OPINIONS OF INDEPENDENT AUDITORS ON THE EFFECT OF INFORMATION SYSTEMS AUDIT ON INDEPENDENT AUDIT, INVESTIGATION OF THE KNOWLEDGE LEVELS REGARDING E-DOCUMENT PRIVATE INTEGRATORS INFORMATION SYSTEM AUDIT

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 72, 145 - 170, 30.05.2024

Zeliha Koca , Ahmet Fethi Durmuş

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1382421

Öz

Corporate utilization of information technologies in all business processes has changed the way data is processed, stored, transferred 'and checked. Thus, it is necessary to account for and take precautions regarding risks caused by the utilization information technologies in accounting and inspection. Information systems are to be inspected regularly. In our country, The Office of income management under the Ministry of Finance utilizes information technologies through applications such as "e- Fatura, e- Arsiv, e- Irsaliye, e- Defter, e-Bilet, e- Serbest'' employment bills and e-Mütahsil bills, which are regarded as e- documents: Private integration, which is one method of transferring e-documents over electronic systems is the most frequently used. The subject of the study is an inquiry of the opinions and the level of knowledge held by independent inspectors in the province of Ankara, regarding the impact of information systems on private inspection and e- document special integrators. In this context, literature research and a survey prepared according to "E- Document Private integrator inspection manual" was conducted. The survey was conducted in person with independent inspectors in the Province of Ankara. In conclusion, independent inspectors who believe that information technology inspection is a part of independent inspection which needs to be examined and analyzed comprehensively, also agreed that both methods of inspection when carried out together in harmony, help produce more clear results.

Anahtar Kelimeler

Information Systems Audit, Independent Audit, Private Integrator Organizations.

BAĞIMSIZ DENETÇİLERİN BİLGİ SİSTEMLERİ DENETİMİNİN BAĞIMSIZ DENETİME ETKİSİ KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLERİ VE E-BELGE ÖZEL ENTEGRATÖRLERİ BİLGİ SİSTEM DENETİMİNE İLİŞKİN BİLGİ DÜZEYLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Öz

İşletmelerin finansal işlemlerde, finansal tabloların hazırlanmasında, tüm iş süreçlerinde bilgi sistemlerinden yararlanılması, verilerin işlenme, saklanma, aktarılma ve kontrol edilme biçimini değiştirmiştir. Bu durum muhasebe ve denetim alanlarında bilgi sistemlerinin kullanımından kaynaklı risklerin dikkate alınmasını gerekli kılmış ve bilgi sistemleri denetiminin önemini ortaya koymuştur. Ülkemizde bilgi sistemleri, Maliye Bakanlığına bağlı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından e-Fatura, e-Arşiv fatura, e-İrsaliye, e-Defter, e-Bilet, e-serbest meslek makbuzu (SMM), e-Müstahsil Makbuzu gibi uygulamalar ile e-belge başlığı altında kullanılmaktadır. e-Belgelerin elektronik ortamda iletim yöntemlerinden biri olan özel entegrasyon en çok tercih edilen yöntemdir.
Çalışmanın konusunu Ankara ilinde bulunan bağımsız denetçilerin, bilgi sistemleri denetiminin bağımsız denetime etkisi konusundaki görüşleri ve e-belge özel entegratörleri bilgi sistem denetimine ilişkin bilgi düzeylerinin araştırılması oluşturmaktadır. Bu bağlamda literatür taraması ve e-Belge Özel Entegratörleri bilgi sistemleri denetimi kılavuzu doğrultusunda hazırlanan sorular ile Ankara ilinde yer alan bağımsız denetçilere yüz yüze anket uygulamalı bir araştırma yapılmıştır. Çalışmanın sonunda bilgi sistemleri denetiminin bağımsız denetimin bir parçası olduğuna ve bağımsız denetim sürecinde kapsamlı bir biçimde incelenmesi ve analiz edilmesi gerektiği görüşüne katılan bağımsız denetçiler; her iki denetimin uyum içerisinde yürütülmesinin daha şeffaf sonuçların ortaya çıkmasına katkı sağlayacağını kabul etmektedirler.

Anahtar Kelimeler

Bilgi Sistemleri Denetimi, Bağımsız Denetim, Özel Entegratör Kuruluşları.

Kaynakça

• Angel, R.O. (2018). Information Technology Control and Audit, Taylor Francis Group, London.
• Çelik, A. & Akgemci, T. (2010). Yönetim Bilişim Sistemleri. Gazi Kitabevi.
• Dinç, Y. & Cengiz, S. (2014). Muhasebe Denetiminde Hata Ve Hilenin Denetçi Etiği Açısından İncelenmesi: Enron Skandalı Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1): 230.
• Durmuş, A. F. & Koca, Z.(2019). " Muhasebe İşlemlerinde Dijitalleşmenin Denetime Etkisi", 1. Uluslararası Beydağı Sosyal ve Beşeri Bilimler Kongresi, (s. 279-287).
• e-Belge Özel Entegratörleri Bilgi Sistemleri Denetimi Kılavuzu (ÖEBSD). (2019). Erişim Adresi. https://ebelge.gib.gov.tr/dosyalar/kilavuzlar/ebelge_ozel_entegratorlerı_bılgı_sıstemlerı_denetımı kılavuzu.pdf
• Güredin, E. & Uyar, S. (2020). Denetim ve Güvence Hizmetleri. Türkmen Yayınları.
• IT Audit Manual. (2017). Grant Thornton’un Eğitim Notları. İsveç.
• KPGM BT Denetim Standartları ve Uygulamaları Araştırma Raporu 2017. Erişim Tarihi.24.08.202
• Özarslan D. (2014). Muhasebe Bilgi Sistemleri Denetimi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Ankara, Türkiye.
• Özbilgin, İ. G. (2003). Bilgi Teknolojileri Denetimi ve Uluslararası Standartlar. Sayıştay Dergisi, (49): 127
• Özbilgin, İ. G. (2012). Kamu Kurumları Açısından Bilgi Sistemleri Denetimi. Bilişim Dergisi. (147), 162-166.
• SAYIŞTAY 2013. Bilişim Sistemleri Denetim Rehberi. T.C. Sayıştay Başkanlığı,
• Selimoğlu, S.K. & Özbirecikli, M. (2019). Bağımsız Denetim Türkiye Denetim Standartlarıyla Uyumlaştırılmış. Nobel Akademik Yayıncılık Yıldırım, S. (2017). Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi, Bilgi Sistemleri Denetim Süreçleri Yeterlik Etüdü. İstanbul.
• Sermaye Piyasası Kurulu, (2013). Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ, Seri: X, No: 22, Ankara, 240 http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=590&fn adresinden alındı.
• Yalkın, L. D. (2011). Bilgi Teknolojileri Denetimi. Kavramsal Çerçeve, Aşamaları, Sınırları, Sorunları, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye.
• https://www.geeksforgeeks.org. Erişim Tarihi. 15.10.2022