ADLİ MUHASEBE MESLEĞİNİN MUHASEBE MESLEK MENSUPLARI ARASINDA FARKINDALIĞI: TRABZON SMMMO ÜYELERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 18 Sayı: 56, 141 - 164, 01.01.2019

İdris Karslıoğlu Alper Karavardar

Öz

Günümüzde mahkemelere intikal eden mali uyumsuzluklardaki artış, suçların yapısının karmaşık olması ve hukukçuların bu durumda yetersiz kalması, yeni bir çalışma alanı olan adli muhasebecilik mesleğinin doğmasına neden olmuştur. Bu çalışmada Trabzon ilinde faaliyet gösteren meslek mensuplarının adli muhasebecilik mesleği hakkındaki farkındalık düzeylerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla Trabzon ilindeki 253 SMMMO Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası üyesi meslek mensubuna anket uygulanmış ve veriler SPSS istatistiki analiz programı ile frekans analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre muhasebe meslek mensuplarının adli muhasebe ve adli muhasebecilik mesleğini duyduklarını ancak çoğunun konu hakkında bilgilerinin az olduğu belirlenmiştir. Meslek mensuplarının bu mesleği bilirkişilik olarak bildikleri ve bilirkişilik müessesesinin de etkin olarak işlemediğini düşündükleri anlaşılmaktadır. Meslek mensupları hile ve yolsuzlukları önlemede denetim faaliyetlerinin yetersiz olduğunu, adli muhasebeye ilişkin yasal düzenlemelerin henüz yeterli olmadığını, adli muhasebecilik konusunda verilen eğitimlerin yetersiz olduğu bununla birlikte eğitimlerde stajın gerekli olduğunu düşünmektedirler

Anahtar Kelimeler

Adli Muhasebe, Hile Araştırmacılığı, Dava Desteği, Uzman Tanıklık

THE AWARENESS OF FORENSIC ACCOUNTING PROFESSION AMONG PROFESSIONAL ACCOUNTANTS: A RESEARCH ON MEMBERS OF TRABZON CHAMBER OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS

Öz

At the present day, the increase in fiscal incompatibilities which are sent to the courts, the complexity of the structure of the crimes and the inadequacy of the member of the legal professions has led to the emergence of a new field of forensic accounting profession. In this study, it was aimed to investigate professional accountants in Trabzon province of the level of awareness about forensic accounting profession. For this purpose, a questionnaire was applied to 253 SMMMO members in Trabzon province and obtained data were analyzed, frequency analysis was applied by SPSS statistical analysis program. According to the results of the research, it has been determined that accounting profession members have heard the profession of forensic accounting concept and forensic accountancy although, majority of them have less information about the subject. It is understood that the members of the accountancy profession know forensic accountancy profession as an expert witnesses and they think that the institution of expert witnessing does not act effectively. Accountants think that audit activities are inadequate to prevent fraud and corruption, judicial legislation and education are not sufficient relating to forensic accounting nonetheless internship is necessary in education

Anahtar Kelimeler

Forensic Accounting, Fraud Examination, Litigation Support Consulting, Expert Witnessing

Kaynakça

• Açık, S. (2016). Adli Muhasebecilik Mesleğinin Faaliyet Alanları ve Eğitim Boyutu Açısından İncelenmesi. Ata- türk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20 (3), s.1071-1090.
• Akın, O., Onat, K, O. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebecilik Kavramına Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 8 (1), s.33-51.
• Aksu, İ., Uğur, A., Çukacı, Y, C,. (2008).Adli Muhasebe ve Adli Muhasebecilik Mesleğinin Bir Kolu Olarak Bilir- kişilik. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9, s.63-71.
• Akyel, N. (2009). Adli Muhasebecilik ve Türkiye’de Uygulanabilmesi İçin Altyapı Bileşenlerinin Mevcut Durumu, Değerlendirilmesi ve Öneriler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Al, A. (2014). Adli Muhasebe ve Karar Alma Arasındaki İlişkilerin Finansal Kararlar Açısından Değerlendirilme- si. Mali Çözüm Dergisi, 24 (125), s.95-124.
• Altunay, M, A., Acar, D. (2015). Türkiye’deki Adli Muhasebeciliğin Hâkimlerin Bakış Açıları Bağlamında Anali- zi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (4), s.43-66.
• Atmaca, M., Terzi, S. (2013). Adli Muhasebe - Adli Muhasebe Uygulamalarının Muhasebe Meslek Mensupları Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 (1), s.203-207.
• Bayrak, N. (2016). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Türkiye’de Uygulanabilirliğinin Tespitine Yönelik Bir Araştır- ma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Bekçioğlu, S., Coşkun, A., Gümüş, U, T. (2013). İşletmelerde Hile ve Yolsuzlukların Önlenmesinde Farklı Bir Yaklaşım: Adli Muhasebe. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 59, s.1-15.
• Bozkurt, N. (2000). Muhasebe ve Denetim Mesleğinde Yeni Bir Alan Adli Muhasebecilik. Yaklaşım Dergisi. 8 (94), s.55-61.
• Chiang, J. (2013). Accountants Uncover Opportunity In Forensics. Media Center RSS. Retrieved February 12, 2018, fromhttp://www.ibisworld.com/media/2013/08/21/accountants-uncover-opportunity-inforensics/ (Erişim: 20.02.2018).
• Ciğer, A., Topsakal, Y. (2015). Adli Muhasebecilik Mesleğine Genel Bakış: Adli Muhasebe Eğitiminin Faydaları ve Engelleyicileri. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi,31,s.70-88.
• Coşkun, A. (2013). Adli Muhasebede Farkındalık: Türkiye’deki Bağımsız Denetim şirketleri Üzerine Bir Araştır- ma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Çabuk, A., Yücel, E. (2012). Adli Muhasebecilik Mesleğinin Türkiye’deki Gelişme Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 56, s.67-84.
• Çankaya, E., Dinç, E., Çoban, Y. (2014). Adli Muhasebede Uzman Tanıklık Mesleği: Muhasebe Meslek Mensup- ları Üzerine Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi,23, s.70-94.
• Dağdeviren, İ, E., Mirza, Ş. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebeye İlişkin Görüşlerinin Be- lirlenmesine Yönelik Ege Bölgesinde Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 10 (2), s.209-234. Doğan, S. (2016). Adli Muhasebecilik Mesleği ve Mesleğin Geleceği. Finans ve Bankacılık Çalışmaları Dergisi, 5 (5), s.16-29.
• Edelhertz, H. (1970). The Nature, İmpact, and Prosecution Of White - Collar Crime. Washington, DC: National Institute of Law Enforcement and Criminal Justice.
• Gülten, S. (2010). Adli Muhasebe Kavramı ve Adli Müşavirlik Mesleği. Ankara Barosu Dergisi, 3, s.311-320.
• Kalaycı, Ş. (Ed.). (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara. Asil Yayın.
• Karacan, S. (2012). Hukuk İle Muhasebenin Kesişme Noktası: Adli Muhasebe. Uluslararası İktisadi ve İdari İn- celemeler Dergisi, 8,s.105-128.
• Kıllı, M., Çeviren, S, M. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Adli Muhasebe Farkındalıkları: Mersin İlinde Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19 (1), s.87-108.
• Kıllı, M. (2016). Türkiye’deki Üniversitelerde Adli Muhasebe Eğitimi ve Lisansüstü Çalışmalar Üzerine Bir İnce- leme, Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Kongresi Bülent Ecevit Üniversitesi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı, 3, s.719-728.
• Meriç, A., Erkuş, H. (2016). Türkiye’de Bilirkişilik Müessesesi Bağlamında Muhasebe Meslek Mensuplarının Yaptığı Uzman Tanıklık Faaliyetlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştır- maları Dergisi, 14 (2), s.317-340.
• Otlu, F., Durmuş, F. (2010). Muhasebe Meslek Mensuplarının Muhasebe Mesleğine Bakış Açılarının Değerlendi- rilmesi ve Elazığ Ilı Uygulaması. Muhasebe ve Denetime Bakış, Yayın No: 31, s.77-92.
• Özen, M. (2016). Türk Ceza Kanunu’nda Düzenlenen Hileli ve Taksirli İflas Suçları (TCK M. 161, 162). Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi, 65 (4), s.3567-3584.
• Pala, F. (2011). Adli Muhasebe Mesleği ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pamukçu, A. (2017). Adli Muhasebe ve Bağımsız Denetim Sürecine Etkisi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 12 (48), s.227-244.
• Pazarçeviren, S, Y. (2005). Adli Muhasebecilik Mesleği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), s.1-19.
• Pehlivanlı, D. (2011). Hile Denetimi Metodolojisi ve Raporlama. (1. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım. Pehlivan, A., Dursun, A. (2012). Türkiye’de Adli Muhasebe Eğitimine Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26 (2), s.129-141.
• Peloubet, Maurice E. (1946). Forensic Accounting: It’s Place in Today’s Economy. Journal of Accountancy, 1, (6), s.458-462.
• Peterson, B. K.,Reider, B. (2001). An Examination of Forensic Accounting Courses: Content and Learning Activi- ties. Journal of Forensic Accounting, 2 (1), s.25-41.
• Rebele, J. R.,Apostolou, B. A., Buckless, F. A., Hassell, J. M., Paquette, L. R., Stout, D. E. (1998). Accounting Education Literatüre Review (1991 – 1997), Part 1: Curriculum and İnstructional Approaches. Journal of Accoun- ting Education,16 (1), s.1-51.
• Sevim, U., Arslantürk, Ç, D. (2017). Müşterilerin Banka Seçimini Etkileyen Kriterlerin Belirlenmesi: Giresun İli Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18, s.201-220.
• Sutherland, E.H. (1949), White - Collar Crime, Dryden Press, New York, NY.
• Terzi, S., Kıymetli Ş, İ. (2015). Adli Muhasebede Hilelerin Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı. Ulus- lararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 14, s.477-490.
• Toraman, C., Abdioğlu, H., İşgüden B. (2009). Aklama Suçunun Önlenmesine Yönelik Çabalar: Adli Muhasebe- cilik Mesleği ve Uygulamaları. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), s.17-55.
• Ulucan Özkul, F., Pektekin, P. (2009). Muhasebe Yolsuzluklarının Tespitinde Adli Muhasebecinin Rolü ve Veri Madenciliği Tekniklerinin Kullanılması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 11 (4), s.57-88.
• Usul, H., Topçuoğlu, M. (2011). Finansal Manipülasyonların Ortaya Çıkarılması ve Önlenmesinde Adli Muhase- benin Önemi: Türk Hukuk Sisteminde Var Olması Gerekliliği Üzerine Bir Tartışma. Süleyman Demirel Üniversi- tesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (3), s.53-66.
• http://adli-muhasebe.com/index.php?option=com_content&view=article&id=9&Itemid=9 (Erişim: 01.12.2017).
• http://www.turmob.org.tr/istatistikler/c8172e63-2bef-4919-a863-86e403bfdf0a/meslek-mensubu-dagilim-tablo- su-(sm-smmm) (Erişim: 12.01.2018).
• http://www.turmob.org.tr/istatistikler/df447eb1-e8ef-4df2-a3c0-92376d568eba/meslek-mensubu-cinsiyet-tablosu (Erişim: 20.02.2018).