Ticari Alacaklarda Değer Düşüklüğü–TFRS 9 Finansal Araçlar Standardının Basit Yaklaşımı ve Vergi Usul Kanunu Karşılaştırılması

Year 2019, Issue: 81, 37 - 58, 09.01.2019

Mehmet Maşuk Fidan

https://doi.org/10.25095/mufad.510460

Cited By: 6

Abstract

Mal ve hizmet satış bedelinin gelecekteki bir tarihte tahsil edilmesinin tercih edilmesi halinde, satış bedelinin değişik nedenlerden dolayı kısmen veya tamamen tahsil edilememe olasılığı bulunmaktadır.  Gerçeğe uygun finansal tablo sunumunu teminen, tahsil edilemeyen veya edilemeyecek olan ticari alacaklar için zarar karşılığının hesaplanarak finansal tablolarda sunulması gerekir. Bu bağlamda, 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe giren TFRS 9 Finansal Araçlar standardının değer düşüklüğü modelinin basit yaklaşımı ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun ticari alacaklara ilişkin değer düşüklüğü hükümlerinin zarara aktarılma koşullarının belirlenmesi önem arz etmektedir.

Bu çalışmanın amacı, yukarıda belirtilen finansal raporlama çerçevelerinin değer düşüklüğü/şüpheli alacak yaklaşımlarının örnek uygulama ile detaylı açıklanması, karşılaştırılması ve farklılıklarını ortaya koyarak literatüre katkı sunmaktır. Bu bağlamda, gider kaydetme dönemi, gider yazma koşulları, değer düşüklüğüne tabi ticari alacakların niteliği, karşılık ayırma tercihi, borçlunun kimliğinin ve alacağın teminatlı olup olmamasının değer düşüklüğü ayırmaya etkisi hususlarında farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Beklenen Kredi Zararı, Basit Yaklaşım, Değer Düşüklüğü, Şüpheli Alacaklar

References

• Bayram, Salih (2015), “Şüpheli, Değersiz ve Vazgeçilen Alacakların Değerlemesi ve Muhasebeleştirilmesi”. Vergi Dünyası, Sayı 412, Aralık, s.19-29.
• BDO Global (2016), IFRS IN PRACTİCE. http://www.bdointernational.com/ Services/Audit/ IFRS/ IFRS%20in%20Practice/Documents/Accounting%20for%20Commodity%20Loans (04.02.2017).
• Bıyık, Recep - Kıratlı, Aydın (2007), Son Değişiklikler Çerçevesinde Gelir ve Kurumlar Vergisi Matrahının Tespitinde Giderler ve İndirimler, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara.
• Çelik, Bekir - Güven , Fatih (2013). “Şüpheli Ticari Alacaklar Müessesinde Özellik Arz Eden Bazı Hususlar” Vergi Dünyası, Sayı 381, Mayıs, s. 61-74.
• Demir, Şeref (2015). Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları TMS TFRS - VUK Değerleme Yaklaşımı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Ergin, Numan Emre (2016), Ertelenmiş Vergi, Maliye Hesap Uzmanları Derneği, İstanbul.
• ERNST AND YOUNG (2014), Impairment of Financial Instrumnets under IFRS 9, http://www.ey.com/ Publication/vwLUAssets/Applying_IFRS:_Impairment_of_financial_instruments_under_IFRS_9/$FILE/Apply-FI-Dec2014.pdf, (03.06.2017).
• Gebhardt, G. (2015). Impairments of Greek Government Bonds under IAS 39 and IFRS 9: A Case Study, http://www.europarl.europa.eu/studies: http://www.europarl.europa.eu/ RegData/etudes/STUD/2015/563462/IPOL_STU(2015)563462_EN.pdf (20.10.2017).
• Grant Thornton (2016). Get ready for IFRS 9 The impairment Requiments. https://www.grantthornton.global/globalassets/1.-member-firms/global/insights/article -pdfs/ifrs/get-ready-for-ifrs-9-issue-2-the-impairment-requirements.pdf (11.10.2017).
• Gülhan, Nadir (2018), “Değersiz-Şüpheli-Vazgeçilen Alacak Uygulmasında (VUK 322-323-324) Yargı Kararları ve Özelgelere Konu Olan Güncel Tartışmalar” Vergi Dünyası, Sayı 440, Nisan, s. 87-93.
• IFRS Foundation (2014), Financial Instruments 2015: A guide through the official text of IFRS 9 and the other financial instruments standars, Volume 1 and Volume 2, IFRS Foundation, London.
• KGK (2017). TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat.
• KGK (2017). TFRS 9 Finansal Araçlar.
• Kieso, Donald. E. - Weygandt, Jerry J. - Warfield, Terry. D. (2011), Intermediate Accounting IFRS Edition (Cilt Volume 1), John Wiley and Sons, USA.
• Maliye Hesap Uzmanları Derneği. (2017). Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2017, 3. Cilt, Maliye Hesap Uzmanları Derneği, İstanbul.
• Özbalcı, Yılmaz (1998), Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Oluş Yayıncılık, Ankara.
• Özerhan, Yıldız - Aslan, Ümmühan (2016), “Şeffaflık İlkesi Açısından Finansal Araaçlarda Değer Düşüklüğünün Raporlanmasının Yeni UFRS 9: Finansal Araçlar Standardı Kapsamında Değerlendirilmesi”, Muhasebe Bilim Dünyası, Sayı 18(Özel Sayı: 1), s.573 - 603.
• Özkan, Azzem (2009), “TMS-12 Gelir Vergileri Standardına Göre Ertelenmiş Vergiler ve Muhasebe Uygulamaları”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 32, Ocak-Haziran, 97-112.
• Özyer, Mehmet Ali (2014), Açıklama ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Maliye Hesap Uzmanları Derneği, İstanbul.
• Ramirez, Juan (2015), Accounting for Derivatives (Second Edition b.), Wiley, West Sussex, UK.
• Subramanyam, K. R., - Wild, John. J. (2009), Financial Statement Analysis, McGraw-Hill Singapure.
• Türkmen, Fisun - Gülhan, Nadir (2016), “Yargı Kararı İncelemesi: Şüpheli Alacaklarda Teminat Kavramının Mahiyeti” Vergi Dünyası, Sayı 419, Temmuz, s.134-142.
• Vergi Usul Kanunu (VUK) Sirküler No: 64.
• Vergi Usul Kanunu (VUK) Genel Tebliği No: 334.
• Zengin, Emre (2015), “Alacak ve Borçlar ile Yabancı Paraların Değerlemesi, Reeskont İşlemleri ve Muhasebeleştirilmesi”, Vergi Dünyası, Sayı 412, Aralık, s.129-137.
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu (GVK).
• 213 Saylı Vergi Usul Kanunu (VUK). 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK).