Development of the Gender-Related Career Barriers Scale: Validity and Reliability Studies

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 8, 56 - 68, 31.12.2021

Şahin Şimşek , Sena İğdeli , Öner Çelikkaleli

Öz

The aim of this research is to develop the Gender-Related Career Barriers Scale (GRCBS) and to conduct studies on the validity and reliability of the scale. The research was conducted on a sample group of 492 emerging adults, 262 (207 female, 55 male, x̄=22.54 ve sd=1.58) for Exploratory Factor Analysis and reliability studies, and 230 (157 female, 73 male, x̄=23.10 ve sd=1.51) for Confirmatory Factor Analysis and lastly 31 for (17 female, 14 male, x̄=22.74 ve sd=1.21) test-retest. EFA and CFA studies are conducted to test the construct validity of the scale, Cronbach Alpha internal consistency coefficient, test-retest method, split-half method, item-total correlation and top-bottom 27% groups method to test the reliability of the scale. The analysis revealed that GRCBS, consisting of 12 substances, has a two-factor structure (perceived career barriers and gender inequalities in business life) which explains 51% of the variance in the total group. The CFA results shows that two-factor structure of the scale has high fit indices (χ2=66.1, sd=50, p> .05, χ2/sd=1.32, RMSEA=.03, CFI=.98, TLI=.97, SRMR=.04). Researchers used Career Barriers Scale to test the criterion-related validity of GRCBS. Positive and significant correlation coefficients are obtained between the sub-factors of GRCBS and GRCBS and CBS. According to EFA data, the cronbach alpha internal consistency coefficients is .83 for the whole scale but the sub-factors' values are .81 and .77 respectively. On the other hand, according to CFA data the cronbach alpha value is .85 for the whole scale but it is .82 and .76 for the sub-factors respectively. The scale's correlation values are found as follows; .90 in the test-retest study, .78 according to split-half method and EFA data, .77 for CFA data and there were significant differences between the groups in the top-bottom 27% group study (p< .001). High scores obtained from the scale indicate that individuals increase their perceptions of career barriers due to gender inequalities. The findings show that the scale has psychometric properties that can be used in emerging adult groups.

Anahtar Kelimeler

Gender-related career barriers, Scale development, Validity, Reliability, Factor analysis

TOPLUMSAL CİNSİYET KAYNAKLI KARİYER ENGELLERİ ÖLÇEĞİ’NİN GELİŞTİRİLMESİ: GEÇERLİK ve GÜVENİRLİK ÇALIŞMALARI

Öz

Bu araştırmanın amacı, Toplumsal Cinsiyet Kaynaklı Kariyer Engelleri Ölçeği’ni (TCKKEÖ) geliştirmek ve ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını yapmaktır. Bu amaçla birçok çalışma grubundan veri toplanmıştır. İlk olarak, açımlayıcı faktör analizi ve güvenirlik çalışmaları için 262 (207 kadın, 55 erkek, x̄=22.54 ve sd=1.58), ikinci olarak, doğrulayıcı faktör analizi için 230 (157 kadın, 73 erkek, x̄=23.10 ve sd=1.51) olmak üzere toplam 492 ve son olarak, test-tekrar test için 31 (17 kadın, 14 erkek, x̄=22.74 ve sd=1.21) beliren yetişkinden veri toplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini test edebilmek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi, güvenirlik için Cronbach alpha iç tutarlılık katsayısı, test-tekrar test yöntemi, iki yarı test yöntemi, madde toplam test korelasyonları ve alt-üst %27 grup yöntemi kullanılmıştır. Yapılan açımlayıcı faktör analizi çalışmasında, ölçeğin toplam varyansın %51’ini açıklayan 12 maddeden ve iki faktörden oluştuğu görülmüştür. Bu faktörler Algılanan Kariyer Engelleri ve İş Hayatındaki Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri olarak isimlendirilmiştir. Araştırma için uygulanan doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarında ölçeğin iki faktörlü yapısının iyi uyum değerlerine sahip olduğu görülmüştür (χ2=66.1, sd=50, p> .05, χ2/sd=1.32, RMSEA=.03, CFI=.98, TLI=.97, SRMR=.04). TCKKEÖ’nün ölçüt bağıntılı geçerliğini sınamak için Kariyer Engelleri Ölçeği (KEÖ) kullanılmıştır. TCKKEÖ toplam puanları ve alt faktörleri ile KEÖ arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler elde edilmiştir. TCKKEÖ’nün güvenirlik analizleri sonucunda elde edilen Cronbach alpha iç tutarlılık katsayıları, AFA verilerinden toplam ölçek için için .83; alt faktörler için; sırasıyla .81 ve .77, DFA verilerinden toplam ölçek için .85; alt ölçekler için sırasıyla .82 ve .76 elde edilmiştir. Ölçeğin test-tekrar test çalışmasında .90; iki yarı test yönteminden AFA verileri için .78, DFA verileri için .77 korelasyon katsayılarına sahip olduğu ve alt-üst %27’lik grup çalışmasında ise gruplar arasında anlamlı farklılıkların olduğu görülmüştür (p< .001). Ölçekten alınan puanların yüksekliği, bireylerin toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinden kaynaklı kariyer engellerine ilişkin algılarını arttırdığını göstermektedir. Elde edilen bulgular, ölçeğin beliren yetişkin gruplarında kullanılabilecek, psikometrik özelliklere sahip olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet kaynaklı kariyer engelleri, Ölçek geliştirme, Geçerlik, Güvenirlik, Faktör analizi

Kaynakça

• Akın Acuner, Ş. (2019). Kadın Çalışanların Kariyer Geliştirme Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (23), 35-52. https://doi.org/10.18092/ulikidince.456582
• Akyurt, N. (2018). Kadın Çalışanlarda Kariyer Engelleri: Radyoloji Çalışanları Örneği. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 6(1), 85-107. https://dergipark.org.tr/en/pub/inonusaglik/issue/37019/412100
• Altınova, H. H. ve Duyan, V. (2013). Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 9-22.
• Amil, O. (2016). Çalışanların Algılanan Kariyer Engelleri ile Agılanan Performansları Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 5(9), 7-26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opus/issue/22698/242307
• Belek, İ. (2001). Eşitsizlik. Sağlık, Toplum, Siyaset Dergisi, 5, 5-9.
• Betz, N. E. (2000). Self-efficacy theory as a basis for career assessment. Journal of Career Assessment, 8(3), 205-222. https://doi.org/10.1177/106907270000800301
• Bingöl, D. (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi. Beta Yayıncılık.
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal Cinsiyet Olgusu ve Türkiye’de Kadınlık. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(3), 108. https://doi.org/10.18493/kmusekad.36760
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Veri analizi el kitabı. Pegem A Yayıncılık.
• Carr, J. C., & Sequeira, J. M. (2007). Prior family business exposure as intergenerational influence and entrepreneurial intent: A Theory of Planned Behavior approach. Journal of Business Research, 60(10), 1090–1098. doi:10.1016/j.jbusres.2006.12.016
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Demir, A. (2020). Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Kariyer Kararsızlığı: Sinop Örneği. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 1-17. https://doi.org/10.33692/avrasyad.689224
• Demirgöz-Bal, M. (2016). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kashed/issue/22284/239026
• Durgun, C., & Oğuz Gök, G. (2017). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Bağlamında Brics & G7 Ülkelerinin Karşılaştırmalı Analizi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2). https://doi.org/10.18221/bujss.288737
• Falck, O., Heblich, S., & Luedemann, E. (2012). Identity and entrepreneurship: do school peers shape entrepreneurial intentions? Small Business Economics, 39(1), 39–59. https://doi.org/10.1007/s11187-010-9292-5
• Gottfredson, L. S. (1996). Gottfredson’s theory of circumscription. In D. Brown, L. Brooks, & Associates, Career choice and development (3rd ed., pp. 121–178). Jossey-Bass.
• Gözütok, F. D., Toraman, Ç., & Acar-Erdol, T. (2017). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ölçeği'nin (TCEÖ) geliştirilmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1036-1048.
• Güldü, Ö., & Ersoy Kart, M. (2017). Kariyer Planlama Sürecinde Kariyer Engelleri ve Kariyer Geleceği Algılarının Rolü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 377-400. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002450
• Kacperczyk, A. J. (2013). Social Influence and Entrepreneurship: The Effect of University Peers on Entrepreneurial Entry. Organization Science, 24(3), 664–683. https://doi.org/10.1287/orsc.1120.0773
• Kalafat, T. (2019). Algılanan Kariyer Engelleri (AKE) Ölçeği’nin Türk Kültürüne Uyarlama Çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 2(2), 103-124. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kpdd/issue/51379/601252
• Kuzgun, Y. (2003). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığa Giriş. Nobel Yayın.
• Luzzo, D. A., & McWhirter, E. H. (2001). Sex and ethnic differences in the perception of educational and career‐related barriers and levels of coping efficacy. Journal of Counseling & Development, 79(1), 61-67. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.2001.tb01944.x
• McWhirter, E. H. (1997). Perceived barriers to education and career: Ethnic and gender differences. Journal of Vocational Behavior, 50(1), 124-140.
• Melamed, T. (1995). Career success: The moderating effects of gender. Journal of Vocational Behavior, 47, 295–314.
• Öztürk, Z., & Bilkay, T. (2016). Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumunda Çalışan Kadınların Kariyer Engelleri ve Cam Tavan Sendromu Algıları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 89-102. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gusbd/issue/26626/299227
• Pablo-Lerchundi, I., Morales-Alonso, G., & González-Tirados, R. M. (2015). Influences of parental occupation on occupational choices and professional values. Journal of Business Research, 68(7), 1645–1649. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2015.02.011
• Ridgeway, C. L. (2011), “Framed by Gender”. Oxford University Press.
• Rottinghaus, P. J., Coon, K. L., Gaffey, A. R., & Zytowski, D. G. (2007). Thirty-Year Stability and Predictive Validity of Vocational Interests. Journal of Career Assessment, 15(1), 5–22. https://doi.org/10.1177/1069072706294517
• Sarsıkoğlu, A., & Bacanlı, F. (2019). Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Engelleri ile Kariyer Uyumlulukları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2019(13), 95-113. https://doi.org/10.46778/goputeb.563461
• Savickas, M. L., Nota, L., Rossier, J., Dauwalder, J. P., Duarte, M. E., Guichard, J., & Van Vianen, A. E. (2009). Life designing: A paradigm for career construction in the 21st century. Journal of vocational behavior, 75(3), 239-250. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2009.04.004
• Schreiber, J. B., Stage, F. K., King, J., Nora, A., & Barlow, E. A. (2006). Reporting Structural Equation Modeling and Confirmatory Factor Analysis Results: A Review. The Journal of Educational Research, 99(6), 323–337. https://doi.org/10.3200/JOER.99.6.323-338
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Swanson, J. L., & Tokar, D. M. (1991). College students’ perceptions of barriers to career development. Journal of Vocational Behavior, 38(1), 92–106. http://doi.org/10.1016/0001-8791(91)90020-M
• Swanson, J. L., & Woitke, M. B. (1997). Theory into practice in career assessment for women: Assessment and interventions regarding perceived career barriers. Journal of Career Assessment, 5(4), 443–462. https://doi.org/10.1177/106907279700500405
• Şahin, S., & Bayhan, A. (2020). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Ekonomik Boyutu. Lectio Socialis, 4(1), 59-74. https://dergipark.org.tr/tr/pub/lectio/issue/52072/642186
• Şentürk, B., Ayyıldız Ünnü, N., & Kesken, J. (2017). İş Yaşamında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi: Türkiye Üniversiteleri Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16. Ulusal İşletmecilik Kongresi, 879-892. https://doi.org/10.18092/ulikidince.321868
• Tang, M., Fouad, N. A., & Smith, P. L. (1999). Asian Americans’ Career Choices: A Path Model to Examine Factors Influencing Their Career Choices. Journal of Vocational Behavior, 54(1), 142–157. https://doi.org/10.1006/jvbe.1998.1651
• Taşlıyan, M., Arı, N., & Duzman, B. (2011). İnsan Kaynakları Yönetiminde Kariyer Planlama ve Kariyer Yönetimi: İİBF Öğrencileri Üzerinde Bir Alan Araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 231-241. https://dergipark.org.tr/tr/pub/oybd/issue/16338/171064
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesiyle SPSS ile veri analizi (4. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Turgut, A. (2019). Türkiye’deki Gelir Eşitsizliğinin Toplumsal Cinsiyet, Kadının İstihdamı ve Kadın Yoksulluğu Açısından Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 315-329. https://doi.org/10.35343/kosbed.58163
• Ulaş, Ö., & Kızıldağ, S. (2018). Kariyer Engelleri Ölçeği’nin (KEÖ) geliştirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2-15.
• Yenihan, B., Balcı, B., & Vardar, Ç. (2018). Cinsiyet Farklılığının Kadın Çalışanların Kariyer Planlarına ve Kariyer Hedeflerine Etkileri: Havayolu Şirketlerinde Çalışan Kabin Memurları Üzerine Nitel Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(1), 176-205. https://doi.org/10.11611/yead.323641