Edebi eserin yirminci yüzyılın ilk yarısında Yeni Eleştiri içerisinde otonom ve kurgusal varlık kazanma talebi, yorumlanması hususunda tarihsellikle bağını radikal biçimde koparır. Aynı yüzyılın ikinci yarısında ise “okurun tarihselliği”ne dikkat çeken Alımlama Estetiği ve “metnin tarihselliği, tarihin metinselliği” kavramlarıyla anılagelen Yeni Tarihselcilik, Yeni Eleştiri sonrası bastırılan tarihsel bilince dönüş çabaları arasında anlamlı bir noktada durur. Ancak her iki yaklaşımda da edebi metinleri anlamanın tarihselliğinin, okurun yahut metnin tarihselliği üzerinden şekillendirilmesinin ağır bastığı görülür. Bu yazıda, ortaya çıkan bu durumun, edebi metinleri anlamanın çift yönlü tarihselliğini iki karşı uçtan eksik bıraktığı iddia edilecektir. Diğer taraftan, yazı boyunca tarihselci edebiyat teorisi, Yeni Eleşti-ri, Alımlama Estetiği ve Yeni Tarihselcilik içinde edebiyatın tarihle kurduğu gerilimli ilişkisi konusundaki temel sorular üzerinde durulacaktır. Bu yazı-da ayrıca, edebi metnin okunmasının; okurun kendisini tarih içinde bulu-vermesi, tecrübenin zamansallığı, insanın ve edebi metnin tamamlanamazlığı gibi boyutlarıyla tarihsel olduğu iddia edilecektir. Edebi metnin kurgusal varlığı ve otonomisini incitmeksizin tarihle, tarihsel olanla anlamlı bir ilişki kurabilmesi ancak okumanın tarihselliği üzerinden gerçekleştirilebilir.
The demand of the literary work to gain autonomous and fictional exist-ence within the New Criticism in the first half of the twentieth century, rad-ically breaks with the historicity in its interpretation. In the second half of the twentieth century, the Reception Aesthetics with the concept of ''histo-ricity of reader'' and New Historicism with the concept of ''historicity of text'' and ''textuality of history'' stand at a meaningful point among efforts to return to historical consciousness that disappeared after the New Criti-cism. However, in both approaches, it is seen that the historicity of under-standing literary texts predominantly shape through the only historicity of reader or only historicity of text. In this paper, it will be argued that this situation impoverishes the two-way historicity of understanding literary texts at two opposite ends. This paper also will mainly focus on the fundamental problems in the context of the tension relationship of literature with history in historicist literary theory, New Criticism, Reception Aesthetics and New Historicism. It will also be stated that reading the literary text is basically historical with its different dimensions such as the reader finds himself/herself thrown into history, the temporal of experience, the incompleteness of human existence and literary text. The ability to establish a meaningful relationship with history and historical without damaging the fictional existence and autonomy of literary text can be realized through the historicity of reading.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Religious Studies |
Journal Section | Makaleler |
Authors | |
Publication Date | December 31, 2019 |
Submission Date | October 4, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 |