Dağıtımcı Liderlik ile Algılanan Örgütsel Destek Arasındaki İlişki

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 2, 289 - 307, 21.08.2023

Abdullah Dağ , Bayram Bozkurt

https://doi.org/10.17860/mersinefd.1292058

Cited By: 1

Öz

Dağıtımcı liderlik ile algılanan örgütsel destek arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlayan bu araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden yordayıcı korelasyonel model ile tasarlanmıştır. Araştırmanın örneklemi belirlenirken tabakalı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda Gaziantep ili Nizip ilçesine bağlı resmi anaokulu, ilkokul, ortaokul ve liseler tabaka olarak belirlenmiş ve bu okullarda görev yapan 482 öğretmen örnekleme dahil edilmiştir. Araştırma verilerini toplamak için “Kişisel Bilgi Formu”, “Dağıtımcı Liderlik Ölçeği” ve “Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği” olmak üzere üç bölümden oluşan veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistiksel analizler için aritmetik ortalama, standart sapma; ilişkisel analizler için Pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı analizi ile basit ve hiyerarşik regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin, okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik becerilerine ilişkin algıları ve algıladıkları örgütsel desteğin yüksek olduğu görülmüştür. Öte yandan, dağıtımcı liderlik ile algılanan örgütsel destek arasında pozitif yönde yüksek düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Dağıtımcı liderliğin algılanan örgütsel desteğin pozitif yönde anlamlı bir yordayıcısı olduğu, algılanan örgütsel desteğin %74’ünün dağıtımcı liderlik ile açıklanabileceği tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre dağıtımcı liderliğin hakim olduğu bir okulda liderlik rol ve sorumluluklarında görev alan öğretmenin, örgüt içerisinde kendisini değerli hissedebileceği ve örgütsel destek algısının da bu sayede yükselebileceği söylenilebilir.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, dağıtımcı liderlik, algılanan örgütsel destek

The Relationship between Distributive Leadership and Perceived Organizational Support

Öz

This study, which aims to determine the relationship between distributive leadership and perceived organizational support, was designed with a predictive correlational model from quantitative research methods. Stratified sampling method was used to determine the sample of the study. In this context, official kindergartens, primary schools, secondary schools and high schools in Nizip district of Gaziantep province were determined as strata and 482 teachers working in these schools were included in the sample. In order to collect the research data, a data collection tool consisting of three parts: "Personal Information Form", "Distributive Leadership Scale" and "Perceived Organizational Support Scale" was used. While analyzing the data, arithmetic mean and standard deviation were used for descriptive statistical analysis; Pearson product moment correlation coefficient analysis, simple and hierarchical regression analysis were used for relational analysis. According to the findings of the study, teachers' perceptions of principals' distributive leadership skills and perceived organizational support were found to be high. On the other hand, it was determined that there was a high positive relationship between distributive leadership and perceived organizational support. It was determined that distributive leadership is a significant positive predictor of perceived organizational support and 74% of perceived organizational support can be explained by distributive leadership. According to the results obtained from the research, it can be said that teachers who take part in leadership roles and responsibilities in a school where distributive leadership is dominant can feel valuable in the organization and their perception of organizational support can increase in this way.

Anahtar Kelimeler

Leadership, distributive leadership, perceived organizational support

Kaynakça

• Adair, J. (2008). Yenilikçi liderlik. (S. Uyan, Çev.), Babıali Kültür Yayıncılık.
• Ağırdaş, Y. (2014). Resmi liselerde dağıtımcı liderlik ile iş doyumu arasındaki ilişkinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Çorum ili örneği) (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No: 366734).
• Ahmad, Z. A., & Yekta, Z. A. (2010). Relationship between perceived organizational support, leadership behavior, and job satisfaction: An empirical study in Iran. Intangible Capital, 6(2), 162-184. https://doi.org/10.3926/ic.2010.v6n2.p162-184
• Akçakaya, M. (2010). Yeni liderlik anlayışı. Adalet Yayınevi.
• Alpar, R., 1997. Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler giriş-I. Kültür Ofset Yayınevi.
• Bakır, A. (2013). Öğretmenlerin paylaşılan liderlik ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin analizi (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ ’nden erişilmiştir (Tez No: 333813).
• Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 127-148.
• Baloğlu, N. (2012). Değer temelli liderlik ile dağıtımcı liderlik arasındaki ilişkiler: okul müdürünün davranışını değerlendirmeye dönük nedensel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1367-1368.
• Bennis, W. (2003). Bir lider olabilmek. (U. Teksöz, Çev.). Sistem Yayıncılık.
• Bolden, R. (2011). Distributed leadership in organizations: A review of theory and research. International Journal of Management Reviews, 13, 251-269. https://doi.org/10.1111/j.1468-2370.2011.00306.x
• Bryk, A., & Schneider, B. (2002). Trust in schools. Russell Sage Foundation.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegam Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Chang, H. (2011). A study of the relationships between distributed leadership, teacher academic optimism and student achievement in Taiwanese elementary schools. School Leadership and Management, 31(5), 491-515. https://doi.org/10.1080/13632434.2011.614945
• Çakır, Ç. (2019). Dağıtılmış liderlik ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkide örgütsel kimliğin rolü. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(4), 1189-1209. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.23482
• Çakır, S. (2017). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel destek ile sosyal kaytarma davranış düzeylerine ilişkin görüşleri (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No: 486206).
• Çelik, V. (2013). Eğitimsel liderlik. Pegem Akademi.
• Day, C., Sammons, P., Hopkins, D., Harris, A., Leithwood, K., Gu, Q., Brown, E., Ahtaridou, E., & Kington, A. (2007). The impact of school leadership on pupil outcomes: Interim Report. Nottingham: National College for School Leadership for Department for Children, School and Families. (Research Report DCSF-RR108).
• Day, D. V., Gronn, P., & Salas, E. (2006). Leadership in team-based organizations: On the threshold of a new era. The Leadership Quarterly, 17(3), 211-216. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2006.02.001
• Derinbay, D. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algıladıkları örgütsel destek düzeyleri (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No: 322445).
• Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support, Journal of Applied Psycholgy, 71(3), 500-507. https://doi.org/10.1037/0021-9010.71.3.500
• Eisenberger, R., Rhoades, L., & Cameron, J. (1999). Does pay for performance ıncrease or decrease perceived self-determination and ıntrinsic motivation? Journal of Personality and Social Psychology, 77(5), 1026-1040. https://doi.org/10.1037/0022-3514.77.5.1026
• Elmore, R. (2000). Building a new structure for school leadership. The Albert Shanker Institute. Retrieved from http://www.shankerinstitute.org/publications/elmore-building/
• Fletcher, L. H. (2005). Distributing leadership in primary schools. Education 3-13, 46-50.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill.
• Geçer, A. (2015). Liselerde çalışan öğretmenlerin kayırmacılık ve örgütsel destek algısı (Muğla İli Örneği) (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No: 428424).
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.). Pearson.
• Gronn, P. (2000). Distributed properties: A new architecture for leadership. Educational Management and Administration, 28(3), 371-388. https://doi.org/10.1177/0263211X000283006
• Güçlü, N. ve Koşar, S. (2020). Eğitim yönetiminde liderlik. Pegem Akademi.
• Gül, A. L. (2010). Lise öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel destek (Ankara İli Örneği) (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ ’nden erişilmiştir (Tez No: 308580).
• Harris, A. (2004). Distributed leadership: Leading or misleading? Paper presented at the Annual Meeting of the American Education Research Association. Retrieved from https://www.aera.net
• Harris, A. (2005). Crossing boundaries and breaking barriers: Distributing leadership in schools [Pamphlet written for Specialist Schools Trust]. Dexter Graphics. Retrieved from http://www.almaharris.co.uk/files/distributed_leadership_pamphlet.pdf
• Harris, A. (2007). Distributed leadership: conceptual confusion and empirical reticence. International Journal of Leadership in Education, 10(3), 315-325. https://doi.org/10.1080/13603120701257313 Harris, A. (2008). Distributed leadership: According to the evidence. Journal of Educational Administration, 46(2), 172-188. https://doi.org/10.1108/09578230810863253
• Hartley, D. (2007). The emergence of distributed leadership in education: Why now? British Journal of Educational Studies, 55(2), 202-214. https://doi.org/10.1111/j.1467-8527.2007.00371.x
• Heck, R. H., & Hallinger, P. (2009). Assessing the contribution of distributed leadership to school ımprovement and growth in math achievement. American Educational Research Journal September, 46(3), 659-689. https://doi.org/10.3102/0002831209340042
• Hines, W. W., & Montgomery, D. C. (1990). Probability and statistics in engineering and management science. John Wiley and Sons, Inc.
• House, R. J., & Aditya, R. N. (1997). The social scientific study of leadership: Quo vadis?. Journal of Management, 23(3), 409-473. https://doi.org/10.1177/014920639702300306
• Hoy, W. K., & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. International Journal of Educational Management, 18(4), 250-259. https://doi.org/10.1108/09513540410538831
• Hulpia, H., & Devos, G. (2009). Exploring the link between distributed leadership and job satisfaction of school leaders. Educational Studies, 35(2), 153-171. https://doi.org/10.1080/03055690802648739
• Hulpia, H., Devos, G., & Keer, H. V. (2010). The influence of distributed leadership on teachers’ organizational commitment: A multilevel approach. The Journal of Educational Research, 103(1), 40-52. https://doi.org/10.1080/00220670903231201
• Hulpia, H., Devos, G., & Keer, H.V. (2011). The relation between school leadership from a distributed perspective and teachers’ organizational commitment: Examining the source of the leadership function. Educational Administration Quarterly, 47(5), 728-771. https://doi.org/10.1177/0013161X11402065
• Humphreys, J. H. (2001). Transformational and transactional leader behavior. Journal of Management Research, 1(3), 149-159. https://doi.org/10.4236/ss.2011.24042
• Karasar N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler ve teknikler. Nobel Yayıncılık.
• Keskin, S. (2005). Öğretmenlerin çalışma değerleri ve örgütsel vatandaşlık (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/’nden erişilmiştir (Tez No: 190145).
• Kılıç, S. (2016). Cronbach'ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48. https://doi.org/10.5455/jmood.20160307122823
• Korkmaz, M. (2006). The relationship between organizational health and robust school vision in elementary schools. Educational Research Quarterly, 30(1), 14-36.
• Korkmaz, E. ve Gündüz, H. B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1(1), 123-153. https://doi.org/10.23863/kalem.2017.4 Leithwood, K., Seashore-Louis, K., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning: A review of research for learning from leadership project. Wallace Foundation.
• Leithwood, K., Patten, S., & Jantzi, D. (2010). Testing a conception of how school leadership influences student learning. Educational Administration Quarterly, 46(5), 671-706. https://doi.org/10.1177/0013161X10377347
• Levinson, H. (2011). Liderlik psikolojisi. (Çev. D. Tayanç), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Louis, K. S. (2007). Trust and improvement in schools. Journal of Educational Change, 8, 1-24. https://doi.org/10.1007/s10833-006-9015-5
• Nolan, J., & Harty, H. (2001). Followership leadership. Education, 104(3), 311-312.
• Özer, N. ve Beycioğlu, K. (2013). Paylaşılan liderlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 12(1), 2-11.
• Rhoades, L., & Eisenberger, R. (2002). Perceived organizational support: A Review of the literature, Journal of Applied Psychology, 87(4), 698-714. https://doi.org/10.1037/0021-9010.87.4.698
• Rhoades, L., Eisenberger, R., & Armeli, S. (2001). Affective commitment to the organization: The contribution of perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 87(4), 825-836. https:// /doi.org/10.1037/0021-9010.86.5.825
• Shanock, L. R., & Eisenberger, R. (2006). When supervisors feel supported: Relationships with subordinates’ perceived supervisor support, perceived organizational support and performance. Journal of Applied Psychology, 91(3), 689-695. https://doi.org/10.1037/0021-9010.91.3.689
• Sheppard, B., Hurley, N., & Dibbon, D. (2010, May). Distributed leadership, teacher morale, and teacher enthusiasm: Unravelling the leadership pathways to school success. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Denver, Colorado. Retrieved from https://www.aera.net Silbert, L. T. (2005). The effect of tangible rewards on perceived organizational support (Unpublished master’s thesis). University of Waterloo.
• Silva, M. R. E. (2009). The role of distributed leadership quality educational organizations. (Unpublished master’s thesis).California State University, Educational Leadership, Fresno.
• Spillane, J. P. (2005). Distributed leadership, The Educational Forum, 69, 143-150. https://doi.org/10.1080/00131720508984678
• Spillane, J. P. (2006). Distributed leadership. Jossey-Bass.
• Spillane, J. P., Diamond, J.B., & Jita, L. (2003). Leading instruction: The distribution of leadership for intruction. Journal of Curriculum Studies, 35(5), 553-543. https://doi.org/10.1080/0022027021000041972
• Spillane, J. P., & Healey, K. (2010). Conceptualizing school leadership and management from a distributed perspective. The Elemantary School Journal, 111(2), 253-281. https://doi.org/10.1086/656300
• Storey, A. (2004). The problem of distributed leadership in schools. School Leadership & Management, 24(3), 249-265. https://doi.org/10.1080/1363243042000266918
• Tekin, H. (2002). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Yargı Yayıncılık.
• Terzi, A. R. ve Çelik, H. (2016). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve algılanan örgütsel destek ilişkisi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 87-98.
• Tschannen-Moran, M. (2004). Trust matters: Leadership for successful schools. Jossey Bass.
• Türk Dil Kurumu. (2017). Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Twigg, N. W. (2008). Educational leadership: The effects of perceived support, organization-based self-esteem, and citizenship behaviors on student performance. Journal of School Leadership, 18(3), 256-273. https://doi.org/10.1177/105268460801800302
• Uçar, R. (2015). İlkokul öğretmenlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyon ve yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ ’nden erişilmiştir (Tez No: 446079).
• Uslu, B. ve Beycioğlu, K. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılıkları ile müdürlerin paylaşılan liderlik rolleri arasındaki ilişki. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 323-345.
• Yılmaz, A. İ. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin paylaşılan liderlik davranışları (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ ’nden erişilmiştir (Tez No: 342363).
• Yılmaz, D. ve Turan, S (2015). Dağıtılmış liderliğin okullardaki görünümü: Bir yapısal eşitlik modelleme çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21(1), 93-129. http://doi.org/10.14527/kuey.2015.005 Zhang, J., & Faerman, S. R. (2007). Distributed leadership in the development of a knowledge sharing system. European Journal of Information Systems, 16, 479-493. https://doi.org/10.1057/palgrave.ejis.3000694