Ahmed Emrî Yetkin’in Nazireleri

Yıl 2021, Sayı: 13, 139 - 171, 31.12.2021

Raşit Çavuşoğlu

Öz

Son dönem Amasya ulemasından şâir Ahmed Emrî Yetkin, sadece Amasya’da değil başta İstanbul gelmek üzere Anadolu’nun pek çok ilim ve kültür merkezindeki âlim, mütefekkir ve entelektüelleri ile tanışan ve onlar üzerinde olumlu tesirler bırakan bir şahsiyettir. Âlim kişiliğinin yanında şairliği ve eğitimciliği ile de tanınan Ahmed Emrî Yetkin, son iki asırdır Amasya’nın ilim, kültür ve sosyal hayatına yön veren Mecdîzâde ailesine mensuptur. Çok yönlü bir kişiliği olan Ahmed Emrî Yetkin, devrin mühim simaları ile yakın dostluklar kurmuştur. Üç dilde şiir yazabilen bir istidada sahip olan müellifin yayımlanan şiirleri yanında henüz yayına hazırlanmamış şiir ve mektupları bulunmaktadır. Şiirleri arasında, manzum tercüme, nazire ve tazmin gibi türler de yer alır. Bu çalışmada Ahmed Emrî Yetkin’in yayımlanmamış şiirleri arasında bulunan nazire ve tazmin türündeki manzumeleri yayına hazırlanmıştır. Çalışmanın giriş kısmından sonra Ahmed Emrî Yetkin’in ilmî ve edebî çevresi üzerinde durulmuş ve müellifin devrin âlim, mütefekkir ve şairleriyle olan mektuplaşma ve münasebetleri ele alınmıştır. Diğer başlık altında ise Ahmed Emrî Yetkin’in nazire ve tazmin türünde yazdığı manzumelerinin metni verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmed Emrî Yetkin, Nazire, Şiir, Âlim

Kaynakça

• Abdülkadiroğlu, Abdülkerim. “Sofuzade Mehmed Tevfik Efendi ve On Üç Naziresi Yirmi İki Na‘tı”. MÜFEF Türklük Araştırmaları Dergisi, 7 (1993): 53-90.
• Akkuş, Mehmet. “Ahmet Emrî Yetkin’in Siirtli Molla Bedreddin Sancar’a Gönderdiği Şiirler”. Uluslararası Amasya Alimleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı II, (Ankara: Kibatek, 2017): 11-21.
• Akyüz, Kenan ve diğerleri. “Nazîre”. MEB Türk Ansiklopedisi, İstanbul 1997, XXV/160-161.
• Atalay, Mehmet. Tahiru’l-Mevlevi’nin Türkçe Şiirleri, İstanbul: Asmaaltı Yayınevi, 2019.
• Ayar, Ali Rıza-Özel, Recep Orhan. “Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver‘in Amasya Günlükleri‘nin Tanıtımı ve Sadeleştilmesi”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, (2013), 149-167.
• Ayaşlı Es’ad Muhlis Paşa, Divançe-i Es’ad Paşa, nşr. M.S. Çöğenli-Y. Şafak-R. Toparlı, Erzurum: Erzurum Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1992.
• Ayaşlı Es’ad Muhlis Paşa, Divançe-i Es’ad Paşa, TBMM Kütüphanesi, nr. 73-7838.
• Çavuşoğlu, Raşit. “Amasya Ulemasından Ahmed Emrî Yetkin’in Hayatı ve Eserleri Üzerine”. İlkçağlardan Modern Döneme Tarihten İzler, ed. Osman Köse, 491-516. Ankara: Berikan Yayınevi, 2018.
• Ergun, Sadettin Nüzhet. Türk Şairleri. İstanbul: 1936-45.
• Güngör, Zülfikar. Tâhirü’l-Mevlevî (Olgun) Hayatı, Eserleri ve Dinî Edebiyatla İlgili Şiirleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyla Bilimler Enstitüsü, Ankara 1994, 2-269.
• Kaya, Bilge. “Nazîre Mecmûaları ve Hisâlî’nin Metâliü’n-Nezâiri”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (2005): 47-56.
• Köksal, M. Fatih. “Nazire Kavramı ve Klâsik Türk Şiirinde Nazire Yazıcılığı”. Diriözler Armağanı, (Ankara: Bizim Büro Basımevi, 2003, 215-290.
• Köksal, M. Fatih. “Nazire”, TDV İslam Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV Yayınları, 2006), 32/546-458.
• Mazıoğlu, Hasibe. Ahmet Remzi Akyürek ve Şiirleri, Ankara: Sevinç Matbaası, 1987.
• Özel, Recep Orhan. “Amasya’da Bir İlim Yuvası: Mecdîzâde Abdurrahman Kâmil Yetkin (ö. 1941) ve Oğulları Mehmet Sabri Yetkin (ö. 1963), Ahmet Emrî Yetkin (ö. 1974), Mustafa NiyaziYetkin (ö. 1959)”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6/10 (2018): 39-72.
• Özel, Recep Orhan. “Baba Oğul Üç Âlim ve Üç Terceme-i Hâl: Abdurrahmân Kâmil Yetkin (1941), Mehmed Sabri Yetkin (1963), Ahmed Emrî Yetkin (1974)”. Osmanlı Dönemi İlmî Çalışmaları I, ed. Hasan Yerkazan, (Ankara: Sonçağ Akademi Yayınları, 2021): 163-190.
• Pala, İskender. “Tazmin”, TDV İslam Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV Yayınları, 2011), 40/206.
• Sarı, Mehmet. “Adanalı Ziyâ’nın Tevhid ve Münâcât Manzûmeleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 94 (2019): 91-122.
• Sarı, Mehmet. Ziya Paşa’nın Keşfettiği XIX. Yüzyıl Heccav ve Filozof Şâiri Adanalı Ziya-Hayatı, Edebi Kişiliği- ve Şiirleri (Tenkitli Metin), İstanbul: Kurgan Edebiyat, 2020.
• Şafak, Yakup. “Ahmed Emrî’nin F. Nafiz Uzluk’a Yazdığı Mektuplarda Ahmed Remzi Dede’yle İlgili Bilgiler”, Nüsha-Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 9 (2003): 23-33.
• Şafak, Yakup. “Esad Muhlis Paşa’nın “Var” Redifli Gazeli”, Yedi İklim, 162 (2003): 57-59.
• Şafak, Yakup. “Şâir Emrî’nin Bir Mektubu ve İki Manzûmesi”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 6 (1999): 321-330.
• Şahin, Kâmil -M. Hüsrev Subaşı. “Esad Muhlis Paşa”, TDV İslam Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV Yayınları, 1995), 350 Tâhirülmevlevî (Tahir Olgun), Edebiyat Lügatı, İstanbul: 1973.
• Ülker, Muammer. “Dostum Mehmed Çavuşoğlu”. The Journal of Ottoman Studies XXV-Osmanlı Araştırmaları XXV Prof. Dr. Mehmed Çavuşoğlu’na Armağan I, (İstanbul: 2005), 51-56.
• Ülker, Muammer. “Yetkin, Ahmet Emri”. TDV İslam Ansiklopedisi, (İstanbul: TDV Yayınları, 2013), 43/505-506. Ünver, Süheyl. Amasya Defteri, Süleymaniye Kütüphanesi, nr. 736, 50.
• Yavuz, Kemal. “Türk Şiirinde Nazire”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 10 ( 2013): 359-224.
• Yetkin, Ahmed Emrî. Sübha-i Emrî (Bir Nazm-ı Nashat-âmiz, Bir Nazm-ı Nasih ve iki takriz), Ankara: Ongun Kardeşler Matbaası, 1971.
• Yetkin, Ahmed Emrî. Sübha-i Emrî, Ankara Milli Kütüphane, nr. 1794.
• Yetkin, Ahmet Emrî. Tuhfetü‘l-ihvân, Matbaatü‘s-saâde, Kahire 1957.
• Yetkin, Ahmed Emrî. Şiir Defteri I, II, III, Yazma, Şahsî Evrak.
• Yetkin, Ahmed Emrî. “Bir Nazm-ı Nasîhat-ı Âmiz”, Mahfil, 42 (1923): 103.
• Yetkin, Ahmed Emrî. “Bir Nazm-ı Nâsih”, Mahfil, 53 (1924): 88-89.
• Yetkin, Ahmed Emrî. “Makale-i Kur’aniye”, İtisam, 22 (1335): 135-136.
• Yetkin, Ahmed Emrî. “Bir Nazm-ı Nasihat-Amiz”, İtisam, 56 (1335): 684-685.
• Yetkin, Ahmed Emrî. “İbrete Saik Bir Nazm-ı Raik”, İtisam, 57 (1335): 701-702.
• Yıldız, Kenan. Sanatkâr Bir Devlet Adamından Geriye Kalanlar Es’ad Muhlis Paşa’nın Terekesi, Yavuz Argıt Armağanı, Kocaeli: Kocaeli Belediyesi Kültür Yayınları, 2010, 230-279.