The Representation of Phenomenology in the Philosophy of Art: Eye and Mind

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 95 - 100, 30.06.2025

Sümeyye Tanta

https://doi.org/10.60077/medkul.1676394

Abstract

This study aims to analyze Maurice Merleau-Ponty’s Eye and Mind within the framework of phenomenology and the philosophy of art. Phenomenology, one of the influential philosophical movements of the 20th century, emerged as an approach focusing on how objects are perceived rather than on the objects themselves. Established by Edmund Husserl, this perspective allows for a reconsideration of the relationship between art and perception through Merleau-Ponty’s body-centered interpretation. Eye and Mind is not merely a text about art but a philosophical inquiry that addresses the concepts of being, body, and perception through artistic expression. In this work, Merleau-Ponty argues that the artist is not solely an observer but a subject who experiences existence and reconstructs it through the body. Particularly emphasizing the views of the painter Cézanne, the philosopher suggests that seeing is not simply a gaze but a sensual engagement with being. The study highlights the idea that art functions not just as an aesthetic representation but as a mode of being that reveals the world. Existing literature on Eye and Mind also supports this approach, positioning the work as a significant resource in the fields of philosophy of art and visual culture, especially within discussions of body, gaze, and perception.

Keywords

Eye and Mind , Maurice Merleau-Ponty , Philosophy of Art , Phenomenology , Visual Culture

Fenomenolojinin Sanat Felsefesindeki Temsili: Göz ve Tin

Abstract

Bu çalışma Maurice Merleau-Ponty’nin Göz ve Tin adlı eserini fenomenoloji ve sanat felsefesi ekseninde ele almayı amaçlamaktadır. 20. yüzyıl felsefesinin etkili akımlarından biri olan fenomenoloji nesnelerden çok, o nesnelerin nasıl algılandığına odaklanan bir düşünce biçimi olarak ortaya çıkmıştır. Edmund Husserl’in temellerini attığı bu yaklaşım, Merleau-Ponty’nin beden merkezli yorumuyla sanat ve algı ilişkisini yeniden düşünmeyi mümkün kılar. Göz ve Tin, yalnızca sanat üzerine bir metin değil; varlık, beden ve algı kavramlarını sanat üzerinden tartışan bir felsefi sorgulama metni olarak değerlendirilmektedir. Merleau-Ponty bu eserinde sanatçının yalnızca gözlemleyen değil, varoluşu deneyimleyen ve onu beden yoluyla yeniden kuran bir özne olduğunu savunur. Özellikle ressam Cézanne’ın görüşlerine sıkça yer veren filozof, görmenin yalnızca bir bakış değil, varlıkla tensel bir temas olduğunu ileri sürer. Çalışmada sanatın estetik bir temsil olmaktan öte, dünyayı açan bir varoluş biçimi olduğu düşüncesi ön plana çıkmaktadır. Literatürde Göz ve Tin üzerine yapılmış çalışmalar da bu yaklaşımı desteklemekte; eser, beden, bakış ve algı ekseninde sanat felsefesi ve görsel kültür alanlarında değerlendirilen önemli kaynaklardan biri olarak konumlanmaktadır.

Keywords

Göz ve Tin , Maurice Merleau-Ponty , Sanat Felsefesi , Fenomenoloji , Görsel Kültür

References

• Ararat Cüceoğlu, E., & Sinanlar Uslu, S. (2024). Sanatsal ifadelerde “bedensiz göz” imgesine ait bakışın fenomenolojisi. Sanat Yazıları, (51), 429–440. https://doi.org/10.61742/sanatyazilari.1518636
• Aydın, A. (2020). Merleau-Ponty’nin bedenlenme fenomenolojisi bilinç ve beden bütünlüğü. Kilikya Felsefe Dergisi, (1), 77-90.
• Direk, Z. (2021). Çağdaş kıta felsefesi: Bergson’dan Derrida’ya. Fol Kitap.
• Kaçar, E. (2018). Lacan ve topoloji. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (25), 535–554.
• Merleau-Ponty, M. (2012). Göz ve tin (A. Soysal, Çev.) Metis Yayınları.
• Öktem, Ü. (2005). Fenomenoloji ve Edmund Husserl’de apaçıklık evidenz problemi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 45(1), 27–55.
• Selvi, S., & Kılıç, Y. (2023). Cezanne’dan hareketle Merleau-Ponty’nin fenomenolojisinde sanatın önemi. Temaşa: Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, 19, 140–152. https://doi.org/10.55256/temasa.1272081
• Şan, E. (2017). Intentionality and givenness in french phenomenology: M. Henry & M. Merleau Ponty. Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (29), 65-81. https://doi.org/10.20981/kaygi.342182
• Şan, E. (2015). Merleau-Ponty. Say Yayınları.
• Şan, E. (2016). Sanat yapıtının fenomenolojisi. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 49–63.
• Esenyel, Z. (2019). Doğal dünyanın logos’undan estetik dünyanın logos’una: Cezanne’nın dinleyen gözleri. Felsefe Arkivi, 50, 43-63. https://doi.org/10.26650/arcp2019-589773