Beliren Yetişkinlikte İntihar Olasılığı: Stresle Başetme, Öfke ve Cinsiyet Açısından Bir İnceleme

Year 2018, Volume: 14 Issue: 1, 450 - 462, 20.04.2018

Zeynep Karataş Öner Çelikkaleli

https://doi.org/10.17860/mersinefd.402052

Cited By: 3

Abstract

Çalışmada
beliren yetişkinler arasında görülen intihar olasılığının stresle baş etme ve
öfke ile ilişkili olup olmadığı incelenerek, intihar olasılığının stresle baş
etme becerileri ve öfke tarafından ne derece yordanıp yordanmadığının
belirlenmesi ve intihar olasılığının cinsiyet açısından farklılaşıp
farklılaşmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, ilişkisel tarama
modeline dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu batı illerinde iki
farklı üniversitenin Eğitim Fakültelerinde öğrenim gören beliren
yetişkinlerden, gönüllülük esasına dayalı olarak belirlenen 149 (%63.4) kadın
ve 86 (%36.6) erkek toplam 235 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır.
Araştırmada intihar olasılığını belirlemek için Cull ve Gill tarafından
geliştirilen, Atlı, Eskin ve Dereboy tarafından Türkçeye uyarlanan İntihar
Olasılığı Ölçeği, stresle başetme yollarını belirlemek için Amirkhan tarafından
geliştirilen ve Aysan tarafından Türkçeye uyarlanan Başa Çıkma Stratejileri
Ölçeği, öfkeyi belirlemek için Spielberger tarafından geliştirilen ve Özer
tarafından Türkçeye uyarlanan Öfke İfade Tarzı Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin
analizinde, Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı, Çoklu Regresyon
Analizi ve Bağımsız Gruplar t-Testi kullanılmıştır. Araştırmada, beliren
yetişkinlik döneminde olan üniversite öğrencilerinde intihar olasılığının
stresle başetme ve öfkeleri ile ilişkili olduğu, intihar olasılığının stresle
başetme alt ölçeklerinden problem çözme, kaçınma ve öfke alt ölçeklerinden öfke
içe ve öfke dışa boyutları tarafından anlamlı olarak yordandığı bulgusuna
ulaşılmıştır. Ayrıca intihar olasılığının stresle başetme alt boyutu olan
sosyal destek arama ve öfke alt boyutu olan öfke kontrolü tarafından anlamlı
olarak yordanmadığı ve intihar olasılığı puanlarının cinsiyet açısından anlamlı
olarak farklılaşmadığı saptanmıştır.

Keywords

Beliren yetişkinlik, stresle başetme becerileri, öfke

References

• KaynaklarAmerican Association of Suicidology (2014). Depression and suicide risk. https://www.suicidology.org/portals/14/docs/resources/factsheets/2011/depressionsuicide2014.pdf. 17.12.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Apaydın, H., Özdemir, Ş. ve Zaroğlu Ünal, A. (2016). İntihar girişiminde bulunan bireylerde bazı değişkenlerle intihar girişimi ilişkisi. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6, 7-44.
• Arsel, C.O. ve Durak Batıgün, A. (2011). İntihar ve cinsiyet: Cinsiyet rolleri, iletişim becerleri, sosyal destek ve umutsuzluk açısından bir değerlendirme. Türk Psikoloji Dergisi, 26 (68), 1-10
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 469-480.
• Aslan, B. ve Durak Batıgün, A. (2017). Ebeveyn kabul/reddi ile intihar olasılığı arasındaki ilişkide yaşam amaçlarının aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 32(79), 67–76.
• Atak, H. ve Çok, F. (2010). İnsan yaşamında yeni bir dönem: Beliren yetişkinlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(1), 39-50.
• Atkinson R. L., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J. ve Nolen Hoeksena, S. (2002). Psikolojiye Giriş, (Çev. Yavuz Alagon) 2. Baskı, Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Atlı, Z. (2007). İntihar olasılığı ölçeği (İOÖ)’nin klinik örneklemdeki geçerlik ve güvenirlik Çalışması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Atlı, Z., Eskin, M. ve Dereboy, Ç. (2009). İntihar olasılığı ölçeğinin (İOÖ) klinik örneklemde geçerlik ve güvenirliği. Klinik Psikiyatri, 12, 111-124.
• Aysan, F. (2003). Başaçıkma stratejisi ölçeğinin Türkçe formunun oluşturulması Ege Eğitim Dergisi 3, 1, 123-132.
• Buzlu, S. (1999). Gençlerde madde kullanımı, intihar, stresle başa çıkma yolları. Hemşirelik Bülteni, 12(145), 1-11.
• Dilli, D., Dallar, Y. ve Çakır, İ. (2010). Psychological characteristics of adolescent suicide attempters presenting to a pediatric emergency service. Turk J Med Sci, 40(3), 377-390.
• Doğan, A. ve Cebioğlu, S. (2011). Beliren yetişkinlik: Ergenlikten yetişkinliğe uzanan bir dönem. Türk Psikoloji Yazıları, 14(28), 11-21.
• Durak Batıgün, A. (2004). İntihar ile ilişkili bazı değişkenler: Öfke/saldırganlık dürtüsel davranışlar, problem çözme becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri. Kriz Dergisi, 12(2), 49-61.
• Durak Batıgün, A. (2005). İntihar olasılığı: Yaşamı sürdürme nedenleri, umutsuzluk ve yalnızlık açısından bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(1), 29-39.
• Durak Batıgün, A. (2008). İntihar olasılığı ve cinsiyet: İletişim becerileri, yaşamı sürdürme nedenleri, yalnızlık ve umutsuzluk açısından bir inceleme. Türk Psikoloji Dergisi, 23(62), 65-75.
• Eisenberg, D., Gollust, S.E., Golberstein, B.A.E., & Hefner, J.L. (2007). Prevalence and correlates of depression, anxiety, and suicidality among university students. American Journal of Orthopsychiatry, 77(4), 534–542.
• Ekici, G., Savaş, H.A. ve Çıtak, S. (2001). İntihar riskini artıran psikososyal etmenler(Sosyal güvence yokluğu, göç ve diğer stresörler). Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(4), 204-212.
• Emir Öksüz, E. ve Bilge, F. (2014). Üniversite öğrencilerinin intihar olasılıklarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39 (171), 407-420.
• Franklin, J.C., Ribeiro, J.D.,Bentley, K.H., Huang, X.H., Musacchio, K.M., Chang, B.P., Fox, K.R., Kleiman, E.M., Jaroszewski, A.C., & Nock, M.K. (2017). Risk factors for suicidal thoughts and behaviors: A meta-analysis of 50 years of research. Psychological Bulletin, 143(2), 187-232.
• Gençtanırım, D. (2004). Ergenlerde intihar olasılığının yordanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Görgülü, T. ve Tutarel Kışlak, Ş. (2014). Erkek hükümlü ve tutukluların boyun eğici davranışları, depresyon ve intihar olasılıkları. Nöropsikiyatri Arşivi, 51, 40-45.
• Hankins, G., & Hankins, C. (1988). Prescription for anger: Coping with angry feelings and angry people. New York: Warner.
• Hisli Şahin, N. ve Durak Batıgün, A. (2009). Lise ve üniversite öğrencilerinde intihar riskini belirlemeye yönelik bir modelin sınanması. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 28-36.Hisli Şahin, N., Onur, A. ve Basım, H.N. (2008). İntihar olasılığının, öfke, dürtüsellik ve problem çözme becerilerindeki yetersizlik ile yordanması. Türk Psikoloji Dergisi, 23 (62), 79-88.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Karbeyaz, K., Toygar, M., & Çelikel, A. (2016). Completed suicide among University student in Eskisehir, Turkey. Journal of Forensic and Legal Medicine, 44, 111-115.
• Kessler R.C., Borges, G., & Walters, E.E. (1999). Prevalence of and risk factors for lifetime suicide attempts in the National Comorbidity Survey. Arch. Gen. Psychiatry, 56(7), 617–26Kjoller, M., & Helweg Larsen, M. (2000). Suicidal ideation and suicide attempts among adult Danes. Scand J Public Health, 28(1), 54-61.
• Klonsky, E.D., May, A.M., & Saffer, B.Y. (2016). Suicide, suicide attempts, and suicidal ideation. Rev. Clin. Psychol., 12, 307-330.
• Korb, I., & Plattner, I.E. (2014). Suicide ideation and depression in university students in Botswana. Journal of Psychology in Africa, 24(5), 420-426.
• Mackenzie, S., Wiegel, J.R., Mundt, M., Brown, D., Saewyc, E., Heiligenstein, E., Harahan, B., & Fleming, M. (2011). Depression and suicide ideation among students accessing campus healthcare. Am J Orthopsychiatry, 81(1), 101-107.
• Manchester University & HQIP (2017). Suicide by children and young people. National Confidential Inquiry into Suicide and Homicide by People with Mental Illness. http://research.bmh.manchester.ac.uk/cmhs/research/centreforsuicideprevention/nci/reports/cyp_2017_report.pdf. 17.12.2017 tarihinde erişilmiştir.
• McAuliffe, C., Corcoran, P., Keeley, H.S., & Perry, I.J. (2003). Risk of suicide ıdeation associated with problem-solving ability and attitudes toward suicidal behavior in university students. Crisis, 24(4), 160-167.
• Nock, M.K., Borges, G., Bromet, E.J. Cha, C.B., Kessler, R.C., & Lee, S. (2008). Suicide and Suicidal Bahavior. Epidemiologic Reviews, 30, 133-154.
• Özer, K. (1994). Sürekli öfke (SL-öfke) ve öfke ifade tarzı (öfke-tarz) ölçeklerinin ön çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 26-35.
• Şener, S. (1994). Çocuklarda ve ergenlerde depresyon. Depresyon Monografları Serisi, 7, 313.
• Takahashi, Y. (2001). Depression and suicide. JMAJ, 44(8), 359-363.
• TÜİK (2015). İntihar istatistikleri 2015. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21516. 18.12.2017 tarihinde erişilmiştir.
• Westefeld, J.S., Whitchard, K.A., & Range, L.M. (1990). College and university students suicide. The Counseling Psychologist, 18(3), 464-476.
• WHO (2014). Preventing suicide a global imperative. Luxembourg: WHO Library Catalog