TOPLUMSAL BELLEĞİN YAPIBOZUMUNDA MODERNİTE ve TEMEL KAVRAMLAR: DEVLET/ULUS‐DEVLET‐MİLLET

Yıl 2010, Cilt: 6 Sayı: 24, 89 - 116, 15.06.2010

A. Baran Dural

Öz

Bir toplumun ayakta kalabilmesi, bir arada yaşayabilmesi açısından asgari müştereklerde buluşulan bir toplumsal bellek anlayışına ne denli ihtiyaç duyulmaktaysa, belli akım ve/veya kişilerin kafalarında uslamladıkları varsayımsal bir toplumsal belleği kitlelere dayatması da o denli kaçınılması gereken arayış‐lardandır. Toplumsal bellek, o toplumun tüm üyelerini gönüldaşlık‐duygudaşlık zinciriyle birbirine bağladığında ya da karar alma süreçlerinde halkın önüne sunulacak farklı ama yapıcı tezleri derleyip toparladığında faydalıdır. Yapısı gereği toplum mühendisliğinin üzerinde gerçekleştiği tarihin‐siyasal eylemin mücadele alanı olan toplumsal bellekte girişilecek lüzumsuz “tek‐tipleşme/tek‐tipleştirme”, sadece verili toplumu; gelenekler‐adetler‐inançlar‐duygular dolayımıyla köleleştirmeye yarayacaktır. Bu yazıda modernitenin Çifte Devrimler Çağı ile beraber tüm dünyaya yaydığı, “Devlet/ulus‐devlet/millet/milliyetçilik/ben‐öteki” kavramları, yeni bir yapıbozumu girişiminin eşiğinde irdelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Modernite, Ulus‐devlet, Devlet, Millet, Toplumsal Bellek, Kimlik, Toplumsal Bilinçaltı, Kültür

Kaynakça

• AĞAOĞULLARI, M. Ali‐KÖKER, L. (2007), İmparatorluktan Tanrı Devletine (İmge, Ankara)
• ANDERSON, Benedict (1993), Hayali Cemaatler (Metis, İstanbul)
• BOSTANCI, Naci (1999), Bir Kolektif Bilinç Olarak Milliyetçilik (Doğan, İstanbul)
• BAUMAN, Zygmunt (1998), Sosyolojik Düşünmek (Ayrıntı, İstanbul)
• BECK, Ulrich (1999), Siyasallığın İcadı (Birikim, İstanbul)
• CASSIER, Ernst (1984), Devlet Efsanesi (Remzi, İstanbul)
• DANACIOĞLU, Esra (2007), Geçmişin İzleri (Tarih Vakfı Yurt, İstanbul)
• DICK, Hebdige (1988), Gençlik ve Altkültürleri (İletişim, İstanbul)
• EDER, Mine, (2003), “Implementing the Economic Criteriaof EU Membership:How Difficult is It for Turkey”, Turkey and the European Union: Domestic Politics, Economic Integration and International Dynamics (Frank Cass Publication, New York)
• ELIADE, Mirea (2006), “Sözlü Edebiyat” Varlık
• GELLNER, Ernest (1992), Uluslar ve Ulusçuluk (İnsan, İstanbul)
• ________, (1998), Milliyetçiliğe Bakmak (İletişim, İstanbul)
• GIDDENS, Anthony (1999), Modernity and Self‐Identity (California, Oxford)
• HABERMAS, Jurgen (1998), Kamusallığın Yapısal Dönüşümü (İletişim, İstanbul)
• KAPANİ, Münci (1996), Politika Bilimine Giriş (Bilgi, İstanbul)
• KLATCH, R. E. (1988), “Of Meanings and Masters: Political Symbolism and Symbolic Action” Policy 21‐1.
• MACHIAVELLI, Nicolo (1985), Hükümdar (Sosyal, İstanbul)
• MARX, Karl (1993), 1844 El Yazmaları (Sol, Ankara)
• OĞUZ, M. Öcal (2007), “Folklor Ortak Bellek veya Paylaşılan Deneyim”, Millî Folklor Yaz‐74.
• ÖZBEK, Meral (1994), Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski (İletişim, İstanbul)
• ÖZDEMİR, A. Beyhan (2009), “Görsel Kültür ve Toplumsal Bellek”, http://www.fotoritim.com/yazi/akademik‐bakis‐‐gorsel‐kultur‐ve‐toplum‐sal‐bellek, Erişim Tarihi: 23‐01‐2010
• ÖZTEKİN, Ali (2003), Siyaset Bilimine Giriş (Siyasal, Ankara)
• SARIBAY, A. Yaşar (2000), Global Bir Bakışla Politik Sosyoloji (Everest, İstanbul)
• SCOTT, J. C. (!995), Tahakküm ve Direniş Sanatları (Ayrıntı, İstanbul)
• SEVER, Mustafa (2008), “Toplumsal Bellek veya Geleneksel Eylem Bağlamında Bir Sözel Tarih Metninin Değerlendirilmesi”, Millî Folklor Yıl:20‐77
• SOYKAN, Ö. Naci (1998), Beden Fenomenolojisi Üzerine Düşünceler
• WEBER, MAX (2000), Sosyoloji Yazıları (İletişim, İstanbul)
• WILLIAMS, Raymond (1997), “Ortak Bir Kültür Fikri” (Mürekkep, İstanbul)
• WILLIAMS, Raymond, (‐‐‐), “Kültür ve Toplum, Oluşum Dergisi‐45 (Oluşum)
• YILDIRIM, Dursun (1998), Türk Birliği (Akçağ, Ankara)
• YILDIRIM, Dursun, (1985), Çağdaş Türkçe Sözlük (İstanbul, Milliyet)