Bozkırda Bir Kahraman: Gün Olur Asra Bedel Romanında Arketipsel Yolculuk

Year 2025, Volume: 14 Issue: 4, 1378 - 1394, 03.10.2025

Nurullah Bulut

https://doi.org/10.33206/mjss.1712406

Abstract

Bu çalışma, Cengiz Aytmatov’un Gün Olur Asra Bedel adlı romanını, Joseph Campbell’ın Kahramanın Sonsuz Yolculuğu adlı eserinde ortaya koyduğu arketipsel yolculuk kuramı çerçevesinde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Campbell’in mitolojik anlatılar arasında ortak bir yapı olarak tanımladığı kahramanlık yolculuğu modeli, “Ayrılma”, “Erginlenme” ve “Dönüş” olmak üzere üç temel evreden oluşmaktadır. Bu model, bireyin sıradan dünyadan ayrılarak bir dönüşüm sürecine girmesini ve ardından yeni bir bilinç düzeyiyle başlangıç noktasına geri dönmesini esas alan bir anlatı şeması sunar. Bu çalışmada, Yedigey’in Kazangap’ın cenazesini Ana-Beyit Mezarlığı’na götürme kararıyla başlayan yolculuğu, Campbell’in kahraman yolculuğu modeli çerçevesinde yapılandırılarak analiz edilmiştir. İncelemenin ilk aşamasında, Yedigey’in “Maceraya Çağrı”yı kabul edişi ve geleneksel değerlere olan bağlılığı doğrultusunda bu yolculuğu üstlenmesi ele alınmıştır. Yedigey’in geçmişi, inanç sistemi ve toplumsal sorumluluk bilinciyle kurduğu bağ, onun kahramanlık yolculuğundaki temel güdüyü oluşturmaktadır. Bu süreçte karşılaştığı fiziksel ve sembolik sınavlar, Campbell’in modelindeki “Sınavlar Yolu” evresiyle örtüşürken; Uzun Adilbay gibi karakterler ise “Doğaüstü Yardımcı” arketipiyle paralellik göstermektedir. Romanın son bölümünde, Yedigey’in bürokratik sistem tarafından dışlanması, toplumsal belleği koruma çabasının bastırılması ve Ana-Beyit Mezarlığı’na ulaşamaması, Campbell’in “Dönüş” evresinin tamamlanamamasına neden olmaktadır Bu durum, anlatının klasik döngüden sapmasının ilk göstergesi olurken, “Tanrılaştırma”, “Nihai Ödül”, “Dönüşün Reddedilişi” ve “Büyülü Kaçış” gibi evrelerin eksikliği, anlatının klasik kahraman yolculuğu döngüsünden bilinçli bir sapmayla sona erdiğini ortaya koymaktadır.

Keywords

Cengiz Aytmatov , Gün Olur Asra Bedel , Joseph Campbell , Kahramanın Sonsuz Yolculuğu , Arketipsel Yolculuk

Ethical Statement

“Bozkırda Bir Kahraman: Gün Olur Asra Bedel Romanında Arketipsel Yolculuk” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

A Hero in the Steppe: The Archetypal Journey in The Day Lasts More Than a Hundred Years

Abstract

This study aims to analyze Cengiz Aytmatov’s novel The Day Lasts More Than a Hundred Years within the framework of Joseph Campbell’s theory of the archetypal journey, as presented in his work The Hero with a Thousand Faces. Campbell defines the hero’s journey model as a universal narrative structure found in mythological stories, consisting of three main stages: “Departure,” “Initiation,” and “Return.” This model offers a narrative pattern in which the individual departs from the ordinary world, undergoes a process of transformation, and ultimately returns to the starting point with a new level of consciousness. In this study, Yedigey’s journey, which begins with his decision to take Kazangap’s body to the Ana-Beiit Cemetery, is analyzed through the lens of Campbell’s hero journey model. The first stage of the analysis focuses on Yedigey’s acceptance of the “Call to Adventure” and his commitment to traditional values in undertaking the journey. His connection to the past, belief system, and sense of social responsibility constitutes the primary motivation for his quest. The physical and symbolic trials he encounters correspond to the “Road of Trials” stage in Campbell’s model, while characters such as Uzun Adilbay parallel the archetype of the “Supernatural Helper.”In the final part of the novel, Yedigey’s exclusion by the bureaucratic system, the suppression of his effort to preserve collective memory, and his failure to reach the Ana-Beiit Cemetery lead to the incompletion of the “Return” stage in Campbell’s cycle. Furthermore, the absence of stages such as “Apotheosis,” “The Ultimate Boon,” “Refusal of the Return,” and “Magic Flight” indicates a conscious deviation from the classical structure of the hero’s journey.

Keywords

Cengiz Aytmatov , The Day Lasts More Than a Hundred Years , Joseph Campbell , The Hero with a Thousand Faces , Archetypal Journey

Ethical Statement

During the writing process of the study “Assessing the Influence of Energy Efficiency Guide Label on Consumers' Purchasing Decisions for Household Refrigerating Appliances” scientific rules, ethical and citation rules were followed. No falsification was made on the collected data and this study was not sent to any other academic publication medium for evaluation.

References

• Aytmatov C., (2022). Gün olur asra bedel (72 Baskı). Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Aytmatov C., (2024), Çocukluğum (1. Baskı). İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Bahadır A. (2007). Jung ve din. (2. Baskı). İstanbul: İz Yayınları.
• Bayat F. (2011). Türk mitolojik sistemi cilt:1. (3. Baskı). Ankara: Ötüken Neşriyat.
• Bulut, N. (2024). Türk hikâyesinde yolculuk arketipi (1980-2000). ( Doktora Tezi) Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Campbell J. (2003). Yaratıcı mitoloji: tanrının maskeleri. (5. Baskı). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Campbell J. (2019). İlkel mitoloji tanrının maskeleri (3. Baskı). İstanbul: Islık Yayınları.
• Campbell J. (2020). Kahramanın sonsuz yolculuğu. (2. Baskı). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Dıykanbayeva, M. (2015). Hatıralar ışığında cengiz aytmatov ve eserleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(1), 169-188. https://doi.org/10.7884/teke.362
• Doğan A. (2006). Bireyleşim / kemalat sürecinde kapalı ve dar mekânlar, Bilig. (37), 115-130. Erişim adresi: http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423873346.pdf
• Eliade M. (1994). Edebi dönüş mitosu. (5. Baskı). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Eliade M. (2001). Mitlerin özellikleri. (2. Baskı). İstanbul: Om Yayınevi.
• Gürsoy, B., (1999). Cengiz Aytmatov’un eserlerinde biyografisi, Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni bildirileri: 8-10 Aralık 1998-Ankara (Vol. 184). Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
• Kolcu, A. İ. (2008). Bozkırdaki bilge'yi uğurlarken, Türk Edebiyatı Dergisi (Cengiz Aytmatov Özel Sayısı), Ağustos, (418), 72-74
• Kolcu, A.İ. (2002). Bozkırdaki bilge Cengiz Aytmatov. (2. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, R. (2016). Aytmatov anlatılarında ötekileşme sorunu ve dönüş izlekleri. (2. Baskı). Ankara: Kesit Yayınları.
• Osmonakun İ. (2018).Devrinin büyük yazarı Cengiz Aytmatov hayatı ve edebî kişiliği, Ankara: Bengü Yayınları.
• Taşdelen V. (2015). Edebiyat ve psikoloji, Bizim Külliye, (66): 25-30.
• Ulutaş N. (2016). Arketipsel eleştiri bağlamında turgay nar’ın gizler çarşısı oyunu üzerine bir inceleme, Turkish Studies, 11(10): 659-680. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9688
• Uzun, G. (2008). Cengiz Aytmatov'un eserlerinde falcılık, kehanet ve rüya motifi. Journal of International Social Research, 1(3). Erişim adresi: https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/the-elements-of-dreams-oracle- and-fortune-telling-in-cengiz-aytmatovs-writing.pdf
• Ükübayeva L. (2023). Cengiz Aytmatov Kahramanlarının Edebî Dünyası (Çev: H. Aşlar). Ankara: Bengü Yayınları.
• Vogler C. (2009). Yazarın yolculuğu-senaryo ve öykü yazımının sırları. (2. Baskı). İstanbul: Okuyanus Yayınları.