İç Mekanlarda Gün Işığını Düşünmek: İç Mekan Gölgeleme Elemanlarını Kullanmanın Etkili Bir Yolu

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 1 - 14, 28.07.2025

Umay Bektaş , Filiz Tavşan

https://doi.org/10.30785/mbud.1542274

Abstract

İç mekanlarda gün ışığı kullanımı, enerji verimliliği sağlayarak maksimum verimlilik sunarken, kullanıcıların bilişsel ve fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamada tasarımcılara fayda sağlamalıdır. İç mekanlarda gün ışığı kullanımı için alınacak tasarım kararları, iç mekan gölgelendirme elemanları, model, kumaş türü, kumaş kalınlığı, hareket yönü ve ışık geçirgenlik özellikleri gibi faktörler tarafından belirlenir. Bu çalışmanın amacı, konut yaşam alanlarında iç mekan gölgelendirme elemanlarının gün ışığı dağılımını ve parametrelerini ortaya koymaktır. Bu bağlamda, yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen verilerle tarama model tekniği uygulanarak bir simülasyon modeli oluşturulmuş ve model üzerinde gün ışığı analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, rustik, balon ve stor perdelerin parlamayı önlemediği, çift katlı, rustik, balon ve stor perdelerin ise ışığı mekânın derinliklerine iletmediği belirlenmiştir.

Keywords

Gün ışığı , yaşam alanları , gölgeleme sistemleri , kamaşma , aydınlık düzeyi

Thinking Daylight in Interiors: An Effective Way to Use Interior Shading Elements

Abstract

The use of daylight in interiors should provide maximum efficiency by ensuring energy-efficient daylight utilization while offering benefits to designers in meeting the cognitive and physiological needs of users. Design decisions for the use of daylight in interiors are determined by factors such as interior shading elements, model, fabric type, fabric thickness, direction of movement, and light transmittance properties. The aim of this study is to reveal the daylight distribution and parameters of indoor shading elements in residential living spaces. In this context, a simulation model was created using REVIT and ECOTECT programs by applying the scanning model technique with the data obtained from semi-structured interviews and daylight analysis was performed on the model. As a result of the study, it was determined that rustic, balloon and roman blinds do not prevent glare, while double-breasted, rustic, balloon and roman blinds do not transmit light deep into the space.

Keywords

Daylight , living areas , shading systems , glare , illuminance level

Ethical Statement

This article, was produced from the unpublished master's thesis titled, Umay Bektaş/ Karadeniz Technical University/ Institute of Science and Technology/ Department of Interior Architecture/ Filiz Tavşan/ “Konut Yaşam Alanlarında Gün Işığının Etkin Kullanımı ve İç Mekan Gölgeleme Elemanlarının Etkisi”. The article complies with national and international research and publication ethics. Ethics Committee approval was not required for the study. All authors contributed equally to the article. There is no conflict of interest.

References

• Arpacıoğlu, Ü. T. (2010). Daylight oriented environment design support model (Doctoral thesis). Mimar Sinan Fine Arts University, Institute of Science and Technology, Istanbul.
• Arpacıoğlu, Ü. T., Çalışkan, C. İ., Şahin, B. M., & Ödevci, N. (2020). Mimari planlamada günışığı etkinliğinin arttırılması için kurgusal tasarım destek modeli. Tasarım+ Kuram, 16(29), 53-78. DOI: https://doi.org/10.14744/tasarimkuram.2020.70783
• Bektaş, U. (2022). Gün ışığı görsel belgeleri. Umay Bektaş Arşivi, Trabzon, Türkiye.
• Bellia, L., Cesarano, A., Iuliano, G. F., & Spada, G. (2008). Daylight glare: A review of discomfort indexes. Academia.edu. Access Address (15.10.2022): https://www.academia.edu/16320838/DAYLIGHT_GLARE_A_REVIEW_OF_DISCOMFORT_INDEXES
• Cargill, K. (2002). Katrin Cargill's curtain bible: Simple and stylish designs for contemporary curtains and blinds. Bulfinch.
• CIBSE (1999). Daylighting and window design. The Friary Press.
• Clifton-Mogg, C., & Merrell, J. (2005). The curtain design source book. Ryland Peters and Small.
• Clifton-Mogg, C., & Paine, M. (1992). The curtain book. Mitchell Beazley.
• Çiftçi, M. E., & Arpacıoğlu, Ü. (2021). Gün ışığı yönlendirme sistemleri. Journal of Architectural Sciences and Applications, 6(1), 59-76. doi: https://doi.org/10.30785/mbud.794257
• Doğan, T., & Park, Y. C. (2017). A new framework for residential daylight performance evaluation. In Proceedings of the 15th IBPSA Conference (pp. 170-178). San Francisco, CA. DOI: https://doi.org/10.26868/25222708.2017.103
• Duraler, Y. (2017). Tip ilkokul dersliklerinin gün ışığından etkin yararlanması açısından tasarlanmasına yönelik bir çalışma [Unpublished doctoral dissertation]. İstanbul Technical University.
• Erel, B. (2004). Gün ışığı ile aydınlatma alanında geliştirilen yeni teknolojiler hakkında bir araştırma [Unpublished doctoral dissertation]. İstanbul Technical University.
• Grondzik, W. T., Kwok, A. G., Stein, B., & Reynolds, J. S. (2010). Mechanical and electrical equipment for buildings (11th ed.). John Wiley and Sons.
• IESNA. (2011). IESNA Lighting Handbook: Reference and Application (10th ed.). Illuminating Engineering Society of North America.
• Kelley, E. F., Lindfors, M., & Penczek, J. (2006). Display daylight ambient contrast measurement methods and daylight readability. Journal of the Society for Information Display, 14(11), 1019-1030. DOI: https://doi.org/10.1889/1.2393026
• Kılıç, Z. A. (2018). Cephe açıklıklarının iç mekandaki günışığı performansına etkisinin konut örneğinde incelenmesi [Unpublished doctoral dissertation]. İstanbul Technical University.
• Kittler, R., Kocifaj, M., & Darula, S. (2012). Daylight science and daylighting technology. Springer.
• Koster, H. (2004). Dynamic daylighting architecture. Birkhäuser.
• Köse, F. B. (2019). Optimizing the window size and depth of a south-facing room with prismatic panels for a better daylight performance [Unpublished doctoral dissertation]. İzmir Institute of Technology.
• Lechner, N. (2015). Heating, cooling, lighting: Sustainable design methods for architects (4th ed.). John Wiley and Sons.
• Lee, E. S., DiBartolomeo, D. L., & Selkowitz, S. E. (1998). Thermal and daylighting performance of an automated venetian blind and lighting system in a full-scale private office. Energy and Buildings, 29(1), 47-63. DOI: https://doi.org/10.1016/S0378-7788(98)00035-8
• Leslie, R. P., Radetsky, L. C., & Smith, A. M. (2012). Conceptual design metrics for daylighting. Lighting Research
• and Technology, 44(3), 277-290. DOI: https://doi.org/10.1177/1477153511423076
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM). (2022, April). General statistical data of Trabzon province. Access Address (18.05.2022): https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=Aandm=TRABZON
• Neubauer, L. (2011). The complete photo guide to curtains and draperies: Do-it-yourself window treatments. Creative Publishing International.
• Nielson, K., & Taylor, D. (2011). Interiors: An introduction (5th ed.). McGraw Hill.
• Okutan, H. (2008). Gün ışığı ile aydınlatmanın temel ilkeleri ve gelişmiş gün ışığı aydınlatma sistemleri [Unpublished doctoral dissertation]. Mimar Sinan Fine Arts University.
• Olbina, S. & Beliveau, Y. (2010). Decision-making framework for selection and design of shading devices based on daylighting. Journal of Green Building, 2(3), 88-105. DOI:https://doi.org/10.3992/jgb.2.3.88
• Philips, D. (2000). Lighting modern buildings. Architectural Press.
• Pierson, C., Wienold, J., & Bodart, M. (2017). Discomfort glare perception in daylighting: Influencing factors. Energy Procedia, 122, 331-336. DOI: https://doi.org/10.1016/j.egypro.2017.07.332
• Randall, C. T., & Howard, P. M. (2002). The encyclopedia of window fashions: 1000 decorating ideas for windows, bedding, and accessories (4th ed.). Charles Randall Inc.
• Reinhart, C. F., Mardaljevic, J., & Rogers, Z. (2006). Dynamic daylight performance metrics for sustainable building design. Leukos, 3(1), 7-31. DOI: https://doi.org/10.1582/LEUKOS.2006.03.01.001
• Rossi, M. (2019). Circadian lighting design in the LED era. Springer.
• Schuman, R., Rubinstein, F., Papamichael, K., Beltran, L., Lee, E. S., & Selkowitz, S. (1992). Technology review: Shading systems. Lawrence Berkley National Laboratory.
• Scuito, S. (1998). Solar control: An integrated approach to solar control techniques. Renewable Energy, 15(1), 368-376. DOI: https://doi.org/10.1016/S0960-1481(98)00189-X
• Sönmez, İ. (2019). Testing room and window design parameters for daylight performance according to BREEAM assessment criteria: Cases of London and Izmir [Unpublished doctoral dissertation]. İzmir Institute of Technology.
• Szmyt, J., & Mikolajczyk, Z. (2010). Light transmission through decorative knitted fabrics in correlation with their fabric cover. AUTEX Research Journal, 10(2), 44-48.
• Şahinoğlu, S. (2012). Gölge elemanlarının pencerenin ısıtma/soğutma enerjisi ve görsel konfor performansına etkisinin değerlendirilmesi [Unpublished doctoral dissertation]. İstanbul Technical University.
• Tregenza, P. R., Perez, R., Michalsky, J., Seals, R., Molineaux, B., Ineichen, P., & Cimmission Internationale de l'éclairage. (1994). Guide to recommended practice of daylight measurement. Access Address (15.10.2022): https://archive-ouverte.unige.ch/unige:103820
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2005). Türkçe sözlük (10th ed.). Akşam Sanat Okulu Matbaası.
• Yılmaz, A., Özyılmaz, H., & Aluçlu, İ. (2005). Işık gölgenin yüzey mekan aydınlatmasına etkisinin örneklerle irdelenmesi. In EMO II. Ulusal Aydınlatma Sempozyumu ve Sergisi Bildirileri (pp. 205-210). EMO.