Örtüaltı sebze üretiminde üreticilerin tohum tercihini etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Antalya ili örneği

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 3, 383 - 393, 18.12.2020

Teoman Hızal , Bahri Karlı

https://doi.org/10.37908/mkutbd.690286

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışmada, Antalya ilinin Serik, Aksu, Kumluca ve Gazipaşa ilçelerinde örtüaltında sebze yetiştiriciliği yapan işletmelerin kullandıkları tohum ve fide tercihlerini belirlenmesi ve tohum ya da fide tercihlerini etkileyen faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Araştırmanın ana materyalini Antalya ilinin Serik, Aksu, Kumluca ve Gazipaşa ilçelerinde örtüaltında sebze yetiştiriciliği yapan 96 işletmede üreticilerle yapılan anket çalışması ile toplanmış veriler oluşturmaktadır. Araştırmada işletme genişlikleri 0-3 dekar, 3.1-7.5 dekar, 7.6 ve daha fazla dekar örtüaltı alana sahip olan işletmeler olmak üzere 3 gruba ayrılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen işletmelerde örtüaltında sebze yetiştirilen alanının ortalama 7.36 dekar, üreticilerin ortalama yaşının 41.63 yıl ve sebze yetiştiriciliği deneyim süresinin 19.69 yıl olduğu tespit edilmiştir. İşletmelerde en fazla üretilen sebze türünün domates olduğu (%54.16), bunu sırasıyla biber (%34.38), hıyar (%30.21) ve diğer sebzelerin (%15.63) izlediği belirlenmiştir. Üreticilerin örtüaltı sebze yetiştiriciliğini tercih nedenlerinin başında (%78.13) geleneksel üretim alışkanlığı, %70.83’ü arazi ve iklim koşullarının uygun olması gelmektedir. İşletmelerde örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde üreticilerin %85.45’nin bilgiye ihtiyacının olduğu, %14.58’nin ise olmadığı belirlenmiştir. Bilgiye ihtiyacı olan üreticilerin %79.17’sinin ziraat mühendisi/teknikerinden, %70.83’ünün diğer çiftçilerden bilgi aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca işletmelerde üreticilerin üretimde karşılaştıkları sorunların başında %96.89 ile girdilerin pahalı olması gelmekte, bunu %58.33 ile hastalık ve zararlılar takip ettiği belirlenmiştir. Bunun yanında üreticilerin sebzelerin pazarlanmasında karşılaştığı sorunların başında da %87.50 ile ürün fiyatlarının düşük olması gelmekte, bunu %62.50 ile pazar yapısının düzensiz olması takip etmektedir. 

Genel Yorum: Örtüaltı sebze yetiştiriciliği yapan üreticiler dikecek oldukları sebzenin öncelikle hangi tür olacağına daha sonra da bu türde var olan çeşitlere karar vermek durumundadırlar. Görüşülen üreticilerin %90.65’inin sebze türüne kendisinin karar verdiği görülmekte olup, bunu %33.33 ile diğer çiftçilere soran üreticiler, %20.83 ile fideliklere soran üreticiler takip etmektedir. Bununla birlikte ürün çeşidine üreticilerin %89.58’i kendisi karar verirken diğerleri kendi iradesi dışında tamamen dışa bağımlı olarak dikeceği sebze çeşidine karar vermektedir. Ayrıca üreticilerin çoğunun (%75) yetiştirdikleri çeşitten memnun olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında üreticilerin %17.71’nin memnun olmadığı ve %7.29’unun ise çok memnun olduğu tespit edilmiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Antalya ilinde örtüaltı sebze üreticilerinin tohumluk tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörle arasındaki ilişkilerin tespit edilmesi.

Anahtar Kelimeler

Tohumculuk, Çeşit Tercihi, Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliği, Üretici Tercihleri, Antalya

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi - BAP

Proje Numarası

4879-YL1-17

Teşekkür

Bu çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı’nda hazırlanan Yüksek Lisans tezinin bir bölümüdür. Yüksek lisans tez çalışmamızı 4879-YL1-17 Nolu Proje kodu ile destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi Başkanlığına teşekkür ederiz.

Determination of factors affecting of producers’ seed preferences in greenhouse vegetable growing: The case of Antalya province

Öz

Aims: In this study, it was aimed to determine the seed and seedling preferences of greenhouse vegetable producers and to determine the factors affecting seed or seedling preferences in Serik, Aksu, Kumluca and Gazipaşa districts of Antalya province.

Methods and Results: The main material of the research was consisted of the data collected by face to face the survey with 96 greenhouse farmers in Serik, Aksu, Kumluca and Gazipaşa districts of Antalya. The greenhouse farms in this study were divided into 3 groups by considering the acreages as 0-3, 3.1-7.5, and 7.6 decare. According to the results of the research, it was found that the average greenhouse area was 7.36 decares, the average age of producers was 41.63 years and the experience of growing vegetables was 19.69 years. It was determined that the most common vegetables produced in the farms were tomatoes (54.16%), pepper (34.38%), cucumber (30.21%) and other vegetables (15.63%). The most important reasons for preferring greenhouse vegetable growing were found as traditional production habits (78.13%) and suitability for land and climatic conditions (70.83%). 85.45% of the producers stated that they needed information on farming whereas 14.58% of the producers did not. It was found that 79.17% of the producers received information needed from agricultural engineers / technicians and 70.83% from other farmers. The most problems of the farmers was high input prices with 96.89% share and followed by diseases and pests with 58.33% share. In addition, low prices of products with 87.50% share was the leading marketing problem of the producers, followed by instable nature of market with 62.50%.

Conclusions: The greenhouse vegetable producers should have a priority to decide on type of the vegetable to plant it and then the varieties of it. It was founded that 90.65% of the producers surveyed decides himself on the type of vegetables, followed by producers asking for other farmers (33.33%) and seedlings producers (20.83%). In addition, majority of the producers (75.00%) were found to be satisfied with the vegetable cultivar they grow. Besides, 17.71% of the producers were not satisfied and only 7.29% were very satisfied.

Significance and Impact of the Study: Determination of the factors affecting seed preferences of greenhouse vegetable producers in Antalya province and determination of the relations between these factors.

Anahtar Kelimeler

Seed, cultivar preference, greenhouse vegetable growing, producer preferences, Antalya

Proje Numarası

4879-YL1-17

Kaynakça

• Akdoğan İ (2005) Türkiye’de Tohumluk Üretim, Dağıtım ve Kullanımında Üretici Örgütlerinin Rolü. Yüksek Lisans Semineri, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Anonim (2014) Onuncu Kalkınma Planı, Bitkisel Üretim Özel İhtisas Komisyon Raporu. Ankara.
• Balcı EF (1993) Türkiye’de Bitkisel Tohumculuğun Genel ve Tarım İşletmeleri Düzeyindeki Sorunları Üzerine Bir Araştırma (Aşağı Seyhan Ovası Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Balkayan A, Duman İ, Engiz M, Ermiş S, Onus AN, Özcan M, Çelikel F, Demir İ, Kandemir D, Özer M (2015) Bahçe Bitkileri Tohumluğu Üretimi ve Kullanımında Değişimler ve Yeni Arayışlar. TMMOB Ziraat Müh. Odası VIII. Türkiye Ziraat Müh. Teknik Kongresi, Ankara.
• Başbuğ T, Gül M. (2016) Analysis of Cost and Profitability for Enterprises Engaged in Greenhouse Cultivation in Highland Conditions: The Case of Elmalı, Antalya. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 16 (2): 19-26.
• Demir İ, Balkaya A, Yılmaz K, Onus AN, Uyanık M, Kaycıoğlu, M, Bozkurt M (2010) Sebzelerde Tohumluk ve Fide Üretimi. TMMOB Ziraat Müh. Odası VII. Türkiye Ziraat Müh. Teknik Kongresi, Ankara, 8778.
• Demirtaş B, Keleş D (2005) Çukurova Bölgesinde Sebze Tohumculuğunun Pazarlama Yapısı. Türkiye II. Tohumculuk Kongresi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana, 45.
• Emekli Y, Kendirli B, Kurunç A (2010) Structural analysis and functional characteristics of greenhouses in the Mediterranean region of Turkey. African Journal of Biotechnology Vol. 9(21), pp. 3131-3139.
• Fert C (2004) Antalya İli Sebze Tohumu Yetiştiriciliğinin Üretim Ve Pazarlama Yapısının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Gerger F, Karlı B (1999) Şanlıurfa İli Merkez İlçe Sebze İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Pazarlama Sorunları. GAP I. Tarım Kongresi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Şanlıurfa, 339-346.
• Gül H, Gül M, Acun S, Aslan, ST, Öztürk A, Kara B, Akman Z (2015) Tarım işletmelerinde buğday tohumu kullanımı ve sorunları: Burdur ve Isparta illeri örneği. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(9): 732-741.
• Güngör H, Saraçoğlu KC, Güngör G (2016) Türkiye’de Tohumluk Sektörü ve Ayçiçeği Üreticilerinin Tohumluk Satın alma Davranışlarının Analizi: Trakya Bölgesi Örneği. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta,79-88.
• Hazneci K, Ceylan V (2016) Buğday Tohumluğu Üretiminde Fiyat Değişkenliğinin İşletme Organizasyonuna Etkisi. XII. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 69-78.
• Kang G, Cai F, Zhang S (2015) Empirical Research on Factors that Influence the Behavior Decision of Repeated Seed Purchase for Farmers – Field investigation based on 519 vegetable farmers in Wuhan City SHS Web of Conferences 17. Miran B, (2010) Temel İstatistik. ISBN:975-93088-0-0. s.142. İzmir.
• Öztürk F (2010) Isparta İlinde Kiraz İşletmelerinde Yeniliklerin Benimsenme ve Etki Değerlemesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
• Usal G (1996) Adana İlinde Bitkisel Tohum Üretimi Yapan Firmaların Üretim Dağıtım Yapısı, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
• Sav O (2014) Türkiye’de Sebze Tohumu Dış Ticaretine Yönelik İzlenen Politikaların Etkilerinin SWOT ve Sor Analizi İle İncelenmesi: Antalya İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• TSÜAB, (2016) Tohum sanayicileri alt birliği tohum istatistikleri. Web sayfası: http://www.tsuab.org.tr. (Erişim tarihi: 10 Aralık 2016).
• TOBAİ, (2016) T.C. Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı Antalya Tarım İl Müdürlüğü örtüaltı işletme sayısı istatistikleri.
• TÜİK, (2019) Türkiye İstatistik Kurumu, örtüaltı ekim ve üretim istatistikleri. Web sayfası: http://www tuik.gov.tr. (Erişim tarihi: 11 Ekim 2019).
• Worldseed, (2016) Dünya tohum birliği tohum istatistikleri, web sayfası: http://www.worldseed.org/isf/seed_statistics.html. (Erişim tarihi: 11 Ekim 2016).
• Yağdı K, Yılmaz K, Sezer N, Aydemir T, Bağcı SA (2010) Türkiye’de Tarla Bitkileri Tohumluk Üretimi ve Kullanımı ile Tohumculuk Sisteminin Genel Değerlendirilmesi. Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi. Ankara, 861-875.
• Yılmaz H (2014) An Analysis on Factors Influencing Government Supported Bumble Bees Use as Pollinators by Greenhouse Producers' In the Mediterranean Coastal Region of Turkey. Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus 13(6), 59-70.