Milletlerarası Ticari Tahkimde İptal Sebebi Olarak Hakemlerin Sayısı, Nitelikleri ve Atama Usullerine İlişkin Aykırılıklar

Yıl 2023, Cilt: 29 Sayı: 2, 1223 - 1241, 31.12.2023

Sibel Özel , Danyal Ersari

https://doi.org/10.33433/maruhad.1322217

Öz

Her ne kadar hukuk uyuşmazlıklarının devlet mahkemelerinde çözülmesi esas olsa da uluslararası ticaretin gelişimi ile birlikte uyuşmazlıkların çözümünde milletlerarası tahkim tercih edilir hale gelmiştir. Bu tercihin en önemli sebeplerinden biri uyuşmazlığın hakem adı verilen uzman kişiler tarafından çözülmesi ve bu kişileri tarafların seçmesidir. Devlet mahkemelerin aksine tahkimde daimî ve daha önceden kurulmuş hakem heyeti olmadığından her uyuşmazlıkta hakem heyeti ayrı olarak oluşturulmaktadır. Prensip olarak hakemlerin seçiminde tarafların iradesi ön planda tutulmaktadır. Taraflar hakem seçimini kendileri yapabileceği gibi üçüncü kişiye de bırakabilirler. Tarafların hakem seçimi konusunda anlaşamadıkları halde veya yetkilendiren üçüncü kişi ya da kurum tarafların belirledikleri usul çerçevesinde hakem seçiminde başarısız olması durumunda, hakem seçimini yapmak üzere devlet mahkemeleri devreye girecektir. Hakem seçimi konusunda tüm bu yöntemler uygulanırken tarafların iradesine veya kanunda öngörülen kurallara uyulmaması halinde usule aykırılık sebebiyle hakem kararının iptali gündeme gelebilecektir. Çalışmamızda, hakemlerin sayısı, nitelikleri ve atama usullerine aykırılık durumları karşılaştırmalı hukuk ışığında iptal davaları bakımından incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hakem seçimi, hakemlerin sayısı, hakemlerin nitelikleri, hakemlerin atama usulleri, iptal davası

Irregularities Regarding the Number, Qualifications and Appointment Procedures of Arbitrators as a Ground for Annulment in International Commercial Arbitration

Öz

The primary authority for the resolution of legal disputes is state courts, however international arbitration has become preferable with the development of international trade. One of the important reasons for this preference is that the disputes between the parties are resolved by experts called arbitrators and these people are chosen by the parties. Unlike state courts, since there is no permanent and previously established tribunal in arbitration, the arbitral tribunal is formed separately for each dispute. In principle, the will of the parties is prioritized in the selection of arbitrators. The parties can choose the arbitrator themselves or leave it to third parties. In addition, if the parties cannot agree on the selection of the arbitrator, or if the third person or institution that was authorized fails in the selection of the arbitrator within the framework of the procedure determined by the parties, the state courts will take step to make the selection of the arbitrator. While all these methods are applied in the selection of arbitrators in case the will of the parties or the rules stipulated in the law are not followed, the annulment of the arbitral award may be on the agenda. In this study, the number of arbitrators, their qualifications, and the annulment of arbitral awards in cases of violation of appointment procedures were examined in the light of comparative law.

Anahtar Kelimeler

Choice of arbitrators, number of arbitrators, qualifications of arbitrators, appointment procedures of arbitrators, annulment case

Kaynakça

• Akaant KM, ‘Composition of an Arbitral Tribunal: Reconciling the Judicial Turmoil’ (2021) 17(2) Asian International Arbitration Journal 35-162.
• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (6. Bası, Vedat Kitapçılık 2021).
• Aktepe Artık S, Medeni Usûl Hukukunda Hakem Kararların İptali Sebepleri (On İki Levha 2023).
• Arfazadeh H, ‘La National Iranian Oil Company v. l’Etat d’Israël, Tribunal de Grande Instance de Paris, Not Indicated, 10 January 1996’ (1996) 14(2) ASA Bulletin 319-324.
• Born GB, International Commercial Arbitration (3rd edn, Kluwer Law International 2023).
• Bayata Canyaş A, UNCITRAL Model Kanunu Temelinde Uluslararası Ticarî Hakem Kararların Karşı Başvuru Yolu (Adalet 2016).
• Blackaby N, Partasides C and Redfern A, Redfern and Hunter on International Arbitration (7th edn, Oxford University Press 2023).
• Gaillard E and Savage J, Fouchard Gaillard Goldman on International Commercial Arbitration (Kluwer Law International 1999).
• Giray FK, ‘Milletlerarası Tahkimde Gizlilik’ (2015) 4(2) Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi 65-121.
• Göger YE, ‘Uluslararası Ticari Tahkimde Hakem Heyetinin Oluşturması’ (2021) 16(178) Terazi Hukuk Dergisi 1084-1098.
• Işık S, MTK ve HMK Kapsamında Hakem Kararlarına Karşı İptal Davası (On İki Levha 2022).
• Kaplan Y, Milletlerarası Tahkimde Usule Aykırılık (Seçkin 2002).
• Kaplan Y, ‘Milletlerarası Ticarî Tahkimde Hakemlerin Seçilmesi ve Sonuçları’ (1999) 19(1-2) Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 473-504.
• Kröll S, ‘Siemens – Dutco Revisited? Balancing Party Autonomy and Equality of the Parties in the Appointment Process in Multiparty Cases’ (Kluwer Arbitration Blog, 15 October 2010) <https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2010/10/15/siemens-dutco-revisited-balancing-party-autonomy-and-equalityof-the-parties-in-the-appointment-process-in-multiparty-cases/> accessed 20 June 2023.
• Lew JDM, Mistelis LA and Kröll SM, Comparative International Commercial Arbitration (Kluwer Law International 2003).
• Mafi H, Şerhi Ber Kanun-e Davariy-e Ticariy-e Beynulmeleliy-e İran (İran Milletlerarası Ticari Tahkim Kanunun Şerhi) (Jangal 2016).
• Orelli M, ‘Commentary on Chapter 12 PILS, Article 179 [Arbitral tribunal: constitution of the arbitral tribunal]’ in Manuel Arroyo (ed), Arbitration in Switzerland: The Practitioner’s Guide (Wolters Kluwer 2018).
• Özel S, Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri (Legal 2008).
• Özel S, Erkan M, Pürselim HS ve Karaca HA, Milletlerarası Özel Hukuk (On İki Levha 2022).
• Öztekin Gelgel G, ‘New-York Konvansiyonu’na Göre Hakem Kararlarının Tenfizinde Yargıtay’ın Bazı Kararlarının Değerlendirilmesi’ (2002) 22(2) Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni 1137-1158.
• Pürselim HS, ‘Milletlerarası Tahkim Kanunu Çerçevesinde Kira Sözleşmelerinin Tahkime Elverişliliği’ (2021) 27(1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 496- 512.
• Saljoughi M, Hukuk-i Beynilmelel-i Hususi (Milletlerarası Özel Hukuk) Cilt 1 (Mizan 1998).
• Scherer M, ‘Artificial Intelligence and Legal Decision-Making: The Wide Open?’ (2019) 36(5) Journal of International Arbitration 539-574.
• Scherer M and Baizeau D, ‘Swiss Federal Supreme Court confirms NIOC vs. Israel award – No Review of French Court Decision to Appoint Arbitrator in order to Avoid International Denial of Justice’ (2013) 31(2) ASA Bulletin 400-403.
• Shehata I, Arbitration in Egypt: A Practitioner’s Guide (Kluwer Law International 2021).
• Shiravi A, Davari-ye Ticari-e Beynelmelel-i (Milletlerarası Ticari Tahkim) (Semt 2014).
• Şanlı C, Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları (7. Bası, Beta 2019).
• Taşkın Â, Hakem Sözleşmesi (2. Bası, Turhan 2005).
• Vasudev S, ‘The 2019 amendment to the Indian Arbitration Act: A classic case of one step forward two steps backward?’ (Kluwer Arbitration Blog, 25 August 2019) <https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2019/08/25/the-2019-amendment-to-the-indian-arbitration-act-a-classic-case-of-one-stepforward-two-steps-backward/> accessed 20. June 2023.
• Club X. SA v. Z., Federal Supreme Court of Switzerland, 1st Civil Law Chamber, 4A_282/2013, 13 November 2013, (2014) 32 (1) ASA Bulletin 89-101.
• BKMI Industrienlagen GmbH & Siemens AG v. Dutco Construction, Cour de Cassation (1er Chambre Civile), Pourvoi N° 89-18708 89-18726, 7 January 1992, in Albert Jan van den Berg (ed), ICCA Yearbook Commercial Arbitration 1993 - Volume XVIII (Kluwer 1993)
• National Iranian Oil Company (NIOC) v. Etat d’Israel, Cour d’appel de Paris, 29 March 200, (2002) 18 (3) ASA Bulletin 553, 554.
• Taraflar belirtilmemiştir, Umman Yüksek Mahkemesi, no. 62/2018, 6 November 2018. Karar için Bkz.: (2019) 11 (1) International Journal of Arab Arbitration 159-164.
• US Court of Appeals, Second Circuit, 31 March 2005, Encyclopaedia Universalis S.A. v. Encyclopaedia Britannica, Inc <https://newyorkconvention1958.org/doc_num_data.php?explnum_id=1493> accessed 21 June 2023.
• https://vlex.co.uk/
• https://www.kluwerarbitration.com/
• https://newyorkconvention1958.org/?opac_view=-1
• https://uncitral.un.org/
• https://www.resmigazete.gov.tr/
• https://parisarbitration.com/en/
• https://vindad.com/
• https://www.indiacode.nic.in/
• https://www.arbitrare.pt/en
• https://www.international-arbitration-attorney.com/
• https://www.wipo.int/portal/en/index.html
• http://www.dutchcivillaw.com/civilprocedureleg.htm