Beceri Temelli Fen Sorularına Yönelik Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 1, 84 - 111, 26.04.2023

Göksel Ceylan , Ahmet Turan Orhan

https://doi.org/10.17860/mersinefd.1193968

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada eğitim öğretim sistemimiz içinde yer almaya başlayan ve beceri temelli sorular olarak adlandırılan fen bilimleri dersinde uygulanan sorulara ilişkin öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında Sivas iline bağlı il, ilçe ve köylerde görev yapan 33 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen dokuz adet açık uçlu sorunun yer aldığı görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile analiz edilerek verilere ait kategori ve alt kategoriler tablolar halinde yer sunulmuş ve yorumlanmıştır. Veri analizinde ise NVivo 11 programı kullanılmıştır. Araştırmaya göre öğretmenler, beceri temelli soruların öğrenciler üzerindeki en büyük etkisinin üst düzey becerileri belirleme konusunda olduğuna vurgu yapmışlardır. Aynı zamanda öğretmeler, beceri temelli fen sorularının genel anlamda fen eğitimine katkı sağladığını ve fen eğitiminde yer verilmesinin gerektiğini belirtmişlerdir. Araştırmanın bir diğer sonucu da sınavlarda sorulan beceri temelli fen bilimleri sorularının genel anlamda programda yer alan hedefler ve kazanımlarla uyumlu olduğuna fakat ders kitaplarının içerik ve soru tarzı bakımından beceri temelli fen soru kavramını karşılama konusunda yetersiz kaldığıdır. Eğitim sistemimizde beceri temelli soruların öğrencileri tanımak amacıyla ve öğrenciye sağladığı katkılar dikkate alınarak daha fazla kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

beceri temelli fen sorusu, fen eğitimi, fen bilimleri öğretmeni, öğretmen görüşü

Examination of Science Teachers' Views on Skill-Based Science Question

Öz

In this research, it is aimed to examine the opinions of the teachers about the questions applied in the science lesson, which started to be included in our education system and called as skill-based questions. Phenomenology, one of the qualitative research designs, was used in the research. The study group of the research consists of 33 teachers working in the provinces, districts and villages of Sivas in the 2021-2022 academic year. In the research, an interview form including nine open-ended questions developed by the researcher was used as a data collection tool. The data obtained as a result of the research were analyzed with the content analysis method, and the categories and subcategories of the data were presented and interpreted in tables. NVivo 11 program was used for data analysis. According to the research, the teachers emphasized that the biggest impact of skill-based questions on students was on identifying high-level skills. At the same time, teachers stated that skill-based science questions contribute to science education in general and that they should be included in science education. Another result of the research is that the skill-based science questions asked in the exams are generally compatible with the objectives and achievements of the program, but the textbooks are insufficient in meeting the concept of skill-based science questions in terms of content and question style. In our education system, it is recommended to use more skill-based questions in order to get to know the students and considering the contributions they provide to the students.

Anahtar Kelimeler

skill-based science education, science education, science teacher, teacher view

Kaynakça

• Aksoy, T. (2018). Okuma alışkanlığının temel eğitimden ortaöğretime geçiş (TEOG) sınavına etkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 485976).
• Akyürek, G. (2019). LGS ve TEOG sınavlarının fen bilimleri dersi öğretim programı ve yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 555559).
• Atay, S. N. (2021). 8. sınıf Türkçe ve T.C. inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersine ait beceri temelli sorularla ilgili öğretmenlerin görüşleri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 701250).
• Barnes, M. (2005). The discriminatory effects of high-stakes testing in georgia: exploring causes and solutions. Institute of Education Sciences, 1008, 1-21.
• Baykal, A. (2014). Sınavlardan sınav beğen. Eğitim sisteminde kademeler arası geçiş ve sınavlar. Ege’den Eğitime Bakış Paneli, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi/teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
• Birinci, D. K. (2014). Merkezi sistem ortak sınavlarında ilk deneyim: matematik dersi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 8-15.
• Çepni, S., Özsevgenç, T. ve Gökdere, M. (2003). Bilişsel gelişim ve formal operasyon dönem özelliklerine göre ÖSS fizik ve lise fizik sorularının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 157, 30-39.
• Çetin, A. ve Ünsal, S. (2019). Merkezi sınavların öğretmenler üzerinde sosyal, psikolojik etkisi ve öğretmenlerin öğretim programı uygulamalarına yansıması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 304-323.
• Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
• Erdoğan, İ., Çiftçili, V. ve Meşeci-Giorgetti, F. (2010). Seviye belirleme sınavının dersler ve bölgesel farklılık açısından incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 81-95.
• Etsey, Y. K. (1997). Teachers’ and school administrators’ perspectives and use of standardized achievementtests: A review of published research. Paperpresented at the annual meeting of the American Educational ResearchAssociation, Chicago, IL.
• Gür, B., Çelik Z. ve Coşkun, İ. (2013). Türkiye’de ortaöğretimin geleceği: hiyerarşi mi eşitlik mi? Seta Analiz, 69, 1-26.
• İskamya, U. (2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının soru sorma tercihleri ile ortaöğretim kurumları giriş sınavlarında sorulan soruların Bloom taksonomisine göre analizi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 345839).
• İz, H. (2021). Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki fen bilgisi sorularının MEB kazanımlarına, PISA yeterlik seviyelerine ve yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 694321).
• Karakeçe, B. (2021). Ortaokul Matematik öğretmenlerinin beceri temelli sorulara ilişkin değerlendirmeleri. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 669846).
• Kızkapan, O. ve Nacaroğlu, O. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin merkezi sınavlara (LGS) ilişkin görüşleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 701-719.
• MEB. (2015). 2015-2016 öğretim yılı ortak sınavlar kılavuzu. MEB Yayınları.
• MEB. (2018a). Millî eğitim bakanlığı ortaöğretime geçiş yönergesi. MEB Yayınları.
• MEB. (2018b). Fen bilimleri dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2. baskı). Sage.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Sage Publications.
• Pedük, B. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programının 2015 TIMSS ve 2018 LGS sınavları kapsamında incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTez Merkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 549778).
• Sanca, M., Artun, H. , Bakırcı, H. ve Okur, M. (2021). Ortaokul beceri temelli soruların yeniden yapılandırılmış bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 219-248.
• Uzun, H. (2021). Yeni nesil matematik sorularına ilişkin ortaokul matematik öğretmenlerinin yaklaşımlarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTez Merkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 670900).
• Yalçın, E. (2019). Liseye giriş sınavı (LGS)’nın yönetici, öğretmen, öğrenci ve veliye göre incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No. 550937).
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yin, R. K. (2003). Case study research design and methods. Sage Publications.