Determining the Dropout Risks of High School Students According to Various Variables

Yıl 2025, Cilt: 21 Sayı: 2, 482 - 497, 20.08.2025

Melis Kavak , Tuncer Bülbül

https://doi.org/10.17860/mersinefd.1573848

Öz

School dropout is a problem that all states are making great efforts to solve today. It is a known fact that
school dropout causes great losses to both individuals and states in the short and long term. Particularly, not
completing the secondary education level, where the greatest gains are made in terms of preparing individuals for the
business world in many respects, causes major problems at this point. Based on this framework, the relational survey
model was used in this study, which aims to determine the dropout risks of high school students according to various
variables. The sample of the study consisted of 1676 high school students studying in 19 high schools in Edirne province
center in the 2023-2024 academic years. In the study, the School Dropout subscale of the Risky Behaviors Scale
developed by Gençtanırım (2014) was used as a data collection tool. In accordance with the purpose of the study,
descriptive statistics, independent sample Mann-Whitney U test and Kruskal Wallis H test were used to analyze the
data. The findings obtained in this research are as follows: the risk of school dropout of students is higher among male
students higher than female students. Students studying in the 12th grade have a higher risk of dropping out than
students studying in the 11th grade. Students whose fathers are not alive have a higher risk of dropping out of school
than those whose fathers are alive. Likewise, students whose fathers have a higher education level have less risk of
dropping out of school. The risk of school dropout is higher in students studying in Sports High School, Vocational and
Technical Anatolian High School and Imam Hatip High School.

Anahtar Kelimeler

School dropout , risky behaviors , secondary education , high school students , formal education

Lise Öğrencilerinin Okul Terki Risklerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Öz

Okul terki günümüzde tüm devletlerin çözüme ulaştırmak için büyük çabalar harcadığı bir sorundur. Okul terkinin
kısa ve uzun vadede hem bireylere hem de devletlere büyük kayıplar yaşattığı bilinen bir gerçektir. Özellikle bireyleri
birçok açıdan iş dünyasına hazırlama noktasında en büyük kazanımların verildiği ortaöğretim kademesinin
tamamlanmaması bu noktada büyük sorunlara neden olmaktadır. Bu çerçeveden hareketle lise öğrencilerinin okul terki
risklerinin çeşitli değişkenlere göre belirlenmesinin amaçlandığı bu araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır.
Araştırmanın örneklemini, 2023-2024 eğitim-öğretim yıllarında Edirne il merkezindeki 19 lisede öğrenim gören 1676 lise
öğrencisi oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak, Gençtanırım’ın (2014) geliştirmiş olduğu Riskli Davranışlar
Ölçeğinin Okul Terki (OT) alt boyutu kullanılmıştır. Araştırmanın amacına uygun olarak verilerin çözümlenmesinde
betimsel istatistikler, bağımsız örneklem Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis H testi analizlerinden yararlanılmıştır.
Bu araştırmada elde edilen bulgular şöyledir: lise öğrencilerin okul terki riskleri erkek öğrencilerde kız öğrencilere kıyasla
daha yüksektir. 12. sınıfta okuyan öğrencilerin okul terki riskleri 11.sınıfta okuyan öğrencilere oranla daha yüksektir.
Babası sağ olmayan öğrencilerin okul terki riskleri babası sağ olanlara göre daha yüksektir. Aynı şekilde babasının eğitim
durumu daha yüksek olan öğrenciler daha az okul terki riski taşımaktadır. Okul terki riski; Spor Lisesi, Mesleki ve Teknik
Anadolu lisesi ve İmam Hatip lisesinde okuyan öğrencilerde daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Okul terki , riskli davranışlar , ortaöğretim , lise öğrencileri , örgün eğitim

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Teşekkür

Çalışmam boyunca desteğini esirgemeyen sayın hocam Prof. Tuncer BÜLBÜL'e teşekkürlerimi sunarım

Kaynakça

• Akbulut, N. (2021). Okul terkleri soyoekonomik nedenleri çözüme dönük kamu maliyesi politika programları. Efe Akademi Yayınları.
• Akthar, S. (1996). Do girls have a higher school drop-out rate than boys? A hazard rate analysis of evidence from a third world city. Urban Studies, 33(1), 49–62.
• Archambault, I., Janosz, M., Morizot, J., & Pagani, L. (2009). Adolescent behavioral, affective, and cognitive engagement in school: Relationship to dropout. Journal of School Health, 79(9), 408–415.
• Barro, S. M., & Kolstad, A. (1987). Who drops out of high school? Findings from high school and beyond. Center for Education Statistics.
• Bayhan, G., & Dalgıç, G. (2012). School dropout according to the views of high school leavers. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 13(3), 107–130.
• Beekhoven, S., & Dekkers, H. (2005). Early school leaving in the lower vocational track: Triangulation of quantitative data. Adolescence, 40(57), 197–213.
• Belfield, C., Levin, H., Muennig, P., & Rouse, C. E. (2007). The costs and benefits of an excellent education for America's children. Teachers College, Columbia University.
• Cohen, J. W. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
• Cullen, B. (2000). Evaluating integrated responses to educational disadvantage. Combat Poverty Agency.
• Çakır, R., & Çolak, C. (2019). Lise öğrencilerinin okul terki riskine ilişkin görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 269–286.
• Dekkers, H., & Claassen, A. (2001). Dropouts—Disadvantaged by definition? A study of the perspective of early school leavers. Studies in Educational Evaluation, 27(4), 341–354.
• Diyu, X. (2001). Investigation and discussion on the problem of primary and secondary school dropouts in poor areas. Chinese Education & Society, 34(5), 49–58. https://doi.org/10.2753/CED1061-1932340549
• Eğitim Reformu Girişimi. (2010). Eğitim izleme raporu 2010. https://www.egitimreformugirisimi.org
• Emiroğlu, S., & Gençtanırım-Kurt, D. (2023). Psikolojik danışman bakış açısıyla okul terki. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 6(1), 51–78.
• Entwistle, D. R., Alexander, K. L., & Olson, L. S. (2004). Temporary as compared to permanent high school dropout. Social Forces, 82(3), 1181–1205.
• EUROSTAT. (2020). Eurostat regional yearbook 2020 edition. https://ec.europa.eu/eurostat/documents/15234730/15241761/KS-HA-20-001-EN-N.pdf/63143c22-e5fe-c36e-5fc0-1b0ea994064d
• EUROSTAT. (2023). Eurostat regional yearbook 2023 edition. https://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-flagship-publications/w/ks-ha-23-001
• Farahati, F., Marcotte, D. E., & Wilcox-Gök, V. (2003). The effects of parents’ psychiatric disorders on children’s high school dropout. Economics of Education Review, 22, 167–178.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using SPSS. Sage Publications.
• Gençtanırım-Kuru, D. (2010). Ergenlerde riskli davranışların yordanması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gençtanırım-Kuru, D. (2014). Riskli davranışlar ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. The Journal of Academic Social Science Studies, 15(1), 125–138.
• Gubbels, J., Put, K. E., & Assink, M. (2019). Risk factors for school absenteeism and dropout: A meta-analytic review. Journal of Youth and Adolescence, 48, 1637–1667.
• Güngör, G. (2022). Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumları için bütüncül bir okul terki önleme programı. International Innovative Education Researcher, 2(2), 177–205.
• Hahn, A., & Danzberger, J. (1987). Dropouts in America: Enough is known for action. Institute for Educational Leadership.
• Hair, J. F., Black, C. W., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed.). Pearson Publishing.
• Ham, B. D. (2003). The effects of divorce on the academic achievement of high school seniors. Journal of Divorce & Remarriage, 38(3–4), 167–185. https://doi.org/10.1300/J087v38n03_09
• Hayes, R. L., Nelson, J., Tabin, M., Pearson, G., & Worthy, C. (2002). Using school-wide data to advocate for students' success. Professional School Counseling, 6(2), 86–95.
• Kaufman, P., Alt, M. N., & Chapman, C. D. (2001). Dropout rates in the United States: 2000 (NCES No. 2002-114). U.S. Department of Education, National Center for Education Statistics.
• Kaufman, P., Alt, M. N., & Chapman, C. (2004). Dropout rates in the United States. National Center for Education Statistics.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayınları.
• Kim, H. Y. (2013). Statistical notes for clinical researchers: Assessing normal distribution (2) using skewness and kurtosis. Restorative Dentistry & Endodontics, 38(1), 52–54.
• Koçtürk, N., Bilge, F., & Yüksel, F. (2018). Erken yaşta evlenen ergenlerin bireysel ve ailesel özellikleri, okul terki ve evlilikle ilgili sorunları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 8(50), 1–28.
• Küçükarslan, E. (2019). Meslek lisesi öğrencilerinin okul terkinde rol oynayan faktörler ve önleme stratejilerine ilişkin yönetici öğretmen ve öğrenci görüşleri: AB ülkeleri ile karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Lan, W., & Lanthier, R. (2003). Changes in students' academic performance and perceptions of school and self before dropping out of schools. Journal of Education for Students Placed at Risk, 8(3), 309–332.
• Liu, X., & Zhou, Y. H. A. (2009). Who drops out? A study of secondary school dropouts in Connecticut. NERA Conference Proceedings.
• McLanahan, S., & Sandefur, G. (1994). Growing up with a single parent: What hurts, what helps. Harvard University Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2009). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2008–2009. https://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Ortaöğretimde sınıf tekrarı, okul terk sebepleri ve örgün eğitim dışında kalan çocuklar politika önerileri raporu. MEB.
• OECD. (2022). Education at a glance 2022: OECD indicators. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/3197152b-en
• OECD. (2023). Education at a glance 2023: OECD indicators. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/e13bef63-en
• Öğülmüş, S. (2013). Ortaöğretimde sınıf tekrarı, okul terk sebepleri ve örgün eğitim dışında kalan çocuklar politika önerileri raporu. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Özbaş, M. (2010). İlköğretim okullarında öğrenci devamsızlığının nedenleri. Eğitim ve Bilim, 35(156), 32–44.
• Pagani, L. S., Japel, C., Vitaro, F., Tremblay, R. E., Larose, S., & McDuff, P. (2008). When predictions fail: The case of unexpected pathways toward high school dropout. Journal of Social Issues, 64, 175–193. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.2008.00554.x
• Painter, G., & Levine, D. I. (2000). Family structure and youths’ outcomes: Which correlations are causal? The Journal of Human Resources, 35, 524–549.
• Rumberger, R., & Ah Lim, S. (2008). Why students drop out of school: A review of 25 years of research (Policy Brief 15). UC Linguistic Minority Research Institute.
• Smits, J., & Hoşgör, A. G. (2006). Effects of family background characteristics on educational participation in Turkey. International Journal of Educational Development, 26(5), 545–560.
• Song, C., Benin, M., & Glick, J. (2012). Dropping out of high school: The effects of family structure and family transitions. Journal of Divorce & Remarriage, 52(1), 52–63.
• Sütçü, Z. (2015). Okul Terk Riski Ölçeği'nin geliştirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şimşek, H. (2011). Lise öğrencilerinde okulu bırakma eğilimi ve nedenleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(2), 27–47.
• Tamer, M. G. (2014). Trabzon ili genel liselerde okulu terk nedenlerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Education, 3(2), 16–37. https://doi.org/10.19128/turje.181079
• Tatar, Ü. (2016). Lise düzeyindeki öğrencilerin okul terk nedenlerinin sosyolojik incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Taylı, A. (2008). The important problem in education system: School dropout. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 89–101.
• Tunç, E. (2011). Okulu terk etmiş ortaöğretim öğrencilerinin benlik algıları ve rehberlik gereksinimlerinin karşılanma düzeyi [Yayımlanmış doktora tezi]. Erzurum Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yorğun, A. (2014). Lise öğrencilerinde okul terki riskinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Wang, J., & Goldschmidt, P. (1999). Opportunity to learn, language proficiency, and immigrant status effects on mathematics achievement. The Journal of Educational Research, 93(2), 101–111.
• Witte, K., & Rogge, N. (2013). Dropout from secondary education: All's well that begins well. European Journal of Education Research, Development and Policy, 48(1), 131–149.