuku, Ankara, 2018
• ÖZTAN Bilge, Tüzel Kişiler, Ankara, 1998
• PEKCANITEZ Hakan/ATALAY Oğuz/ÖZEKES Muhammet, Medeni Usul Hukuku, Ankara, 2013
• PEKCANITEZ Hakan/ATALAY Oğuz/SUNGURTEKİN ÖZKAN Meral/ÖZEKES Muhammet, İcra ve İflas Hukuku, Ankara, 2012
• PIOTET Denis, Commentaire Romand Code Civil II Art. 457-977 CC, Basel, 2016 (Art. 519/520 CC)
• PIOTET Paul, La formation du contrat, Bern, 1956 (Formation)
• PIOTET Paul, Schweizerisches Privatrecht IV Erbrecht, C. I, Basel, 1978
• POSTACIOĞLU İlhan E., Gayrı Menkullerin Ferağına Müteallik Akitlerde Şekle Riayet Mecburiyeti, İstanbul, 1945
• REPGEN Tilman, “Abschied von der Willensbetätigung: Die Rechtsnatur der Vertragsannahme nach § 151 BGB”, Archiv für die civilistische Praxis, 200. Bd., H. 5 (2000)
• REYMOND Philippe, La cession des contrats, Lozan, 1989
• SARIKAYA Murat, Sözleşmenin Yorumlanması, İstanbul, 2019
• SAYMEN F. Halit/ELBİR Halid K., Türk Borçlar Hukuku Umumi Hükümler, İstanbul, 1966
• SCHWENZER Ingeborg, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, Bern, 2016
• SEROZAN Rona, Medeni Hukuk, İstanbul, 2015 (Medeni Hukuk)
• SEROZAN Rona, Tüzel Kişiler Özellikle: Dernekler ve Vakıflar, İstanbul, 1994
• ŞEKER Muzaffer, Yazılmamış Sayılma, İstanbul, 2015
• TAŞKIN Zeynep Damla, Sözleşmenin Kurulması, İstanbul, 2020
• TEKİNAY S. Sulhi/AKMAN Sermet/BURCUOĞLU Haluk/ALTOP Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 1993
• TERCIER Pierre/PICHONNAZ Pascal/DEVELİOĞLU H. Murat, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul, 2016
• TUNÇOMAĞ Kenan, Türk Borçlar Hukuku Cilt I Genel Hükümler, İstanbul, 1976
• UYAR Talih, “İcra ve İflas Hukukunda Tasarrufun İptali Davasının Konusu”, Ankara Barosu Dergisi S. 2011/1
• UYAR Talih, “Tasarrufun İptali Davası ve Muvazaa, Nam-ı Müstear, İşletmenin Devri, Kanuna Karşı Hile ve Perdeyi Kaldırma Teorisi”, Ankara Barosu Dergisi S. 2016/2
• VON TUHR Andreas, Der Allgemeine Teil des Deutschen Bürgelichen Rechts, C. II/1, Berlin, 1957
• VON TUHR Andreas/PETER Hans, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts Band I (mit Supplement), Zürih, 1984
• WOLF Manfred/NEUNER Jörg, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts, Münih, 2016
• YELMEN Adem, “Değiştirme Yasağı”, İzmir Barosu Dergisi 2015/3
• YILDIRIM Abdulkerim, Türk Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2017
• ZK-Yazar SOYADI Adı, Zürcher Kommentar, Zürih (İlk atıflarda yazar ad soyadı ile basım yılı verilmiştir.)